**همایش «ما و غرب» بررسی روابط تاریخی ایران و غرب را مطرح کرد**
به گزارش خبردونی، همایش «ما و غرب» در حال حاضر در مرکز همایشهای بینالمللی صدا و سیما در حال برگزاری است. علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، در این مراسم به سخنرانی در خصوص تعارضات فکری و تمدنی ایران و غرب پرداخت.
طبق اطلاعات منتشر شده توسط فارس، این همایش با حضور اندیشمندان، اساتید دانشگاه و فعالان فرهنگی برگزار میشود. لاریجانی در سخنان خود به پیشینه تاریخی روابط ایران و غرب اشاره کرده و تصریح کرد: “درک بهتر روابط ما با غرب در حال حاضر ممکن است؛ غرب زمانی بر علم و آزادی تکیه داشت، اما امروز با بحرانهای فکری و انسانی روبرو است.”
او با اشاره به تاریخچه این روابط گفت که تعاملات ایران و غرب از جنبههای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و نظامی برخوردار بوده و نقش مهمی در تاریخ جهانی ایفا کرده است. لاریجانی به دوران باستان اشاره کرد، زمانی که ایران با امپراتوریهای هخامنشی، اشکانی و ساسانی برخوردار از قدرت قابل توجهی بود. وی تأکید کرد که هیچگاه فرصتی برای سلطهی پایدار غرب بر ایران مهیا نشد.
علی لاریجانی خاطرنشان کرد که تعاملات نظامی و فرهنگی ایران و یونان در دوران هخامنشی وجود داشت و برخی از اندیشمندان معتقدند که تفکرات ایرانی به فلسفهی یونانی تأثیر گذاشته است. او به افلاطون نیز اشاره کرد که در آثارش به ایران پرداخته است.
وی همچنین به روابط ایران و امپراتوری روم شرقی (بیزانس) در دوران ساسانی اشاره کرد و اظهار داشت که این روابط همواره شامل صلح و تجارت نیز بوده و به مدت چندین دهه برقرار بوده است. لاریجانی استقلال ایران را به عنوان ویژگی کلیدی دوران ساسانی مطرح کرده و تصریح کرد که ایران هرگز زیر سلطهی غرب نرفته است.
در ادامه، لاریجانی دوره صفویه را به عنوان نقطه عطف دیگری در تاریخ ایران معرفی کرد و گفت: “در قرن شانزدهم، صفویه موجب احیای قدرت ایران به عنوان یک امپراتوری مقتدر شد.” او به روابط مثبت صفویه با کشورهای اروپایی اشاره کرد و افزود که ایران به عنوان تولیدکننده عمده ابریشم و فرش وجههای برجسته داشت.
وی همچنین ابراز کرد که شاهان صفوی از فناوری کشورهای اروپایی بهرهبرداری کردند و تأکید کرد که استقلال ایران در آن دوره بر اساس سه پایه علم، مذهب و قدرت نظامی استوار بود. لاریجانی در پایان به موازنهای که در عصر صفوی میان ایران و غرب برقرار بود اشاره کرد و گفت: “این موازنه به واسطه استقلال فکری و نظامی به دست آمد.”### دوره قاجار؛ آغاز نفوذ و تضعیف ملی
در یک تحلیل تاریخی، لاریجانی به نشانههای نفوذ غرب در عصر قاجار اشاره کرد و گفت: این دوره شاهد امضای قراردادهای جنجالی نظیر گلستان و ترکمانچای و نیز مداخلات کشورهای انگلیس و روسیه در دوره مشروطه بود. وی معتقد است که این مسائل نشاندهنده نیات سلطهطلبانه این کشورها است. در نبود توجه به علم و همچنین رشد اقتصادی، قاجار در برابر پیشرفتهای غربی دچار ناتوانی شد.
لاریجانی ادامه داد: شاهان قاجار به خاطر عاشق شدن به تجملات غربی و ضعف نظامی، به نوعی فرودستی دچار شدند. او به نقل از اقبال لاهوری، اظهار کرد که «قدرت غرب از علم و فن ناشی میشود و جوانان باید به سوی آموختن علم رفته و از لادینی پرهیز کنند.»
او همچنین عصر پهلوی را «عصر استبداد وابسته» خواند و تاکید کرد که در این دوره، سلطه آمریکا و انگلیس بر دربار و نهادهای کشور به وضوح مشهود بود و کودتای ۲۸ مرداد بهعنوان نمونهای از این مداخلات نمایان شد. لاریجانی افزود: علیرغم دارا بودن منابع نفتی فراوان، حکومت پهلوی هیچگونه استقلالی نداشت و پیوند خود با مردم را از دست داد. وی گفت: تقابل با دین، رابطه حکومت و ملت را تخریب و استبداد وابسته را بهجای استقلال تاریخی ایران نشاند.
لاریجانی تصریح کرد: «تحقیر ناشی از سلطه غرب، زمینهساز انقلاب اسلامی شد. ملت بزرگ ایران نمیتوانست تحمل کند تا شاه تحت فرمان سفرای بیگانه باشد.»
### انقلاب اسلامی؛ جهاد فهم و تنظیم روابط بر مبنای منافع ملی
دبیر شورای عالی امنیت ملی، انقلاب اسلامی را یک نقطه عطف در تاریخ روابط ایران و غرب ارزیابی کرد و گفت: پس از انقلاب، مردم ایران به درک صحیحی از جهاد مثبت و منفی غرب رسیدند و مناسباتشان را بر اساس منافع ملی تنظیم کردند.
وی اضافه کرد: رهبران اولیه انقلاب اسلامی، همچون امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری، با رویکردی عقلگرا و فلسفی، الگوی جدیدی برای تعامل ارائه دادند. همچنین، در زمینه علمی و فناوری، تعامل با غرب همچنان در چارچوب استقلال ملی ادامه داشت و رفتوآمد استادان و رشد دانشگاهها نشاندهنده شوق به علم است، هرچند گاهاً محدودیتهایی نظیر موانع جنگ و انرژی هستهای از سوی غرب وجود داشته است.
لاریجانی خاطرنشان کرد: رشد علمی کشور در چهار دهه پس از انقلاب قابل توجه بوده، اما هنوز روند همکاری نخبگان دانشگاهی با بخشهای اجرایی به طور کامل نهایی نشده است.
وی در ادامه به روابط تجاری بین ایران و غرب بعد از انقلاب اشاره کرد و گفت: این روابط در سطح بالایی حفظ شد و غرب همواره شریکی اصلی برای ایران باقی ماند؛ این امر ریشه در گذشته تاریخی ارتباطات تجاری دو طرف دارد.
دبیر شورای عالی امنیت ملی با تاکید بر ریشههای تاریخی سلطهطلبی غرب و رویکرد انقلاب اسلامی در راستای حفظ استقلال سیاسی، فرهنگی و اقتصادی کشور، گفت: با وجود تقویت روابط تجاری ایران با کشورهای شرقی و همسایگان، سالها غرب بهعنوان شریک تجاری اول ایران شناخته میشد، اما رفتار سلطهجویانهاش در عرصههای سیاسی و امنیتی، روابط را به سمت بحران سوق داد.
لاریجانی اضافه کرد: رفتارهای خصمانه غربیها پس از پیروزی انقلاب اسلامی گویای این است که رهبران ایران هرگز موضع خصمانهای نسبت به غرب نداشتند، بلکه این رویکرد غرب بود که انقلاب اسلامی را به چالش کشید. ملت ایران که در حال تلاش برای احقاق استقلال خود بود، با اقداماتی تخریبی از سوی غرب روبرو شد؛ تلاشهایی که با واکنش تندی از سوی امام خمینی مواجه شد.
او همچنین به نظرات رهبر معظم انقلاب درباره بالتزام در روابط با غرب اشاره کرد و بیان کرد که این توصیهها ناشی از روحیه تسلططلبی غرب است. ایشان در زمینههای علمی و اقتصادی پروژههای سودمند را مورد تایید قرار دادهاند، اما در برابر استفاده غرب از قدرت خود برای تسلط بر ایران، با صلابت ایستادگی کردهاند. ملت ایران هم در جنگهای اخیر با همان قدرت از استقلال خود دفاع کرده است.
لاریجانی موضوع هستهای را بهعنوان «بهانهای برای خصومت غرب»، ارزیابی و اظهار داشت که این موضوع به تنشهای بعدی دامن زده است.در رویکرد اخیر خود، علی لاریجانی، دبیر شورای امنیت ملی ایران، به موضعگیریهای آمریکا و اروپا در خصوص توان موشکی و نقش منطقهای ایران اشاره کرد. وی تأکید کرد که این کشورها با طرح مسائل مربوط به برد موشکهای ایران، در حال تلاش برای اعمال کنترل بر ایران هستند و هیچ کشوری حق ندارد در توان دفاعی این ملت دخالت کند.
لاریجانی در ادامه به دو رویکرد اصلی در جهان معاصر پرداخت: رویکرد سلطهطلبانه غرب و رویکرد تعادل و تعامل متوازن که ایران به آن متعهد است. وی تصریح کرد که ایران نه تنها به دنبال سلطهگری نیست، بلکه زیر بار هیچ قدرتی نخواهد رفت.
دبیر شورای امنیت ملی همچنین به اهمیت تبادلات فرهنگی اشاره کرد و گفت که پس از انقلاب اسلامی، تعاملات فرهنگی با شرق و غرب ادامه داشته است. او اظهار داشت که معیار رهبران انقلاب همیشه فایدهمندی و تعالی فرهنگی بوده است. لاریجانی تأکید کرد که انقلاب اسلامی هیچ مخالفتی با ارزشهای مترقی فرهنگی مانند قانونگرایی یا حفاظت از محیطزیست ندارد، اما غرب تبادل فرهنگی را به ابزاری برای تهاجم فرهنگی تبدیل کرده است.
وی به هشدار رهبر معظم انقلاب در خصوص تهاجم فرهنگی اشاره و توضیح داد که غرب با نگرش برترپندارانه نسبت به فرهنگ خود، سعی در تسلط بر افکار و هویت ملتها دارد که این نوع سلطه پیشزمینهای برای سلطههای سیاسی، اقتصادی و امنیتی است.
لاریجانی به تاریخ و فلسفه نیز اشاره کرد و بیان داشت که اقبال لاهوری در اشعار خود علم لادین غرب را افسونکننده حقیقت ارزیابی کرده و بسیاری از فیلسوفان معاصر نیز به همین نکته اشاره کردهاند که حقیقت در غرب تحت تاثیر قدرت و تکنولوژی قرار دارد.
او نقدی به نگاه استعمارگرانه غرب نسبت به خاورمیانه داشت و اظهار کرد که غرب مردم این منطقه را در سطحی پایینتر از انسان میبیند و در روند استعمار، نه تنها منابع بلکه هویت ملتها را نیز تصرف کرده است. وی به نوشتههای ادوارد سعید در کتاب “شرقشناسی” اشاره کرد که در آن، سلطه فرهنگی و سیاسی غرب توجیه میشود.
لاریجانی همچنین به میراث فرهنگی ایرانی و اسلامی اشاره کرد و خاطرنشان کرد که این فرهنگ در بسیاری از زمینهها از فرهنگ غرب برتر است. او با اشاره به شخصیتهای بزرگ ادبی ایرانی مانند حافظ و مولوی، به عمق و معنیداری فرهنگ ایرانی تأکید کرد و گفت که این فرهنگ مورد توجه اندیشمندان غربی نیز قرار گرفته است.
دبیر شورای امنیت ملی در پایان به موضوع سلطهطلبی سیاسی و امنیتی غرب پرداخت و بیان کرد که استقلال شعار اصلی انقلاب اسلامی بوده و بدون استقلال، آزادی، فرهنگ و اقتصاد نیز پایدار نخواهند ماند. به گفته وی، غرب به نام حقوق بشر و صلح، در واقع مانع اصلی استقلال ملتها بوده است.
