**خبرگزاری آذربایجانغربی گزارش میدهد:**
رضا رحمانی، استاندار آذربایجانغربی و دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه، در برنامهای که توسط صداوسیمای مرکز استان برگزار شد، از تشکیل ستادهای مختلف به منظور سیاستگذاریهای کلان برای توسعه پایدار آذربایجانغربی خبر داد. این ستادها شامل ستاد عالی توسعه سرمایهگذاری، ستاد فرصتهای مرزی، و ستاد احیای دریاچه ارومیه است.
هدف از تأسیس این ستادها، همافزایی ظرفیتها و برقراری برنامههای منسجم برای رشد اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی در استان عنوان شد. به گفته رحمانی، شورای راهبردی احیای دریاچه ارومیه نیز با حضور مسئولان ملی و کارشناسان متعهد شکل گرفته تا نجات این اکوسیستم ارزشمند را بررسی و هدایت کند.
او همچنین اشاره کرد که نشستهای این شورا بهطور مرتب برگزار میشود و در آن، نظرات نخبگان علمی به منظور احیای دریاچه مورد استفاده قرار میگیرد. در نشست اخیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه، وزرای عضو ستاد، گزارشاتی از فعالیتهای انجامشده ارائه نمودند و تصمیم بر این شد که پیشرفت اقدامات در دو ماه آینده ارزیابی شود.
رحمانی با اشاره به گزارشها، روند خشکی دریاچه را از سال ۱۳۷۶ معرفی کرد و گفت: «این دریاچه به طور متوسط سالانه ۲۸ سانتیمتر کاهش سطح آب تجربه کرده است». او تأکید کرد که از سال ۱۳۸۴ سرعت خشکی دریاچه افزایش یافته و عوامل مختلفی مانند تبخیر، توسعه کشاورزی و حفر چاهها به این بحران دامن زده است.
وی همچنین بر اهمیت پایش مستمر وضعیت دریاچه و ارزیابی دقیق اقدامات احیایی تاکید کرد و گفت: «برخی از روشهای گذشته نیاز به بازنگری دارند و باید از تجربیات موفق جهانی در احیای دریاچهها استفاده کرد».
رحمانی خاطرنشان کرد که برای موفقیت در احیای دریاچه، باید به اقلیم توجه شود و اقدامات باید به گونهای طراحی شوند که همزمان با کاهش مصرف آب، موجب افزایش جریان آب به دریاچه شوند. او از مردم خواست تا در این راستا همکاری کنند، چرا که مصرف آب در استان به طرز نگرانکنندهای بالاتر از منابع آبی موجود است.
او افزود: «احیای دریاچه ارومیه بر عهده دولت نیست، بلکه مردم نیز باید با کاهش مصرف آب همکاری لازم را داشته باشند». به گفته رحمانی، اعتماد مردم به دولت و همدلی در این راه ضروری است، بهویژه اینکه رئیسجمهور بهطور ویژه به مشکل دریاچه ارومیه توجه دارد و نیازمند همکاری تمام بخشها است.**نقش صداوسیما در آگاهسازی و احیای دریاچه ارومیه**
صداوسیما بهعنوان یک منبع مهم اطلاعرسانی، بهمنظور آگاهسازی مردم از وضعیت دریاچه ارومیه و جلب همکاریهای عمومی در احیای این اکوسیستم، از خدمات و اقدامات مستمر خود بهره میبرد. انتظار میرود این رسانه با ارائه اطلاعات دقیق به مردم، آنها را در کنار دولت برای نجات این دریاچه سوق دهد.
ضروری است که از تجربیات گذشته در مدیریت منابع آبی درس گرفته شود؛ در این راستا، برنامههای صحیح و جامع در کنار راهکارهای سختافزاری، باید شامل تغییر الگوهای کشت و استفاده از فناوریهای نوین آبیاری باشد تا مصرف آب بهینهتر گردد.
با این حال، برخی اخبار منتشر شده در فضای مجازی گاه مبتنی بر اطلاعات نادرست است. ایستگاههای هواشناسی بهطور مرتب شرایط اقلیمی دریاچه را زیر نظر دارند و بر اساس گزارشات رسمی، هیچ پدیده گرد و غباری از سوی دریاچه مشاهده نشده است. همچنین، هیچ روستایی در اطراف دریاچه ارومیه تخلیه نشده و اظهارات در این زمینه نادرست هستند. به صاحبان نظر و دغدغهمندان توصیه میشود از انتشار اخبار ناصحیح پرهیز کنند.
برخی از خبرهای منتشرشده در رسانههای غیررسمی فاقد اعتبار هستند. این امر ضرورت دارد که رسانههای معتبر، بهخصوص صداوسیما، با هدف جلوگیری از انتشار اطلاعات نادرست و ایجاد نگرانی غیرضروری در جامعه، به ارائه دادههای مستند بپردازند.
در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، وجود ۴۲ هزار و ۱۴۶ چاه مجاز و ۷۳ هزار و ۷۵۵ چاه غیرمجاز نگرانکننده است. برداشت بیش از حد از منابع آب، حتی از چاههای مجاز، نیازمند مدیریت و نظارت جدی است. اصلاح الگوي کشت و جلوگیری از توسعه بیرویه کشاورزی از جمله مواردی است که باید بهطور جدی مورد توجه قرار گیرد.
حکومت در حال همکاری علمی و فنی با سازمان فائو برای اصلاح الگوهای کشت و استفاده از فناوریهای نوین، از جمله هوش مصنوعی است. نتایج تصمیمات نیز از طریق سیستمهای مبتنی بر هوش مصنوعی ارزیابی خواهد شد. همچنین، تجهیزات پیشرفته هواشناسی در این حوضه نصب شده تا تصمیمسازیهای مرتبط با احیای دریاچه تسهیل شود.
دانشگاه ارومیه نیز مسئول بررسی و اعلام نتایج اقدامات احیای دریاچه است تا این روند بهطور علمی و مستند پیش برود. بهعلاوه، طرحهای آموزشی و ترویجی برای افزایش آگاهی مردم اجرا خواهد شد، زیرا مشارکت عمومی برای موفقیت در احیای دریاچه بسیار حائز اهمیت است.
مدیریت و نهادهای مختلف، کشاورزان و شهروندان باید مسئولیت خود را در قبال این پروژه مهم بهخوبی انجام دهند. فراهم نمودن اطلاعات و آگاهیهای لازم برای مردم، به آنها این امکان را میدهد تا با شناخت دقیق از وضعیت موجود، در اجرای برنامههای احیای دریاچه با آگاهی پیش قدم شوند.
مردم نشان دادهاند که در شرایط بحرانی در کنار مسئولان خواهند بود و با انگیزهای جهادی در راستای احیای دریاچه ارومیه مشارکت خواهند داشت. همچنین، بارورسازی ابرها بهمنظور افزایش منابع آبی در برنامههای احیا لحاظ شده است.
کاهش مصرف آب، یکی از اولویتهای اصلی در راستای احیای دریاچه خواهد بود و سرمایهگذاریهای جدید در صنایع آببر در استان متوقف میشود. برنامهریزیها بهگونهای است که مصرف آب در بخش کشاورزی ۶۰ درصد کاهش یابد و این مهم نیازمند مشارکت فعال کشاورزان بهعنوان یک نهضت مردمی است.### آغاز برنامههای نجات دریاچه ارومیه
برنامههای آموزشی و ترویجی برای احیای دریاچه ارومیه در استان آغاز شده است. مطالعات نشان میدهد اجرای تغییرات در الگوی کشت، منجر به کاهش مصرف آب و افزایش درآمد کشاورزان در برخی مناطق شده است؛ این اقدام نه تنها به نفع مردم، بلکه به نفع محیط زیست نیز خواهد بود.
دریاچه ارومیه همچنان زنده است و پتانسیل احیا دارد؛ مقامات اعلام کردهاند که اگر آب کافی به آن برسد، میتوان انتظار احیای مجدد آن را داشت. در این راستا، همکاری و مشارکت مردم برای کاهش مصرف آب، ضرورت دارد تا روند احیا تسریع یابد.
وزارت جهاد کشاورزی موظف است تمرکز بیشتری بر روی احیای دریاچه ارومیه داشته باشد و باید فعالیتهای ترویجی و آموزشی را تقویت کند تا کشاورزان با دانش کافی در مسیر اصلاح الگوی مصرف گام بردارند.
بر اساس گزارشهای دانشگاهها، پل میانگذر در دریاچه ارومیه نیز بر تراز آبی آن تأثیرگذار بوده و در صورت نیاز، اصلاحات فنی برای بهبود جریان آب انجام خواهد شد.
افزایش مصرف آب یکی از دلایل اصلی خشکی دریاچه ارومیه محسوب میشود؛ تغییر در الگوی بارش و کاهش نزولات جوی، به بحران موجود دامن زده است. در سالهای اخیر، بارشها کاهش یافته و نوع آن دچار تغییر شده است؛ بارش برف به باران و بارشها به صورت رگباری و کوتاهمدت درآمدهاند.
این وضعیت درس بزرگی برای ما دارد؛ در کنار کاهش بارش، نیاز به کاهش مصرف آب نیز احساس میشود، اما متأسفانه مصرف افزایش یافته است. اکنون لازم است که همه برای کاهش مصرف آب همکاری کنند.
در این راستا، شناسایی درآمدهای جایگزین بهویژه برای کشاورزان در حال بررسی است تا معیشت آنها تحت تأثیر قرار نگیرد. از مشاوران و متخصصان برای احیای دریاچه خانمانبرانداز استفاده خواهیم کرد و امیدواریم با همکاری همگانی، دریاچه ارومیه دوباره زنده شود.
همایش ملی تغییر اقلیم در دانشگاه ارومیه نیز برگزار شده است که در آن نظرات ارزشمندی برای احیای دریاچه ارائه شده و این پیشنهادها در آینده مدنظر قرار خواهد گرفت.
برای کاهش مصرف آب و انرژی، فرهنگسازی بهطور گستردهای نیاز است و همه باید در این زمینه مسئولیت اجتماعی خود را بپذیرند. این مسأله یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی حیاتی برای جلوگیری از خسارات سنگین در آینده است و نیاز به یک نهضت مردمی در استان دارد.
