به گزارش خبردونی، بازار مرغ ایران در ماههای اخیر دوباره به شرایط بحرانی رسیده است. این بحران نه تنها ناشی از نوسانات ارزی و تغییرات فصلی در تولید جوجه، بلکه حاصل مشکلاتی پیچیده در تأمین نهادهها، انحصار در واردات نژاد مرغ و ساختار ناکارآمد تخصیص ارز است. در حالی که مصرفکنندگان به مرغ بهعنوان یکی از منابع اصلی پروتئین خود وابستهاند، تولیدکنندگان نیز به دو عنصر کلیدی یعنی نهاده و نژاد وابسته هستند که هر دو در وضعیت نامناسبی به سر میبرند.
فرزاد طلاکش، دبیرکل فدراسیون طیور ایران، در نشست اخیر اتاق ایران به شرح ابعاد این بحران پرداخته است. او توضیح داده که سامانه بازارگاه، که از سال ۱۳۹۸ برای تنظیم بازار نهادهها ایجاد شده، اکنون بهعنوان مانع جدی در تأمین خوراک طیور عمل میکند. این سیستم به دلیل نیاز به پرداختهای پیشین سنگین و انتظار طولانی برای دریافت کالا، به افزایش هزینهها و نیاز مرغداران به خرید از بازار آزاد منجر شده است. در این بازار، قیمتها تحت تأثیر کمبود، دلالی و بیثباتی ارزی هر روز بیشتر از توان تولیدکنندگان فاصله میگیرد.
بهطور خاص، در ماههای اخیر گزارشهایی مبنی بر دپوی چند میلیون تن نهاده در صف تخصیص ارز منتشر شده است. مرغداران اکنون مجبورند به هزینهای نزدیک به ۸۵ هزار تومان برای هر کیلو مرغ تولید کنند، در حالی که این رقم با قیمتهای فروش در بازار همخوانی ندارد. بانک مرکزی نیز اعلام کرده که سال گذشته بیش از ۶ میلیارد دلار ارز برای واردات نهاده تخصیص یافته، اما این تخصیص به افزایش قیمتهای بازار و جهش قیمت تخممرغ منجر شده است.
کاهش کیفیت نژاد مرغ یکی دیگر از ابعاد بحران است. طلاکش به این نکته اشاره کرده که طرح ملی آرین بهجای خودکفایی، باعث توقف واردات نژادهای مؤثر جهانی و کاهش بهرهوری شده است. انحصار در این حوزه و تصمیمات نادرست، به تلفات بالاتر و افت کیفیت تولید منجر شده است.
این مسائل در نهایت به کاهش تولید و مشکلاتی در تأمین نیاز بازار منجر شدهاند. طلاکش همچنین به هزینههای ۶.۸ میلیارد دلاری برای واردات نهادهها در سال گذشته اشاره و تأکید کرده که اگر دولت از سیاست ارز ترجیحی فاصله بگیرد، میتوان بر درآمدهای بیشتری دست یافت و یارانهها را بهگونهای تامین کرد که به نفع تولیدکنندگان و مصرفکنندگان باشد.
در نهایت، اگرچه صنایع غذایی اتاق ایران به این مشکلات توجه کردهاند، اما تصمیمات نهایی بر عهده دولت است. دولت باید در مورد مسائل اصلی مانند آزادسازی ارز نهادهها، رفع انحصار نژاد و بازنگری در سامانه بازارگاه فوری و شفاف اقدام کند. زیرا صنعت طیور نه تنها بخش اقتصادی مهمی است، بلکه اساس امنیت غذایی کشور را تشکیل میدهد و کمبود مرغ و تخممرغ بهراحتی میتواند به بحران اجتماعی دامن بزند.در روزهای اخیر، تولیدکنندگان با تجمع در مقابل وزارت جهادکشاورزی اعتراضاتی را بهدلیل کمبود نهادهها و دانهای مورد نیاز برای صنعت خود برگزار کردند. در این راستا، جلسهای به ریاست هومن فتحی، سرپرست معاونت توسعه بازرگانی، تشکیل شد. در این جلسه، وعده تخصیص ۷۰ هزار تن نهاده به تولیدکنندگان در مدت ۲۴ ساعت داده شد تا آنها بتوانند بهصورت مستقیم و بدون واسطه از سامانه بازارگاه نهادههای مورد نیاز خود را تأمین کنند. با این حال، تولیدکنندگان در گفتوگو با ایسنا اعلام کردند که پس از گذشت دو هفته، تنها ۴۰ هزار تن از نهادههای وعدهدادهشده توزیع شده است.
همچنین، در همین مختصات، تولیدکنندگان نسبت به افزایش قیمت مرغ و تخممرغ هشدار دادند. آنها اعلام کردند که تداوم کمبود نهاده و افزایش هزینههای تولید به افزایش قیمت این محصولات در بازار منجر خواهد شد. بر اساس بررسیهای میدانی ایسنا، قیمت سینه مرغ بدون استخوان در تاریخ ۲۶ آبانماه به ۳۲۹ هزار و ۸۰۰ تومان رسید. همچنین، قیمت مرغ کامل ۲ کیلو و ۲۰۰ تا ۳۰۰ گرمی ۳۳۷ هزار و ۱۲۵ تومان، مغز ران مرغ بدون استخوان ۲۳۳ هزار تومان و ساق مرغ ۲۶۶ هزار تومان تعیین شده است. فیله مرغ نیز با قیمت ۳۸۰ هزار تومان عرضه میشود.
