در روزهای اخیر، در حالی که ایران به مرحله حساس فعالسازی مکانیسم ماشه نزدیک میشود، ۷۱ نماینده مجلس در نامهای به سران قوا و اعضای شورای عالی امنیت ملی، درخواست ساخت و نگهداری سلاح هستهای را مطرح کردهاند. این موضوع در شرایطی عنوان میشود که برخی کارشناسان و ناظران به عواقب جدی آن برای ایران هشدار میدهند. همچنین، این درخواست به نوعی در تضاد با اظهارات رهبر انقلاب است که استفاده از سلاحهای کشتار جمعی را حرام اعلام کردهاند.
سوال اساسی این است که چرا چنین پیشنهادی مطرح شده است. به همین دلیل، خبرآنلاین با کامران غضنفری، یکی از امضاکنندگان این نامه، به گفتگو پرداخته است.
غضنفری به این نکته اشاره کرد که کشور در معرض تهدیدهایی از سوی آمریکا و رژیم صهیونیستی قرار دارد که ممکن است به حملات هستهای منجر شود. وی گفت: “در چنین شرایطی نیاز به یک عامل بازدارنده داریم.” او همچنین افزود که بر اساس حکم ثانوی مقام معظم رهبری، کشور باید آمادگی پاسخگویی به تهدیدات هستهای را داشته باشد و برای همین هدف، داشتن سلاح هستهای اهمیت دارد.
غضنفری با تأکید بر اینکه مقصود از ایجاد سلاح هستهای، بازدارندگی است، گفت: “وجود چنین سلاحی میتواند تهدیدات علیه کشور را کاهش دهد.” به گفته او، در دنیای امروز کشورهایی که تسلیحات هستهای دارند، کمتر هدف تهدید قرار میگیرند.
او تأکید داشت که ایران هرگز از سلاح هستهای برای تهاجم استفاده نخواهد کرد، بلکه تنها به دنبال قدرت بازدارندگی است. وی همچنین به دیدار با مقام معظم رهبری و پاسخ ایشان درباره استفاده از هر سلاح لازم برای دفاع از کشور اشاره کرد و گفت که این پاسخ به نوعی تلویحاً شامل سلاح هستهای نیز میشود.### افزایش توان دفاعی ایران با غنیسازی بالای ۹۰ درصد
یکی از مقامهای بلندپایه کشور تأکید کرد، در صورت نیاز، ایران توانایی پاسخگویی به هرگونه تهدید را دارد. وی به این نکته اشاره کرد که اگر دشمنان بخواهند از سلاحهای کشتار جمعی علیه ایران استفاده کنند، کشور باید قادر به واکنش مؤثر باشد و این توانمندی باید در همه زمینهها وجود داشته باشد.
#### فتوای رهبری و نظر درباره سلاح هستهای
این مقام همچنین بر مبنای فتوای رهبری، اعلام کرد که ایران از سلاح کشتار جمعی استفاده نمیکند، اما برای دفاع از مردم خود باید زیرساختهای لازم را داشته باشد. او تصریح کرد که هدف ایران توسعه ظرفیتهای هستهای است و باید غنیسازی را به بالای ۹۰ درصد برساند تا در مواقع اضطراری قادر به واکنش فوری باشد.
#### پاسخ به اتهامات
این مقام سیاسی با اشاره به دو دههای که ایران تحت اتهام تلاش برای ساخت سلاح هستهای قرار دارد، خاطرنشان کرد که تهدیدات و تحریمها از سوی کشورها به شدت علیه ایران وضع شده و دیگر موردی برای تهدید باقی نمانده است. او گفت، تحریمها تاکنون تنها ضررهایی را برای ایران به همراه داشته و هیچگونه مزیت خاصی از عضویت در معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) نصیب کشور نشده است.
#### تحلیل شرایط بینالمللی
وی در ادامه با انتقاد از کشورهای سهگانه اروپایی گفت که هیچ اقدام مثبت و جدیی در جهت بهبود وضعیت جمهوری اسلامی نشان ندادهاند. در این وضعیت، پیشنهاداتی مانند ساخت سلاح هستهای میتواند مذاکرات را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، مقام مربوطه مطرح کرد که به هر حال، در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، کارکرد مذاکرهکنندگان محدود خواهد شد و چالشهای بیشتری پیش روی آنها قرار خواهد گرفت.
این مقام دولتی تأکید کرد که ایران چیزی برای از دست دادن ندارد و وضعیت کنونی، نیاز به دفاع قویتر را بیشتر از پیش نمایان میکند. بنابراین، تقویت توان دفاعی و غنیسازی بالای 90 درصد به عنوان یک اولویت اساسی مطرح شده است.### نگرانیها درباره تحولات هستهای ایران و موضعگیری جمهوری اسلامی
در حالی که پرسشهای زیادی درباره واکنش کشورهای اروپایی به برنامه هستهای ایران مطرح میشود، برخی کارشناسان به این نکته اشاره میکنند که این کشورها در دو دهه گذشته بیشتر به دشمنی و خصومت رو آوردهاند تا همکاری. این افراد میگویند که در این مدت هیچ قدم مثبتی به نفع جمهوری اسلامی برداشته نشده و تنها رفتارهای تهاجمی مشاهده شده است.
#### مکانیسم ماشه و انتقادات داخلی
اخیراً بحثها درباره مکانیسم ماشه و تأثیر آن بر برنامه هستهای جمهوری اسلامی بالا گرفته است. برخی، این روند را نتیجه بیتدبیری دولت پیشین و بهخصوص آقای ظریف میدانند و بر این باورند که برای مقابله با این تهدید، باید کشور از معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) خارج شود. به اعتقاد آنها، این اقدام میتواند نشان دهد که فعالسازی مکانیسم ماشه برای کشورهای غربی پیامدهای سنگینی خواهد داشت.
#### پیشرفتهای علمی در شرایط تحریم
با وجود فشارهای تحریمی که از سال 1359 بر جمهوری اسلامی تحمیل شده، مقامات میگویند که کشور در حوزههای مختلف علمی و صنعتی به پیشرفتهای چشمگیری دست یافته است. این افراد تأکید دارند که باید تمامی توانمندیهای هستهای را برای آمادهسازی در صورت نیاز حفظ کرد.
#### چرایی مخالفت با مذاکره
به نظر میرسد که برخی پیشنهادات برای مذاکره با طرفهای غربی به منظور تمدید مکانیسم ماشه، با انتقادهای جدی مواجه شده است. مخالفان این رویکرد معتقدند که این مذاکرات منجر به تلاش برای باجگیری از جمهوری اسلامی خواهد شد و توافقات جدید میتواند منجر به تضعیف زیرساختهای هستهای و نظامی کشور شود.
#### سؤالات بیپاسخ درباره آینده
انتقادات همچنان ادامه دارد و سؤالاتی نظیر «چه توافقی باید حاصل شود؟» و «آیا واقعاً غربیها تمامی تحریمها را برخواهند داشت؟» مطرح میشود. با توجه به تجارب گذشته مانند لیبی، بسیاری معتقدند که اعتماد کردن به وعدههای طرف مقابل میتواند خطرناک باشد و هیچ تضمینی برای امنیت ملی وجود ندارد.
نتیجه آنکه، هماکنون جمهوری اسلامی در تلاش است تا با حفظ مواضع خود و آمادگی برای خطرات احتمالی، به نوعی تعادل در عرصه بینالمللی دست یابد.آقای عراقچی در سه ماه گذشته در مذاکراتی با نمایندگان کشورها حضور داشت. اخیراً، این مذاکرات بین او و نمایندهای از ایالات متحده برگزار شد. اما نتایج آن مذاکرات منجر به حملات نظامی مشترک از سوی ایالات متحده، اسرائیل و چند کشور اروپایی گردید.
**مذاکرات به عنوان فریبی برای وقتکشی**
برخی کارشناسان به این نکته اشاره میکنند که مذاکرات به عنوان یک تله برای معطل کردن کشور ما طراحی شدهاند تا امکان حملات نظامی در زمان مناسب فراهم آید. آنها بر این باورند که هیچ امتیازی به ایران داده نخواهد شد و همچنین تحریمها نیز لغو نخواهند گردید.
تجربه مذاکرات گذشته با گروه ۱+۵ نشان میدهد که طی دو سال تلاش، نه تنها تحریمی لغو نشد، بلکه تنها برخی تحریمها به طور موقتی تعلیق شدند. این روند به خواستههای ایران توجهی نکرد و نیاز به تأیید مکرر از رئیسجمهور ایالات متحده را به دنبال داشت.
**نگرانی از بازگشت تحریمها**
برخی افراد از بازگشت تحریمها صحبت میکنند و این در حالی است که نمایندگان به واکنش نسبت به فعالسازی مکانیسم ماشه پرداختهاند. این تحریمها عمدتاً شامل موارد هستهای و نظامی هستند و تأثیری بر اقتصاد کشور نخواهند داشت.
به گفته تحلیلگران، تحریمهای پیشین که به مسائل نظامی مربوط میشوند، ما را در سالهای گذشته تحت تأثیر قرار داده و هیچ چیز جدیدی نیست.
**رسماً مخالف با مکانیسم ماشه**
کشورهای بزرگ نظیر چین و روسیه اعلام کردهاند که این مکانیسم را به رسمیت نمیشناسند و به دنبال اعمال این تحریمها نیستند. بنابراین، تعامل با این کشورها همچنان امکانپذیر خواهد بود.
کارشناسان یادآور میشوند که پیش از این، کشورهای غربی بارها بازرسی کشتیهای ایران و دیگر شناورها را انجام دادهاند. این رویکرد در زمان برجام نیز به همین شکل مورد استفاده قرار گرفت و واکنشهایی از سوی ایران به همراه داشت که منجر به آزادی محمولهها و کشتیها شد.کشتیهای توقیف شده بازگردانده شدند و این تجربه به آنها ثابت کرد که نمیتوانند با جمهوری اسلامی به نزاع برخیزند. مقامات ایران تأکید کردند که در صورت مزاحمت برای کشتیهای خود، به همان اندازه عکسالعمل نشان خواهند داد و مانع کشتیهای آنها خواهند شد.
در ادامه، بحثها در مورد مراحل پس از ساخت یا آمادهسازی سلاح هستهای مطرح شد. به گفته کارشناسان، هیچ اقدام خاصی در این زمینه در حال حاضر مطرح نیست و ایران باید به توسعه توانمندیهای نظامی و اقتصادی خود ادامه دهد. آنها بر ضرورت آمادگی برای پاسخ به هرگونه تهدید و تجاوز از سوی آمریکا و رژیم صهیونیستی تأکید کردند.
مسئولان نظامی کشور بر این باورند که تقویت توانمندیها یک ضرورت است تا در صورت بروز هرگونه اقدام شرارتآمیز از سوی دشمنان، پاسخی قاطع و دندانشکن ارائه شود. آنها ابراز کردند که نیروهای مسلح باید همچنان به فرض وجود تهدیدات پیش روی خود توجه داشته باشند و برای مقابله با آن آماده باشند.
