**بیانیه جدید گروه ویژه اقدام مالی (FATF)**
گروه ویژه اقدام مالی در اعلامیه تازه خود از آغاز مجدد تعامل با ایران خبر داد و بر لزوم بهبود وضعیت این کشور در مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم تأکید کرد. با این حال، ایران همچنان در فهرست کشورهای پرخطر قرار خواهد گرفت تا زمانی که برنامههای اقدام خود را به طور کامل به اجرا درآورد.
این بیانیه مجدداً به بحث در مورد میزان همکاری ایران با FATF دامن زده است. بسیاری بر این باورند که با وجود تصویب کنوانسیونهای پالرمو و CFT در مجمع تشخیص مصلحت نظام، پیشرفتی در پرونده ایران مشاهده نشده و نتیجهای از این تلاشها به دست نیامده است.
**توضیحات دبیر شورای عالی پیشگیری و مقابله با جرایم پولشویی**
هادی خانی، دبیر شورای عالی پیشگیری و مقابله با جرایم پولشویی و تأمین مالی تروریسم در گفتوگو با کافه خبر خبرآنلاین، درباره ادامه حضور ایران در فهرست سیاه FATF در اجلاس مهرماه توضیحاتی ارائه کرد. وی تصریح کرد که مرکز اطلاعات مالی تمام تعاملات خود با FATF را تنها براساس قوانین و مقررات پیگیری کرده و به منظور حفظ حقوق کشور، بر استمرار این روند تأکید دارد.
خانی افزود که خروج از لیست سیاه FATF به یک فرآیند زمانبر نیاز دارد. به گفته او، از زمانی که موضوع کنوانسیونهای پالرمو و CFT مجدداً در مجمع مطرح شده، تلاشها برای خروج از این لیست آغاز شده است. وی مهمترین نکته را اجرای کامل برنامه اقدام برشمرد و تصریح کرد که تا کنون تنها 17 بند از 41 بند این برنامه به سرانجام رسیده است.
وی همچنین توضیح داد که کنوانسیونهای قانونی دو جنبه حیاتی دارند: اول اینکه FATF به تصویب این کنوانسیونها به عنوان شرطی برای تعلیق اقدامات علیه ایران اشاره کرده و دوم اینکه عدم تصویب آنها به کشورهای مخالف ایران بهانهای برای مانعتراشی داده است.
**جزئیات بیشتر جلسه مهرماه**
در جلسه مهرماه، به دلیل عدم تودیع CFT در سازمان ملل، تنها گزارشی از تصویب پالرمو ارائه شد. خانی خاطرنشان کرد که مستنداتی برای اثبات قویتر بودن قانون داخلی نسبت به مواد هدف در کنوانسیون ارائه شده، ولی به دلیل عدم دقت در برخی شروط، دفاع هیئت ایرانی پذیرفته نشد و قرار شد مستندات تکمیلی در جلسات بعدی ارائه شود.
به گفته خانی، مجلس بر اساس کنوانسیون پالرمو شرطهایی تعیین کرده و تأکید کرد که این کنوانسیون نمیتواند به حق ملتها در مبارزه با تجاوز و اعمال حق تعیین سرنوشت لطمه بزند. در این راستا، کشورهای مختلف در جلسه FATF پرسشهایی را در مورد چگونگی اجرای این شرطها مطرح کردند و پاسخهای ایران به طور کامل قانعکننده نبود.### تحلیل وضع کنونی ایران در FATF
بررسی وضعیت کنونی ایران در چهارچوب کنوانسیون FATF نشان میدهد که موضوع به پاسخگویی بیشتر و توضیحات تکمیلی از سوی ایران نیاز دارد. به خاطر ناقص ماندن بخشی از اجرای برنامه اقدام، بیانیه FATF به گستردگی شروط کنوانسیون اشاره کرده است.
**تلاش برای همکاری با وزارت خارجه**
خانی، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی، اعلام کرد که تلاشهایی برای ارسال پاسخ به سوالات و ابهامات FATF در خصوص شروط مطرح شده صورت میگیرد. وی بر اهمیت تعلیق اقدامات تقابلی و خروج از لیست سیاه FATF تأکید کرده و این دو مسئله را پروسههایی زمانبر دانسته است. خانی اضافه کرد که پرونده FATF تاریخچهای بیست ساله دارد و شش سال اخیر، ایران قادر به حضور در نشستهای FATF به دلیل عدم تکمیل بندهای برنامه اقدام نبوده است.
**کمبود حمایت بینالمللی**
معاون وزیر به این نکته اشاره کرد که در جلسه مهرماه FATF، تنها کشور ژاپن از ایران حمایت کرده و سایر کشورها، حتی دوستانی مانند چین و کشورهای همکار در بریکس و شانگهای، از اقدام یکباره ایران پشتیبانی نکردند. وی نسبت به این رویکرد هشدار داد و گفت در شرایط عدم اجماع داخلی، کسب حمایت بینالمللی دشوار است.
**ضرورت همکاری با FATF**
در پاسخ به نگرانیهایی مبنی بر عدم اعتماد به همکاری با FATF به دلیل بدعهدی غربیها در برجام، خانی توضیح داد که تفاوتهای ماهوی میان برجام و FATF وجود دارد. FATF یک توافق جهانی است که قوانین آن به طور داخلی در اکثر کشورها به رسمیت شناخته شده و عدم پایبندی به آن عواقب سنگینی دارد. وی افزود که توصیههای FATF همیشگی و به روز هستند و فرار از آنها ممکن نیست.
با توجه به چالشهایی که ایران با آنها روبروست، خانی هشدار داد که ناکارآمدی در مدیریت این مسائل میتواند خسارتهای بیشتری به بار آورد.### عواقب عدم همکاری ایران با NPT و FATF
کارشناسان بر این باورند که عدم همکاری ایران در چارچوب پیمان عدم اشاعه هستهای (NPT) میتواند منجر به ارسال پرونده این کشور به شورای حکام و شورای امنیت سازمان ملل شود. این موضوع ممکن است به صدور قطعنامههای جدید و احتمالا تهدید نظامی ختم شود. در این زمینه، یک کشور میتواند از همکاری با گروه ویژه اقدام مالی (FATF) صرفنظر کند، اما اینگونه ترجیحات هزینههای سنگینی را به همراه خواهد داشت، از جمله کاهش اعتبار مالی، محدودیتهای سرمایهگذاری، و برچسب «پرخطر» بر شهروندان.
**تاکید بر انتخابها**
رییس مرکز اطلاعات مالی ایران، خانی، در این رابطه بیان کرده است که از ایران خواسته نمیشود که از لیست سیاه FATF خارج شود؛ بلکه این کشور باید انتخاب کند که آیا هزینههای حضور در این لیست را متحمل میشود یا خیر. وی تشبیه کرده است که تعامل با FATF مانند دریافت گواهینامه رانندگی بینالمللی است: «اگر این گواهینامه را نگیریم، باید با پای پیاده برویم».
**هدف از عادیسازی روابط**
خانی همچنین تاکید کرد که ایران در حال حاضر تنها به عادیسازی روابط خود با جهان و به ویژه همسایگانش، تمرکز دارد و نه ارسال پیامهایی به FATF. به اعتقاد او، این نهاد برای کشور نیاز ندارد و ایران باید به دنبال جلوگیری از شبکهسازی دشمنان خود باشد.
**انتقاد از سطحینگریها**
رییس مرکز اطلاعات مالی از انتقادات برخی اشخاص در خصوص موضوع FATF گلایه کرده و سوالاتی را مطرح کرد. او ابراز نگرانی کرد که چرا اتباع ایرانی در موسسات مالی جهان به عنوان افراد «پرخطر» شناخته میشوند و دلیل این مسئله را بدعهدی آمریکا در توافقهای بینالمللی دانست. خانی از حاضران خواست تا از سیاسی کردن این موضوع بپرهیزند و به دنبال منافع ملی کشور باشند.
**پیشرفت در تعامل با FATF**
وی در مورد تلاشها برای تعامل با FATF گفت، این موضوع از شش سال پیش به صورت جدی پیگیری میشود و ایران در مرحله اثبات اجرایی بودن توافق پالرمو قرار دارد. خانی همچنین افزود که این مسیر تحت تصمیمهای بالادستی دنبال میشود و هدف نهایی بهبود وضعیت مالی کشور است.
