**انتقاد علی مطهری از عملکرد دولت و مسائل فرهنگی**
علی مطهری، نماینده سابق مجلس، به طور واضح از اقدامات دولت در زمینه مسائل فرهنگی و اظهارات رئیسجمهور درباره حجاب انتقاد کرده و با این حال، از مسعود پزشکیان حمایت میکند. این حمایت به همکاریهای قبلی آنها در مجلس برمیگردد، جایی که مطهری به عنوان نایب رئیس دوم و رئیسجمهور کنونی به عنوان نایب رئیس اول فعالیت داشت.
در گفت و گویی که اخیراً مطهری در «کافه خبر» خبرآنلاین داشته، او به مسائل مختلفی از جمله مذاکرات با کشورهای اروپایی و خطر مکانیزم ماشه اشاره کرده است.
وی همچنین درباره احتمال جنگ مجدد بین ایران و اسرائیل ابراز امیدواری کرده که این موضوع بعید به نظر میرسد. مطهری به مشورتهای خود با علی لاریجانی نیز اشاره کرد و تأکید کرد که غربیها تا زمانی که به اهداف خود از طریق جنگ ناکام نمانند، به میز مذاکره نخواهند آمد.
وقتی به مسئله نفوذ در کشور میرسد، مطهری به نظارت استصوابی شورای نگهبان کنایه زده و اظهار میدارد که اگر افراد کارآمد در مناصب قرار گیرند، نهادهای قدرت به دست افراد قوی خواهد بود.
در خصوص حجاب، مطهری بیان کرد که باید با ناهنجاریها برخورد شود، اما تأکید کرد که نباید فقط به افرادی که روسری ندارند، پرداخته شود. او معتقد است که اکثریت مردم با این نوع برخورد موافق هستند.
مشروح گفتگو با علی مطهری در «کافه خبر» خبرگزاری خبرآنلاین قابل دسترسی است.
در پاسخ به این سؤال که اگر ایران به غنیسازی صفر تن میداد، آیا وقوع حمله اسرائیل ممکن بود؟، مطهری تصریح کرد که این حمله در هر حالتی اتفاق میافتاد، زیرا اسرائیل علاوه بر غنیسازی، موضوعاتی مانند برنامه موشکی ایران و حضورش در منطقه را نیز مورد بحث قرار میدهد.### امتیازدهی به اروپا و چالشهای موجود
در بررسی نقش اروپا در موضوعات بینالمللی، فعالسازی مکانیسم ماشه از سوی این قاره، به عنوان اقدامی نامناسب و بدون مجوز تلقی میشود. انتقادات به این اقدام در دو محور اصلی متمرکز است: نخست این که در حال حاضر اروپا در محافل جهانی به اندازهای که باید، مورد توجه قرار نمیگیرد و در مسأله اوکراین، ایالات متحده بهطور مستقیم از اروپا برای حل بحران دعوت نکرده است. همچنین، تمایل اروپا به مشارکت در مذاکرات هستهای ایران نشاندهنده تلاش این قاره برای تقویت موقعیت خود در سطح جهانی است، بهویژه که مکانیسم ماشه به دستور آمریکا فعال شده و هدف آن تحت فشار قرار دادن ایران در مذاکرات با آژانس بینالمللی انرژی اتمی است.
### عدم احتمال تصویب قطعنامه روسیه
فعال شدن مکانیسم ماشه یک چالش جدی برای ایران بهحساب میآید. اما اگر شورای امنیت، قطعنامه پیشنهادی روسیه برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ را تصویب کند، ممکن است فرصت بیشتری برای دیپلماسی ایجاد شود، هرچند احتمال تصویب این قطعنامه چندان بالا نیست. ایران همچنین میتواند در این فرصت ۳۰ روزه، تلاش کند تا اروپا را متقاعد به پسگیری نامهاش کند.
### فرصتهایی که از دست رفته
ایران در گذشته فرصتهایی را برای بهبود وضعیت هستهای خود از دست داده است. بهعنوان مثال، توافق هستهای موسوم به برجام در زمان خود یک توافق مثبت به شمار میآمد و اگر اقدامات داخلی مانع آن نمیشد، احتمالاً ترامپ از آن خارج نمیشد. همچنین، بعد از برجام، دو فرصت دیگر نیز در اواخر سال ۹۹ و بهار ۱۴۰۰ وجود داشت که با تغییر دولت و در پی آن، تأخیر در مذاکرات، این فرصتها نیز از دست رفتند.
### اثرات رقابتهای سیاسی بر مذاکرات
مسئول این ناکامیها در برخی مواقع به رقابتهای سیاسی مربوط میشود. در چنین شرایطی، یک طرف به امید ثبت موفقیت خود در تاریخ، از انعقاد توافق جلوگیری میکند که به ضرر عموم مردم خواهد بود. این مشکل ناشی از رقابتهای سیاسی و عدم همگرایی در منافع ملی است که در نهایت به ضرر کشور تمام میشود.
### ابهامات درباره منافع اقتصادی
در مورد برخی اتهامات نسبت به افراد خاص و منافع اقتصادی ، هنوز اطلاعات دقیقی در دسترس نیست و مشخص نیست تا چه اندازه این منافع در اتخاذ تصمیمهای کلان مؤثر بوده است. در نهایت، موضوع تحریمها و تأثیرات آن بر اقتصاد و سیاستهای جاری کشور، نیازمند بررسیهای دقیقتری است.
تحلیلهای اخیر نشان میدهد که بیشتر رقابتها و تنشهای سیاسی حول محور منافع اقتصادی گروههای سیاسی در حال شکلگیری است. برخی از این گروهها نگرانند که توافقات موجود به نفع رقبای سیاسیشان تمام شود و در نتیجه این منافع میتواند تأثیر منفی بر نتایج انتخابات آتی داشته باشد. به اعتقاد کارشناسان، این رویکرد منافع ملی را در معرض خطر قرار میدهد و نیاز به تقوا بیشتر در تصمیمگیریهای سیاسی احساس میشود.
خصومتهای اروپاییها به دلیل اوکراین است
* آقای مطهری! تهدیدات ناشی از فعال شدن مکانیسم ماشه چیست و آیا حاکمیت این موضوع را جدی گرفته است؟
به نظر میرسد که باید تمام تلاش خود را کنیم تا اروپاییها از اقدامات خود صرفنظر کنند. در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، قطعنامههای قبلی شورای امنیت که در حال حاضر تعلیق شدهاند، دوباره به حالت اجرا درخواهند آمد. این شامل تهدیدات جدیای از جمله ممنوعیتهای غنیسازی، تحریم صادرات و واردات تسلیحات و بازرسیهای بینالمللی خواهد بود. بنابراین، این اقدام میتواند فشار بیشتری بر معیشت مردم وارد کند و نیاز به اقدامات پیشگیرانه بیشتری احساس میشود.
مسئله اوکراین به عنوان یکی از علل اصلی خصومتهای اروپاییها با جمهوری اسلامی ایران مطرح میشود. این کشورها بر این باورند که ایران در حال کمک به روسیه است، که این امر باعث نگرانی آنها شده است. بررسیها نشان میدهد که باید به اروپاییها اطمینان دهیم که روابط ما با روسیه در این زمینه تأثیرگذار نبوده و به نظر آنها باید بیشتر در این راستا تلاش کنیم.
احتمال افزایش شدت تحریمها با بازگشت قطعنامهها
* برخی از اصولگرایان بر این باورند که فعال شدن مکانیسم ماشه تأثیری نخواهد داشت. نظر شما چیست؟
بازگشت آن شش قطعنامه به معنای تشدید تحریمهاست و نمیتوان به سادگی گفت که تأثیری نخواهد داشت. چالشهای بیشتری بر سر فروش نفت و کالاها ایجاد خواهد شد. اگر چه ممکن است مردم تصمیم به مقاومت بگیرند، ولی باید از ایجاد سختیهای غیرضروری برای آنها جلوگیری کنیم.
نیاز به عدم وابستگی به روسیه در مسئله اوکراین
* در مورد جنگ اوکراین و نقش ایران در آن، چه نظری دارید؟
به نظر من، دخالت ما در موضوع اوکراین ضرورت نداشت و روسیه به نوعی ما را در این میدان وارد کرد. در واقع، صرفنظر از حمایتهای کلامی، کمک جدی از سوی روسیه به ایران در این زمینه ارائه نشده است. بنا به شواهد موجود، روسیه به روابط خود با اسرائیل و ترکیه اولویت بیشتری داده است، و به همین دلیل باید به این نکته توجه داشت که باید از وابستگی به روسیه اجتناب کنیم و برنامههای خود را پیش ببریم. رفتارهای گذشته نشان داده که روسیه در مواقع خطر چندان قابل اعتماد نیست و ایران باید به صورت مستقل عمل کند.
**حمایتهای روسیه و وضعیت سیاسی ایران**
حمایتهای روسیه از ایران در نهادهایی مانند شورای امنیت سازمان ملل و آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای تهران دارای اهمیت است، اما کارشناسان معتقدند نمیتوان به این حمایتها به چشم یک امید واقعی نگریست.
**شکست احتمال حملات دوباره اسرائیل**
به اعتقاد تحلیلگران، احتمال حمله مجدد اسرائیل به ایران کم است. این نظر به چالشهای داخلی اسرائیل و وضعیت نامناسب افزون بر نارضایتی جهانی از سیاستهای این کشور مربوط میشود. دو عامل مهم، یعنی اتحاد ملی و آمادگی نظامی ایران، به عنوان دلایل اصلی این تعبیر مطرح میشود.
**غافلگیری ایران در حملات اخیر**
در مورد حملات اخیر اسرائیل، بهنظر میرسد که ایران در برخی شرایط غافلگیر شده است. فرماندهان نظامی پیشبینی چنین حملاتی را داشتند، اما نوع و شیوه آن، شامل ترور و حمله به شخصیتهای کلیدی، آنقدر غیرمنتظره بود که پیامدهای سختی برای کشور به همراه داشت. احتمال میرود برنامهریزی برای این عملیاتها چندین ماه به طول انجامیده باشد و نواقص اطلاعاتی و امنیتی در این زمینه مورد انتقاد قرار گرفته است.
**گفتوگو درباره مسائل سیاسی با لاریجانی**
درخصوص مشاورههای سیاسی، یکی از نمایندگان درباره دیدار اخیرش با علی لاریجانی، ذکر کرد که او نیز بر اهمیت حفظ اتحاد ملی و قدرت دفاعی تأکید دارد. به گفته وی، تا زمانی که دشمنان به موفقیت از طریق جنگ امیدوار باشند، رویکرد صلحآمیز را نخواهند پذیرفت.
**اقدامات امنیتی و ضعفهای داخلی**
در نهایت، کارشناسان بر ضرورت تقویت اقدامات امنیتی و اطلاعاتی تأکید دارند. وجود نواقص در این حوزه ممکن است به ضعفهای جدی در مواجهه با تهدیدات منجر شود.**تحلیل غافلگیری در جنگ و نفوذ اطلاعاتی**
در زمینه غافلگیریهای اخیر در جنگ، اهمیت پدیده نفوذ اطلاعاتی مورد بررسی قرار گرفته است. پرسشهایی در مورد اینکه چگونه مکان و زمان استراحت فرماندهان ارشد به دست دشمن افتاده است، مطرح شده است. به نظر میرسد این اطلاعات به شکلهای مختلف از طریق نفوذ به سیستمهای دیجیتال به اسرائیل رسیده و ممکن است عوامل نفوذی نیز درون ساختارهای اطلاعاتی و امنیتی دخالت داشتهاند.
چندین نظریه در این رابطه وجود دارد. برخی بر این باورند که اطلاعات بهدستآمده از طریق تحلیل دادهها و استفاده از تکنولوژی هوش مصنوعی به دست آمده است. این در حالی است که وجود عوامل نفوذی در مؤسسات امنیتی و نظامی نمیتواند نادیده گرفته شود. اتفاقاتی که در شورایعالی امنیت ملی رخ داده، نشاندهنده این واقعیت تلخ است.
**حفظ ظاهر عوامل نفوذی و مراقبت از مناصب حساس**
عوامل نفوذی معمولاً افرادی هستند که به خوبی حفظ ظاهر میکنند و قادر به فریب دیگران هستند. الگوهای رفتاری موجود در مجلس شورای اسلامی نشان میدهد که برخی از نمایندگان با ابراز وفاداری به مقامات عالیرتبه، در حقیقت از محورهای غیرمرتبط صحبت میکنند. در اینجا ضرورت مراقبت از مناصب حساس بهویژه در وزارتخانههای دفاع و اطلاعات مطرح میشود. افراد با ریشه و شایسته باید در این مناصب قرار بگیرند و از ورود افراد ناشناخته و مشکوک جلوگیری شود.
این در حالی است که تاریخ نشان داده در مواردی، حتی فرزندان مقامات نیز در گروههای معاند قرار داشته و دچار انحرافات اعتقادی شدهاند. این موضوع به روشنی بیانگر نیاز به پالایش و نظارت مستمر بر عملکرد افراد در سطوح حساس است.### نتایج موفقیتآمیز در بهبود ساختار دستگاههای امنیتی پس از جنگ
گزارشها حاکی از آن است که دستگاههای امنیتی و اطلاعاتی کشور بعد از جنگ موفق به پالایش و بازطراحی ساختارهای خود شدهاند. در حالی که تعدادی از آنها مورد شناسایی و افشا قرار گرفتهاند، ساختارهای اصلی این نهادها به شدت آسیب دیده است.
### فیلترینگ پلتفرمها: چالشها و تبعات آن
در خصوص فیلترینگ پلتفرمهای خارجی، برخی مقامات بر این باورند که این فضای مجازی میتواند به عنوان ابزار جاسوسی عمل کند. اما بررسیها نشان داده است که حتی در مواقعی که اینترنت قطع بوده، همچنان نهادهای امنیتی هدف حمله قرار گرفتهاند. به طور کلی، فیلتر کردن این سکوها به نظر نمیرسد راهکار مناسبی باشد و ممکن است به نفوذ اطلاعاتی بیشتر منجر شود.
### تأثیر گزینشها بر نفوذجویی
در زمینه گزینشها، برخی انتقادات به صحت میرسد. نظارت استصوابی و فرآیند جاری انتخاب نمایندهها به گونهای است که ممکن است افراد واجد شرایط و کارآمد از فرایند انتخاب حذف شوند. این امر میتواند منجر به انتخاب افرادی با توانمندیهای پایینتر و در نهایت به تقویت نفوذ و ضعف مدیریت بینجامد.
### ارزیابی سیاست وفاق ملی
بسیاری از سیاسیون توانایی سیاست وفاق ملی را زیر سوال میبرند، اما برخی بر این باورند که این سیاست عملکرد مثبتی داشته و توانسته نزاعهای سیاسی را کاهش دهد. رفع محدودیتهایی همچون فیلترینگ به خوبی نشاندهنده تأثیرات مثبت این سیاست است.
### تندروها و وفاق: اوضاع کنونی
به رغم تندرویهای گذشته، برخی شواهد نشان میدهد که توافقات و همگراییها در حال شکلگیری است. اگرچه انتقادات همچنان وجود دارد، اما دیگر مانند گذشته تنشهای جدی میان اصولگرایان و اصلاحطلبان به چشم نمیخورد. این تغییرات حاکی از آن است که وفاق ملی میتواند به عنوان یک عامل مؤثر در کاهش تنشها و اختلافات سیاسی پذیرفته شود.**معتدلها به یکدیگر نزدیک شدهاند**
علی مطهری، نماینده سابق مجلس، در گفتگوهایی به موضوع نزدیکی گروههای معتدل در سیاست پرداخته است. وی میگوید که مردم به این دو گروه (اصلاحطلب و اصولگرا) توجه چندانی نمیکنند و بیشتر به نتیجه کار آنها اهمیت میدهند. از نظر او، این دو گروه هنوز به عنوان احزاب فعالند و در جامعه تأثیرگذار هستند. مطهری بر این باور است که در حال حاضر، تنشهای عمدهای در سیاست وجود ندارد و سیاست وفاق به شکلگیری توافقات کمک کرده است.
**انتقاد تندروها از ادبیات رئیسجمهور**
مطهری برخی انتقادات اخیر از سوی تندروها به رئیسجمهور را مدنظر قرار داده و بر این عقیده است که این انتقادات در شرایط کنونی، با منافع ملی در تضاد است. او تأکید میکند که زمان طرح این مسائل نیست و آنها حقوقی برای اظهار نظر دارند، اما مردم باید تصمیم بگیرند که آیا این انتقادات را تأیید میکنند یا خیر. به گفته وی، انتقادات این گروه ممکن است ناشی از نگرانیهای فکری و فرهنگی باشد.
**نیتهای مختلف انتقادکنندگان**
در پاسخ به اینکه آیا این انتقادات بیشتر به انتقامجویی مربوط میشود، مطهری اشاره کرد که تشخیص نیت افراد دشوار است و برخی بر اساس اعتقادات خود و برخی دیگر به دلایل شخصی انتقاد میکنند.
**حمایت از پزشکیان در انتخابات**
مطهری به سؤالی در مورد رأیاش به پزشکیان در انتخابات پاسخ مثبت داد و اعلام کرد که در صورت بازگشت به تیرماه ۱۴۰۳، باز هم به او رأی خواهد داد. وی بر این باور است که پزشکیان در میان گزینههای موجود، بهترین انتخاب بوده و در سیاست خارجی موفق عمل کرده است. مطهری همچنین تأکید کرد که دولت کنونی تلاشهای خوبی برای بهبود روابط با همسایگان و کشورهای اسلامی داشته است، اما هنوز با چالشهایی مانند گرانی مواجه است که باید حل شود.**نگرانیها از وضعیت معیشتی و فرهنگی در کشور**
دولت در زمینه تحقق رضایت عمومی با چالشهایی مواجه است. با وجود چندین سال تحریم و وضعیت ناپایدار سیاسی، مردم همچنان از تأمین نیازهای اولیه خود نگران هستند. ضرورت دارد که مایحتاج اساسی مردم به صورت مطمئن و قابل دسترس عرضه شود؛ به ویژه این که در دوران جنگ عراق دسترسی به کالاهای اساسی نظیر گوشت، برنج و شکر به شکل موثری تأمین گردید. در حال حاضر، دولت هنوز نتوانسته شرایط اطمینانی را برای تأمین نیازهای زندگی روزمره مردم ایجاد کند و تأمین کالابرگها نیز با زحمت صورت میگیرد.
در حوزه فرهنگی، به نظر میرسد دولت نتوانسته به خوبی عمل کند. افزایش اباحهگری در فیلمها و نمایشهای خانگی نگرانکننده به نظر میرسد. در مورد حجاب، اگرچه برخی قوانین منجر به مشکلات شده است، اما بیان اینکه رعایت مسائل فرهنگی به مساجد مربوط میشود، نمیتواند توجیه قابل قبولی باشد. دولت اسلامی نیز مسئولیتهایی در خصوص اخلاق و رفتار عمومی دارد و نمیتواند از این مسائل چشمپوشی کند.
به همین منظور، باید تلاشهایی برای کنترل و نظارت بر رفتارهای ناهنجار در جامعه صورت پذیرد. تجارب گذشته نشان میدهد که مراکز مختلف فرهنگی مسئولیتهای خاصی در این زمینه دارند و رها کردن اوضاع به هیچ عنوان منطقی نیست.
در حالی که برخی معتقدند رویکردهای فرهنگی باید به طور مؤثر پیادهسازی شوند، این سؤال مطرح میگردد که آیا بدون مداخله قانونی، میتوان انتظار تغییرات اساسی در رفتار عمومی داشت؟ هنوز هم نهادهای فرهنگی تحت عنوان برنامهریزی و مدیریت باید وظایف خود را در راستای بهبود وضعیت اجتماعی به نحو احسن انجام دهند.
در مجموع، بازنگری و اعمال نظارت بیشتر بر روی مسائل فرهنگی و توجه به نظم عمومی ضرورت دارد. به ویژه در مواقعی که رفتارهای ناهنجار در جامعه افزایش مییابد، دولت باید در راستای حمایت از ارزشهای اسلامی و مدنی پاسخگو باشد.در پی بروز نگرانیها درباره حجاب و رعایت مسائل فرهنگی در جامعه، بسیاری از مردم نظر مثبتی نسبت به برخورد با افرادی که پوشش نامناسب دارند، نشان میدهند. به ویژه در دانشگاهها و ادارات دولتی، این موضوع به عنوان یک الزام جدی مطرح میشود و مسئولان دولتی باید در این زمینه نظارت داشته باشند. برخی بر این باورند که ترک حجاب در خیابان تا حدی قابل تحمل است، اما در محیطهای دانشگاهی و اداری نباید این کمتوجهی مورد قبول واقع شود.
در بحثها پیرامون این موضوع، اشارهای به نظر آیتالله مطهری نیز شده است. به عنوان مثال، اگر ایشان در حال حاضر با دختری بیحجاب مواجه میشدند، رفتار آنها به سیاستهای حاکم بستگی داشت. همچنین تأکید شده که مقامات و مسئولان باید عزم جدی برای جلوگیری از ترویج بیحجابی داشته و بر رعایت اصول فرهنگی در جامعه تأکید کنند. در نهایت، مردم انتظار دارند که دولت در این زمینه فعالتر عمل کند تا هنجارهای اجتماعی حفظ شود.
