**مسائل زیرمیزی در جامعه پزشکی دوباره مطرح شد**
اخیراً انتشار نامهای در فضای مجازی و استعفای یکی از معاونان وزارت بهداشت، توجهات را به موضوع دریافت مالی غیرقانونی، معروف به زیرمیزی، جلب کرده است. در این نامه که به آن اشاره شده، ادعا شده که این پزشک در ازای انجام عمل جراحی ۵ سکه بهار آزادی درخواست کرده است. در حالی که هنوز صحت این موضوع تأیید یا تکذیب نشده، برخی افراد نسبت به استعفای مذکور واکنشهای تأملبرانگیزی نشان دادهاند. همچنین در نامهای دیگر اشاره شده که در صورت عدم پرداخت این مبلغ، بیمار باید حدود چهار سال در صف انتظار جراحی بماند؛ موضوعی که از سوی رضا لاریپور، سخنگوی سازمان نظام پزشکی تأیید شده است.
لاریپور در گفتگوهای اخیر خود، به بررسی دلایل رواج زیرمیزی میان پزشکان و شلوغی بیمارستانهای دولتی پرداخته و تأکید کرده که این معضل ناشی از نبود انگیزه کافی برای طبابت در میان پزشکان است. او همچنین به طولانی شدن لیست انتظار جراحی در بیمارستانهای دولتی اشاره کرده و تصریح کرده است که در حال حاضر لیست انتظار جراحی اطفال در این بیمارستانها به دو سال رسیده است.
با توجه به تحولاتی که در زمینه زیرمیزی در جامعه پزشکی مشاهده میشود، لاریپور به دلایل اقتصادی این معضل پرداخته و گفته است: “وقتی اقتصاد در وضعیتی نابسامان قرار میگیرد، افراد به انجام کارهای غیرمتعارف رو میآورند.” او همچنین به این نکته اشاره کرد که تعرفههای پزشکی طی دو دهه گذشته نسبت به تورم و هزینههای واقعی خدمات بهروزرسانی نشده است. این عدم تطابق میتواند پیامدهای جدی برای ارائه خدمات پزشکی به همراه داشته باشد.
سخنگوی سازمان نظام پزشکی همچنین اشاره کرد که اینگونه مسائل نه تنها بر پزشکان بلکه بر بیماران نیز تأثیرگذار است و میتواند کیفیت خدمات پزشکی را به شدت کاهش دهد. در نهایت، او خواهان توجه بیشتر دولت به این موضوع و پاسخگویی به نیازهای واقعی جامعه در زمینه خدمات بهداشتی و پزشکی شد.در نظام درمانی کشور، بیمهها معمولاً مسئول پرداخت حقالزحمه پزشکان و مراکز درمانی هستند. موضوعی که همواره مورد بحث قرار گرفته، تأخیر طولانی در پرداختهاست. این تأخیر میتواند به چیزی حدود هشت تا ده ماه برسد که به عقیده بسیاری، غیرقابل قبول است. در دیگر مشاغل، چنین وضعیتی به راحتی پذیرفته نمیشود و به اعتصاب منجر میگردد. اما در حوزه پزشکی، این تأخیرها به یک عادت تبدیل شده و به کاهش انگیزه، ترک شغل و حتی مهاجرت پزشکان از کشور منجر شده است.
با وجود هزینه بالای خدمات سلامت در جهان، هزینههای درمان در ایران در مقایسه با کشورهای همسایه بسیار پایین است. برای مثال، هزینههای درمان در کشورهای همسایه نظیر پاکستان و ترکیه به طور قابل توجهی بیشتر از ایران است. در این شرایط، مشخص است که دولت و بیمهها باید نقش مؤثری در پرداخت این هزینهها ایفا کنند. یکی از مشکلات اساسی، عدم تعیین مناسب تعرفههاست که معمولاً سالی یک بار و با نرخی کمتر از میزان تورم افزایش مییابد. این موضوع منجر به بروز مشکلاتی از جمله دریافت زیرمیزی توسط برخی پزشکان میشود.
در زمینه دریافت زیرمیزی، این پدیده عموماً به پزشکان جوان محدود نمیشود و حتی پزشکان با تجربه و با سمت و مقام نیز در این دام گرفتار میشوند. در عین حال، شایعاتی مبنی بر دریافت زیرمیزی توسط پزشکان مشهور مطرح است که نیاز به بررسی دقیق دارد. اغلب کارشناسان اعتقاد دارند که انتشار این شایعات باید با مدارک مستند همراه باشد و موضوع از طریق مراجع قانونی پیگیری شود.
تغییر و تحولاتی که اخیراً در وزارت بهداشت به وقوع پیوسته و استعفای یکی از پزشکان معروف، در عین حال که ناقل اخبار زیرمیزی به نظر میرسد، ممکن است به عوامل دیگر نیز ارتباط داشته باشد. در نهایت، انتظار برای دریافت خدمات پزشکی، به عنوان یکی از مسائل اساسی، دغدغه اصلی بیماران و پزشکان است که به نظر میرسد نیاز به توجه بیشتری دارد.
*به طور قطع کمتر از چای دبش و مشابه آن است، اما میخواهم بدانم شما در حوزه پزشکی از چه مواردی آگاهی دارید؟
اگر مردم شکایت یا مدرکی ارائه دهند، این مسائل مورد بررسی قرار میگیرد و در صورت لزوم، پول به متقاضی بازگردانده میشود یا فردی جریمه میشود. وزارت بهداشت میتواند اطلاعات دقیقتری در این زمینه ارائه دهد. معمولاً در داروخانهها و کلینیکها این مشکلات بیشتر مشاهده میشود. پزشکان متخصص مانند اطفال یا بیهوشی به سختی میتوانند از بیماران پولی دریافت کنند و معمولاً مشکلات مالی مربوط به جراحیهاست. در این راستا، میخواهم به نکتهای مهمتر از موضوع سکههای زیرمیزی اشاره کنم.
این نکته چیست؟
در نامهای ذکر شده که بیمار برای عمل جراحی در بیمارستان دولتی باید چهار سال منتظر بماند. چرا کسی به این مسأله توجه نکرده است؟ تصور کنید که فردی به بیماری حاد مبتلاست و باید چهار سال منتظر عمل بمانند؛ آیا این موضوع بر کیفیت زندگی او تأثیر ندارد؟
*به نظر میرسد با ۵ سکه، این انتظار چهار ساله به یک باره کاهش مییابد؟
دقیقاً نکته همین است. چرا باید چنین انتظاری چهار سال طول بکشد که با پرداخت پنج سکه این زمان کاهش یابد؟ وزارت بهداشت باید ابتدا این مشکل را حل کند. اگر این زمان انتظار کاهش یابد، بیمار بتواند تصمیمگیری کند، نه پزشک.
مدت انتظار برای جراحی کودکان در بیمارستانهای دولتی به دو سال رسیده است
*در حال حاضر، میانگین انتظار بیماران برای جراحی چه مدت است؟
لیست انتظار جراحی اطفال در بیمارستانهای دولتی دو سال است. این مشکل ناشی از آن است که کمبود متخصصان در زمینههای مختلف وجود دارد. ما از سنوات گذشته نسبت به این موضوع هشدار دادهایم و از مسئولان خواستهایم که برای آینده جامعه پزشکی تدابیری بیندیشند. برخی مدیران تنها افزایش تعداد پزشکان را راهحل میدانند، در حالی که این روش غلط است چراکه تربیت پزشک زمانبر است و بسیاری از این افراد به خارج از کشور مهاجرت میکنند که در نهایت فقط استعدادها را به دیگر کشورها تحویل میدهیم.
*آیا آمار خاصی در مورد مهاجرت پزشکان دارید؟
آمار دقیقی در دست ندارم، اما در سال گذشته بیش از ده هزار نفر برای دریافت گواهی «گود استندینگ» درخواست دادهاند. این رقم نگرانکننده است و باید دانست که مهاجرت پزشکان، پرستاران، داروسازان و دیگر حرفهها وجود دارد. در گذشته، پزشکان عمومی بیشتر مهاجرت میکردند، ولی اکنون متخصصان نیز در حال خروج هستند. برخی به کاهش آمار اشاره میکنند، در حالیکه این کاهش به دلیل شرایط دشوار دیگر کشورها و قیمت بالای دلار است. اگر شرایط برای مهاجرت تسهیل شود، مهاجرت شدت میگیرد.
بسیاری از مکانهای درمانی به دلیل مشکلات مالی تعطیل شدهاند و پزشکان برای رفع نیازهای مالی خود به مشاغل دیگر روی آوردهاند. این وضع نشاندهنده شرایط نگرانکنندهای است که موجب شده پزشکان نتوانند به حرفه خود ادامه دهند.
۲۳۳۲۳۳
