عملکرد نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در آغاز جنگ تحمیلی به عنوان یکی از وقایع کلیدی تاریخ دفاع مقدس شناخته میشود. تنها چند هفته قبل از شروع رسمی تجاوز رژیم بعث، با تدابیر فرماندهان وقت، قرارگاه رزمی ۴۲۱ تأسیس و دستور العملهای عملیاتی نیز تهیه شد که حکایت از پیشبینی دقیق تهدیدات عراق دارد.
در آن زمان، رژیم بعث با تکیه بر تحولات پس از انقلاب و خروج مشاوران خارجی، تصور میکرد نیروی دریایی ایران قابلیت بازدارندگی ندارد. صدام با هدف لغو مفاد قرارداد ۱۹۷۵ و تقویت قدرت خود در خلیج فارس، سه راهبرد را دنبال میکرد: نخست، جلوگیری از حضور نیروی دریایی ایران در خلیج فارس؛ دوم، اختلال در عملکرد بنادر ایران و قطع خطوط کشتیرانی و سوم، متوقف کردن صادرات نفت کشور.
با این حال، تنها در سه ماه اول جنگ، وضعیت به طور چشمگیری تغییر کرد. در حالی که نیروهای عراقی در محورهای زمینی در شلمچه و خرمشهر متوقف شدند، نیروی دریایی ایران نیز توانست با مقابله با ناوچههای موشکانداز عراق، از نزدیک شدن آنها به خارک جلوگیری کند. همزمان، با اجرای محاصره دریایی شمال خلیج فارس، هیچ کشتیای به بنادر امالقصر، فاو و بصره ورود نکرد.
اوج این اقدامات در عملیاتهای «اشکان»، «شهید صفری» و به ویژه «مروارید» مشاهده شد. در این عملیاتها، دو پایانه نفتی البکر و الامیه که روزانه حدود دو میلیون و هفتصد هزار بشکه نفت از آنها صادر میشد، به تصرف درآمد و رژیم بعث تا پایان جنگ از بهرهبرداری از این پایانهها محروم شد. این اقدام، ساختار صادرات نفت عراق را برای سالها مختل کرد.
عملیات «مروارید» در تاریخ ۷ آذر ۱۳۵۹ نقطه عطف این حماسه محسوب میشود؛ در این روز، تکاوران ویژه، نیروی هوایی و شناورهای رزمی نیروی دریایی با هماهنگی بسیار موثر، ضربهای شدید به توان دریایی دشمن وارد کردند. در این عملیات، ۱۲ شناور رزمی عراق نابود و ۱۱ فروند هواپیمای متجاوز توسط نیروی هوایی سرنگون شد.
در این روز، ناوچه پیکان به فرماندهی شهید دریادار همتی نقش کلیدی در آزادسازی سکوهای نفتی ایفا کرد. این ناوچه پس از انجام موفقیتآمیز مأموریت و در حالی که تعدادی از اسرای دشمن را به همراه داشت، هدف حملات مجدد قرار گرفت و با اصابت موشک، فرمانده، افسران و ۲۸ نفر از کارکنان آن به مقام شهادت نائل آمدند. پیکر پاک آنان که در آبهای خلیج فارس آرام گرفت، نشاندهنده رشادتهای بینظیر نیروی دریایی کشور است.
به همین دلیل، برای تجلیل از فداکاریهای رزمندگان در عملیات مروارید، حضرت امام خمینی(ره) روز هفتم آذر را به عنوان «روز نیروی دریایی» نامگذاری کرد؛ روزی برای ارج نهادن به ایثار قهرمانانی که در سختترین شرایط، امنیت دریایی، اقتصاد و تمامیت ارضی کشور را حفظ کردند.
دریاداردوم نیروی دریایی ارتش
212
