**بازتاب طرح جدید «حمایت و رسیدگی به تخلفات حوزه صوت و تصویر فراگیر» و نگرانیها درباره آن**
به گزارش خبرگزاریها، طرح جدید با عنوان «حمایت و رسیدگی به تخلفات حوزه صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی» دوباره توجهها را به سمت سیاستهای محدودکننده اخیر جلب کرده است. این طرح که تحت عنوانی جدید و با زبانی متفاوت ارائه شده، از جهات مختلف مشابه طرح صیانت پیشین بوده و این شباهت حساسیتهای گستردهای را در میان کارشناسان و افکار عمومی ایجاد کرده است. نکتهای که در این طرح بیشتر از همه جلب توجه میکند، تمرکز غیرمعمول قدرت نظارت و مجازات در یک نهاد خاص است؛ نهادی که خود نقش کلیدی در تولید محتوای صوتی و تصویری دارد.
در این زمینه، جواد آرین منش، تحلیلگر سیاسی و نماینده پیشین مجلس، اظهار داشت که این طرح در واقع تکرار طرح صیانت قدیمی است و ممکن است توسط صدا و سیما تدوین شده باشد. وی تاکید کرد که هدف اصلی این طرح، تمرکز قدرت نظارت و مجازات در نهاد صدا و سیماست و این موضوع ممکن است به نقض آزادی بیان و مشکلات جدی در حوزه رسانه منجر شود.
آرین منش ادامه داد که نهاد صدا و سیما همزمان نقشهای تنظیمگر، ممیزیکننده و مجازاتکننده را بر عهده میگیرد، که این موضوع با اصول عدالت و حکمرانی مطلوب سازگار نیست. این وضعیت میتواند منجر به تعارض منافع شود و زمینههای تصمیمگیریهای سلیقهای را فراهم کند.
وی همچنین به اشکالات دیگر این طرح اشاره کرد، از جمله محدودیتهای تجدیدنظر و ضعف سازوکار دادرسی. یکی از نگرانکنندهترین جنبهها، پیشبینی مجازاتهای اقتصادی علیه رسانههای خصوصی است که میتواند استقلال آنها را به خطر بیندازد. آرین منش هشدار داد که تعاریف مبهم از مفاهیمی چون «صوت و تصویر فراگیر» نیز میتواند به سانسور و کنترلهای بیضابطه منجر شود.
در نهایت، آرین منش ابراز امیدواری کرد که مجلس با دقت و حساسیت این طرح را بررسی کند و خاطرنشان کرد که بهراحتی امکان تصویب این طرح به دلیل اشکالات متعدد وجود ندارد. به باور او، تصویب چنین طرحی میتواند موجب تشدید نگاه منفی به صدا و سیما شود.**انتقادات نماینده سابق مجلس از طرحهای مربوط به فضای مجازی**
محسن کوهکن، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی، در گفتگو با خبرآنلاین درباره واکنشهای عمومی نسبت به طرحهای پیشنهادی مربوط به فضای مجازی اظهارداشت که به دلیل بیتوجهی عمومی، رسانه ملی مواجه با کاهش شدید مخاطب شده است. وی معتقد است تصویب اینگونه طرحها تنها موجب افزایش بیاعتمادی مردم به صدا و سیما خواهد شد.
کوهکن با اشاره به وضعیت کنونی فضای مجازی در ایران، آن را تشبیه به اقیانوسی وسیع با عمق ناچیز کرد و بیان داشت که بررسیهای میدانی او نشاندهنده عدم مسئولیتپذیری در بازنشر مطالب میان کاربران است. به گفته وی، عدهای تصورات نادرستی دارند مبنی بر این که صرف بازنشر مطالب، آنها را از مسئولیتهای قانونی مبرا میکند.
این نماینده سابق تأکید کرد که هر گونه ادعایی مبنی بر عدم وجود اقدامات سازمانیافته علیه مردم و جامعه، مشکوک به نظر میرسد. وی گفت: «شواهد موجود نشان میدهد که چنین اقداماتی در حال انجام است.»
کوهکن همچنین تصریح کرد که درُستی یا نادرستی طرحها باید مورد بررسی قرار گیرد و مسئولیت اصلی در این زمینه متوجه دولتهاست، زیرا قوانین از طریق لایحه یا طرح به تصویب میرسند. او در ادامه تأکید کرد که نمایندگان قانونی هستند که در صورت وجود خلأ قانونی، اقدام به تنظیم و ارائه طرحهای جدید کنند.
وی خاطرنشان ساخت که لایحهها معمولاً از سوی دولتها تهیه میشوند و نیاز به طی مراحل کارشناسی دارند. کوهکن از اقدامهای ناگهانی و واکنشهای سریع به پیشنهادات ساماندهی فضای مجازی انتقاد کرد و در نهایت به مقایسه اقدامهای چین در این حوزه پرداخت، بدون اینکه درستی یا نادرستی آنها را قضاوت کند.در تازهترین اظهارات خود، محسن کوهکن نماینده سابق مجلس به وضعیت کنترل و نظارت در فضای مجازی اشاره کرد و نسبت به اظهار نظرهای غیرمعتبر در این عرصه هشدار داد. او بیان کرد: «امروز در فضای مجازی، افراد ناشناس و بدون تخصصهای مشخص در زمینههای مختلف از جمله دارو، روانشناسی و جامعهشناسی آزادانه نظر میدهند، بهطوری که فضای مجازی شبیه قوطی عطاری شده است که ترکیبی از اطلاعات صحیح و نادرست را ارائه میکند.»
کوهکن همچنین به مسئولیت حاکمیت در قبال نسل جوانی که با انبوهی از اطلاعات مواجه است، اشاره کرد و گفت: «اگر حاکمیت خود را از این وظیفه مستثنی کند، نگرانکننده خواهد بود و ممکن است در راستای منافع دشمن عمل کند.» او بر لزوم ساماندهی و تأمین سلامت فضای مجازی تأکید کرد و خواستار ایجاد قوانین مناسب برای حفاظت از حقوق مردم شد.
این نماینده سابق با اشاره به چالشهای موجود در افکار عمومی گفت: «جلوگیری از وارد شدن خسارت به افکار عمومی به آسانی ممکن نیست، ولی باید حداقل اقداماتی برای حمایت از حقوق شهروندان انجام شود.»
کوهکن ضمن بیان نمونهای از مشکلات حقوقی در فضای مجازی، به مسائلی مانند کلاهبرداریهای آنلاین اشاره کرد. او از فعالیت سایتهای متقلب خبر داد که با وعده ارائه خدمات مناسب، پول کاربران را دریافت کرده و خدمات مورد نظر را به تأخیر میاندازند.
وی تأکید کرد: «واقعیت این است که امروز فضای مجازی کشور به حال خود رها شده است و قوانین فعلی ناکافی است.» به گفته او، فضای مجازی باید به اندازه سایر بخشهای زندگی روزمره دارای قوانین شفاف و اجرایی باشد تا حقوق مردم محفوظ بماند.
وی همچنین به عدم مسئولیتپذیری دولت در این حوزه انتقاد کرد و تصریح کرد که نمایندگان مجلس ناچار به ارائه طرحهای جدید برای بهبود وضعیت خواهند بود. کوهکن در نهایت بر لزوم توجه به مسائل اساسی فراتر از اختلافات جناحی تأکید کرد.### دولت باید به هجمهها پاسخگو باشد و مسئولیت اعمال خود را بپذیرد
محسن کوهکن، نماینده سابق مجلس، با تأکید بر ضرورت استقامت دولت در مقابل هجمهها، خواستار پذیرش مسئولیت از سوی نهادهای دولتی شد. وی عنوان کرد، در شرایطی که دولت در اجرای قوانین واضح و ساده مانند ممنوعیت استفاده از حروف لاتین در تابلوها ناتوان است، چگونه میتواند نظارت مؤثری بر فضای مجازی داشته باشد؟ به عنوان نشانهای از این ناتوانی، به مواردی اشاره کرد که در آنها از نام لاتین در هتلها استفاده شده و تذکرات متعدد نیز بینتیجه مانده است.
کوهکن با بیان اینکه تنها انتقاد به نهادها کافی نیست، گفت: «دولت باید ارادهای جدی برای ساماندهی فضای مجازی داشته باشد.» او همچنین به طرح جدید نمایندگان اشاره کرد و افزود، هیچ مانعی برای اصلاح این طرح در همکاری با دولت وجود ندارد تا به قانونی تبدیل شود که به طور عملی از حقوق مردم دفاع کند.
### امکان اصلاح لوایح وجود دارد
کوهکن تأکید کرد که دولت میتواند لوایح خود را معرفی کند و در صورت بروز اعتراضات، آنها را اصلاح یا حتی پس بگیرد. به گفته وی، این فرآیند رفت و برگشت در قانونگذاری طبیعی است و نباید به عنوان مانع تلقی شود.
او همچنین گفت که نمیتوان به مؤسسات خاصی همچون صدا و سیما به عنوان مرجع تکصدایی استناد کرد و بر این عقیده بود که این نهاد نیز دارای مشکلات زیادی است. به جای انتقال مسئولیتها، باید با رویکردی یکپارچه به مسائل پرداخت.
### ضرورت همگرایی در قانونگذاری فضای مجازی
وی به فضای مجازی کشور اشاره کرد و گفت که باید به یک درک مشترک میان دولت، مجلس، رسانهها و سایر نهادهای تأثیرگذار رسید. کوهکن شرایط فعلی این فضا را به یک اقیانوس بیعمق تشبیه کرد و نواقص آن را غیرقابل انکار دانست. به زعم او، تدوین قانونی شفاف و جامع میتواند یکی از راههای حفاظت از حقوق مردم باشد.
### قانونگذاری فضای مجازی باید در دست اقدام باشد
کوهکن خاطرنشان کرد که ایران نخستین کشور برای تدوین قوانین در فضای مجازی نیست و تأکید بر اینکه باید به جای مجادله بر سر اصل قانونگذاری، تلاش کرد تا قانونی هوشمندانه و کارآمد ایجاد کرد. او در ادامه تأکید کرد که برای کشوری با نیم قرن از انقلابش، شایسته نیست نتواند در زمینهای که تمام اقشار جامعه با آن درگیر هستند، به توافق برسد.
وی در پایان به لزوم وجود قانونی اشاره کرد که مردم بتوانند در صورت تضییع حقوق خود به آن استناد کنند و دستگاه قضایی بتواند بر اساس آن حق را به آنها برگرداند. این سخنان در پی تأکید بر ضرورت دوری از اختلافات زودگذر و سیاستزدگی بود.
