به گزارش خبرآنلاین، جمعیت سه استان شمالی کشور به حدود ۸ میلیون نفر میرسد و جمعیت تهران بیش از ۹ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر است. در زمانهای خاص، بهویژه در فصل گردشگری، جمعیت این مناطق به بیش از ۱۰ میلیون نفر نیز افزایش مییابد.
با این حال، مدیریت زباله در شمال کشور همواره با مشکلاتی روبرو بوده است. اقلیم مرطوب و ضعف در تفکیک زبالهها و دفن غیراصولی، بر محیط زیست این نواحی تأثیر منفی گذاشته و طبیعت سبز این مناطق را به چالش کشیده است.
طبق بررسیهای مرکز پژوهشهای مجلس، میزان تولید زباله در استانهای گیلان و مازندران در تعطیلات نوروز ۱۴۰۳ بیش از ۵۵ درصد افزایش یافته است. نبود زیرساختهای مناسب برای تفکیک و بازیافت زبالهها، به رهاسازی آنها در جنگلها و سواحل منجر شده و این موضوع آلودگی خاک، آب و هوا و احتمال شیوع بیماریهای خطرناک را افزایش داده است.
نرخ تفکیک زباله از مبدأ در این سه استان تنها ۳.۵ درصد برآورد شده که نسبت به میانگین کشوری ۷ درصد و میزان ۳۴ و ۴۰ درصدی در کشورهای پیشرفته همچون آلمان و آمریکا بهمراتب پایینتر است. این آمار نشاندهنده نیاز به فرهنگسازی و سرمایهگذاری بیشتری در زمینه مدیریت پسماند در این نواحی است.
در فاصله سالهای ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۳، حدود ۲۳۰۰ هزار میلیارد تومان اعتبار برای ساماندهی پسماندهای شمال تخصیص یافته است، اما تنها ۸.۶ هزار میلیارد تومان آن به پروژههای عمرانی اختصاص یافته و ۴۴ درصد از اعتبارات نیز بدون نتیجه باقی مانده است. از ۴۲ واحد پردازش فعال کشور، ۸ واحد در شمال واقع شده که در مجموع ظرفیت پردازش ۳۶۱۰ تن زباله در روز را دارند، اما در حال حاضر تنها ۶۰ درصد از این قابلیت به کار گرفته شده است.
در این راستا، هیچ مرکز دفن زباله با استاندارد مهندسی در شمال ایران وجود ندارد. دفن بهداشتی در این نواحی تقریباً صفر درصد و دفن کنترلشده حدود ۴۸ درصد تخمین زده میشود.
در حال حاضر، طرحهای متعددی برای بهبود وضعیت دفن زباله و راهاندازی تصفیهخانههای شیرابه وجود دارد، اما تمرکز این طرحها عمدتاً بر دفع نهایی زبالهها است و برنامهای برای کاهش تولید یا تفکیک در مبدأ به چشم نمیخورد. برای اجرای این طرحها به اعتباری بالغ بر ۵۸۴۰ میلیارد تومان و ۲۸۰ هزار دلار نیاز است که هنوز تأمین نشده است.
