به گزارش خبرآنلاین، پیت هگست، وزیر جنگ ایالات متحده، در گفتوگو با خبرنگاران اعلام کرد که امروز طی مراسمی، نامه پذیرش ساخت تأسیسات نیروی هوایی قطر را در پایگاه هوایی مانتینهوم ایالت آیداهو امضا خواهد کرد.
هگست در این باره گفت: «این پایگاه به میزبان گروهی از جنگندههای F-15 و خلبانان قطری تبدیل خواهد شد و به تقویت تمرینات مشترک و افزایش توان رزمی و همکاری بین دو کشور کمک میکند.»
طبق گزارش خبرگزاری فارس، این تصمیم در شرایطی اتخاذ میشود که ارزیابیها حاکی از آسیب جدی به اعتبار ضمانتهای امنیتی ایالات متحده پس از حمله اسرائیل به قطر است. هگست افزود که تأسیسات مزبور در پایگاه نیروهای ویژه مانتینهوم احداث خواهد شد.
این اقدام دومین امتیاز به قطر از سوی دولت ترامپ به حساب میآید و بخشی از تلاشهای آمریکا برای ترمیم اعتبار ضمانتهای امنیتی خود تلقی میشود. ترامپ هفته گذشته با امضای یک فرمان اجرایی، هرگونه حمله به خاک قطر را به عنوان تهدیدی علیه امنیت ایالات متحده اعلام کرده و به آن پاسخ خواهد داد.
تحلیلگران این دو اقدام را در ارتباط با حمله ۹ سپتامبر اسرائیل به قطر میدانند که منجر به کشتهشدن شش نفر، از جمله یک نیروی امنیتی قطری، شد. این حمله در حین میانجیگری قطر میان حماس و اسرائیل صورت گرفت و دولت ترامپ تلاش کرده است تا از آن فاصله بگیرد.
تحلیلگران بر این باورند که حمله اسرائیل ممکن است با چراغ سبز ایالات متحده انجام شده باشد، بهویژه پس از آنکه گزارشها نشان داد نتانیاهو قبل از حمله با ترامپ تماس گرفته و جزئیات را اطلاع داده است.
بدون شک، عدم حمایت آمریکا از قطر در این شرایط بسیار قابل توجه بوده و این کشور به تازگی به فهرست «متحدان عمده غیرناتو» ایالات متحده اضافه شده است. قطر همچنین به عنوان یک متحد کلیدی آمریکا در منطقه شناخته میشود و میزبان پایگاههای نظامی این کشور است.### پایگاه نظامی ایالات متحده در قطر؛ کانون چالشهای امنیتی
بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در خاورمیانه، که تحت عنوان مقر فرماندهی مرکزی (سنتکام) شناخته میشود، در قطر واقع شده و حدود ۱۰ هزار نیروی نظامی آمریکا در آن مستقر هستند. قطر همچنین تاکنون بیش از ۸ میلیارد دلار بهمنظور حفظ و نگهداری این پایگاه هزینه کرده و در عملیات نظامی ایالات متحده در سوریه، عراق و افغانستان نقش موثری ایفا کرده است.
این کشور به ویژه در زمینهی خروج ناگهانی و پر جنجال آمریکا از افغانستان در سال ۲۰۲۱، نقش میانجی را بر عهده داشته و با طالبان، حماس و ایران مذاکراتی را تسهیل کرده است. به همین دلیل، برخی تحلیلگران حمله به قطر را بهعنوان «شلیک به قلب تضمینهای امنیتی آمریکا» ارزیابی کردند و این موضوع موجب افزایش نگرانی در میان متحدان عربی ایالات متحده شده است.
### چالشهای امنیتی و تنوع بخشی به شرکای دفاعی
حسن الهیسن، پژوهشگر ارشد مؤسسه مطالعات استراتژیک بینالمللی در بحرین، با اشاره به مخاطرات پیشآمده اعلام کرد که این حمله نشاندهنده عدم کارایی تضمینهای امنیتی آمریکا به شمار میرود. او تاکید کرد که کشورهای خلیج فارس اکنون به فکر تنوعبخشی در شرکای دفاعی خود هستند. نمونهای از این تغییرات، انعقاد پیمان دفاعی متقابل عربستان سعودی با پاکستان در سپتامبر ۲۰۲۵ است که این کشور را تحت چتر حمایت هستهای اسلامآباد قرار میدهد.
این پیمان، که سالها در حال مذاکره بود، پس از حمله به قطر به سرعت نهایی شد و پیام واضحی به آمریکا و اسرائیل ارسال کرد. گزارشی از نیویورک تایمز نیز حاکی از آن است که این تحولات، اعتبار آمریکا بهعنوان ضامن امنیت خلیج فارس را به چالش کشیده و کشورها را به سمت تنوع در شرکای دفاعی سوق داده است. همزمان، نشانههایی از تمایل کشورهای خلیج به همکاریهای نظامی با چین و روسیه در حال ظهور است.
### دگرگونی در روابط بینالملل و تأثیر بر ایران
سیانان گزارش میدهد شورای همکاری خلیج فارس در حال مذاکره برای خرید تسلیحات از چین و برگزاری رزمایشهای مشترک با روسیه است. والاستریت ژورنال نیز هشدار داد که این تحولات میتواند منجر به شکلگیری یک «ناتو عربی» با محوریت چین و کاهش بیشتر نفوذ آمریکا در منطقه شود.
این تحولات بهویژه بر خلاف اهداف دولت ترامپ، به نفع ایران تمام شده و به تقویت اتحادهای عربی – اسلامی علیه اسرائیل کمک کرده است. اندیشکده شورای آتلانتیک، تحلیلهایی ارائه داده که در آنها به تأثیر مثبت این وضعیت بر موقعیت ایران اشاره شده است.
### مسأله از دست رفتن اعتماد
اقدامات ایالات متحده برای احیای تضمینهای امنیتی در قطر با مشکلاتی رو به رو شده و به اقدامات ترامپ ظاهراً تنها بعد نمادین دارد. فرمان جدید او بهگونهای تنظیم شده که فاقد قدرت قانونی و الزامی است و بهصورت یکجانبه و بدون موافقت سنا اعلام شده است. در نتیجه، این تصمیمات با انتقادات چشمگیر داخلی، حتی از سوی گروههای محافظهکار و جمهوریخواه مواجه شده است.
اعلام تأسیس پایگاه نظامی قطری در خاک آمریکا همچنین خشم بسیاری از حامیان ترامپ را بهدنبال داشته است. کارشناسان در این زمینه باور دارند که بازسازی اعتماد در روابط بینالملل به سادگی امکانپذیر نیست و همانند شیشهای که شکسته میشود، ترکهایش باقی خواهند ماند.
