**خبرآنلاین** – تنشهای ژئوپلیتیکی بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای غربی، به ویژه ایالات متحده و رژیم صهیونیستی، در گذر زمان به یکی از عناصر کلیدی در روابط بینالملل منطقه غرب آسیا تبدیل شده است. در این راستا، برنامه هستهای ایران همواره مرکز توجه این تنشها قرار داشته است. ایران با رعایت اصول بینالمللی و راهنماهای سازمان انرژی اتمی، حتی اقدام به پذیرش تعهدات فراتر از بازرسیهای معمول کرده است، اما غرب همواره تلاش کرده است با ابزارهایی چون جنگ سایبری، برنامه هستهای ایران را تحت فشار قرار دهد. حمله سایبری با بدافزار استاکسنت، نمونهای از این اقدامات خصمانه بود که تعریف جدیدی از جنگ سایبری به همراه داشت.
تهاجمهای سایبری به برنامه هستهای ایران به وضوح از طرف ایالات متحده، اروپا و رژیم صهیونیستی مشاهده میشود. فضای سایبری به عنوان یک مفهوم نوین، امروز بر اهمیت امنیت آن تأکید دارد. بر اساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، تهدیدات سایبری در سال ۲۰۱۲ بهعنوان یکی از پنج تهدید بزرگ جهانی معرفی شده است. همچنین، اسناد امنیت ملی ایالات متحده، حملات سایبری را با درجه آسیب «بسیار بالا» طبقهبندی کردهاند و وزیر دفاع این کشور، این حملات را خطرناکتر از حمله به پرل هاربر میداند.
با توجه به اهمیت فضای سایبری، مشخص است که این حوزه میتواند فرصتها و تهدیدهای زیادی برای امنیت ملی کشورها فراهم کند. ایالات متحده به عنوان یکی از نخستین کشورهایی که از فضای سایبری برای تهدید و حمله به دیگر کشورها استفاده کرده است، به دنبال حفظ برتری در این عرصه است. در ادبیات سیاسی و امنیتی این کشور آمده است که در جنگهای سایبری، ابتدا حمله میکنند و سپس توجیهات خود را ارائه میدهند.
جنگ سایبری به دلیل قابلیت تجزیه و تحلیل و شناسایی ناهنجاریها، بخشی از جنگهای اطلاعاتی و نرم محسوب میشود. این نوع جنگ میتواند میان دولتها یا بین بازیگران دولتی و غیردولتی رخ دهد، و اهداف آن ممکن است نظامی، صنعتی یا غیرنظامی باشد.
جنگ سایبری با استفاده از ویروسها و ابزارهای تخریبی، سرورهای اطلاعاتی رقبای خود را هدف قرار میدهد. در سالهای اخیر، ایران هدف تهاجم سایبری بوده و این حملات میتواند به عنوان «جنگ پنهان» یا «تروریسم سایبری» در نظر گرفته شود، چرا که کنوانسیونهای بینالمللی در این زمینه زیر پا گذاشته شدهاند. حمله استاکسنت ثابت کرد که این نوع جنگ میتواند حتی به جایگزینی روشهای سنتی تبدیل شود و آسیب جدی به زیرساختهای کلیدی یک کشور وارد کند.
این حمله مفهوم جدیدی از سلاحهای سایبری، موسوم به “سلاحهای سایبری هدفمند” را معرفی کرد که تنها به تخریب یک هدف خاص معطوف است. کارشناسان امنیت سایبری، تأثیر این حمله را در حد استفاده از مواد منفجره علیه تأسیسات هستهای توصیف کردهاند. حمله استاکسنت بهعنوان یک نقطه عطف در تاریخ جنگهای سایبری محسوب میشود و نشان داد که فناوری میتواند همزمان سلاح و ابزار جاسوسی باشد.
ایران باید با سرمایهگذاری در آموزش نیروی انسانی، توسعه فناوریهای بومی و اجرای پروتکلهای امنیتی قوی، از وقوع حملات مشابه در آینده جلوگیری کند و از زیرساختهای حیاتی خود محافظت نماید. بدافزار استاکسنت بر باورهای قدیمی درباره توانمندیهای سایبری بهعنوان ابزاری برای دستیابی به اهداف سیاسی تأکید داشت.
