**خبرگزاری مهر، گروه استانها** – مرضیه عالی پور هفشجانی: استان چهارمحال و بختیاری که به عنوان یکی از اصلیترین منابع آب کشور شناخته میشود، در سالهای اخیر با بحرانهایی نظیر خشکسالی و تغییرات اقلیمی مواجه شده است. کاهش بارش، افزایش دما و کاهش منابع آب، مشکلات جدی برای کشاورزی و زندگی روزمره ساکنان این منطقه به وجود آورده است.
براساس اطلاعات هواشناسی، سال زراعی ۴۰۳–۴۰۴ یکی از خشکترین سالهای اخیر در استان به شمار میآید. بارشها با کاهش ۴۰ درصدی نسبت به میانگین بلندمدت و با افزایش دما به اندازه ۱.۷ درجه، جایگاه استان را در صدر فهرست افزایش دما در کشور قرار داده است.
این شرایط تأثیر شدید بر تولیدات کشاورزی و منابع آب زیرزمینی گذاشته و منجر به تغییر الگوهای کشت و افزایش خطر فرسایش خاک در سطح استان شده است. کارشناسان بر این باورند که ادامه این روند نیازمند بازنگری جدی در سیاستهای مدیریت منابع آب و کشاورزی است.
از سوی دیگر، پیشبینیهای فصلی نشاندهنده بارشهای کمتر از نرمال و به تأخیر افتاده در پاییز امسال است. مهرماه بدون بارش سپری شد و به نظر میرسد که تا نیمه آذرماه نیز بهبود قابلتوجهی در شرایط بارشی نخواهیم داشت.
**کاهش ۴۰ درصدی بارش در چهارمحال و بختیاری**
معصومه نوروزی، مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری، در گفتوگویی اعلام کرد که سال زراعی ۴۰۳–۴۰۴ با کاهش ۴۰ درصدی بارش نسبت به میانگین بلندمدت، یکی از خشکترین سالهای اخیر بوده است. وی افزود که استان در زمینه افزایش دما در سطح کشور در صدر قرار دارد و میانگین دما در چهارمحال و بختیاری ۱.۷ درجه سانتیگراد نسبت به میانگین بلندمدت افزایش یافته است.
نوروزی در ادامه با اشاره به پیشبینیهای فصلی، گفت: از ابتدای مهرماه پیشبینی شده بود که بارشهای پاییز کمتر از حد نرمال و با تأخیر انجام شود. با پایان مهرماه و بدون ثبت بارش، این پیشبینی محقق شده است و تا پایان هفته جاری نیز بارش انتظار نمیرود.
او همچنین اعلام کرد که براساس الگوهای پیشبینی، بیشترین افزایش دما بین نیمه مهر تا نیمه آبان و همچنین نیمه دی تا نیمه اسفند رخ خواهد داد. با این حال، این افزایش دما به معنای عدم وقوع هوای سرد نیست و احتمال کاهش دما نیز وجود دارد.
مدیرکل هواشناسی استان بر ادامه خشکسالی تأکید کرده و خاطرنشان کرد که حتی در صورت بارشهای زمستانی، به علت چندین سال خشکسالی، انتظار بهبود کامل وضعیت وجود ندارد و نیاز به سازگاری با کمآبی احساس میشود.
نوروزی در انتها به کشاورزان توصیه کرد که به هشدارهای کوتاهمدت هواشناسی توجه داشته باشند و در صورت پیشبینی بارش مؤثر، اطلاعرسانی لازم انجام خواهد شد. او همچنین به آثار تغییر اقلیم در سطح جهانی و ملی اشاره کرده و از وقوع رخدادهای شدید و تغییرات در پیشبینیهای فصلی در استان خبر داد و تأکید کرد که در صورت وقوع این تغییرات، اطلاعرسانی timely به مردم انجام خواهد شد.### تأثیر تغییر اقلیم بر منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری
مدیر کل منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری، اصغر احمدی، تأکید کرد که تغییرات اقلیمی تأثیرات منفی قابل توجهی بر محیط زیست و منابع طبیعی استان داشتهاند. وی بیان داشت که خشکسالیهای مکرر، دام مازاد، قطع درختان و فعالیتهای عمرانی غیراساسمند، به تخریب مراتع منجر شده است.
احمدی توضیح داد که حدود ۶۵ درصد از مساحت این استان را مراتع پوشش میدهد که گونه غالب آن گون است. این نوع پوشش گیاهی به شدت در برابر کمآبی آسیبپذیر بوده و نیاز به حفاظت جدی دارد. وی هشدار داد که کشاورزی غیر اصولی و بهرهبرداری افراطی از منابع طبیعی، فرآیند تخریب را تشدید کرده و جنگلهای استان با کاهش تنوع و تراکم رو به رو شدهاند.
مدیر کل منابع طبیعی بر لزوم مدیریت منابع طبیعی مبتنی بر دانش بومی و همکاری جوامع محلی تأکید کرد و خواستار تدوین برنامههای ملی و استانی برای سازگاری با خشکسالی شد. به گفته او، حفاظت از منابع طبیعی باید به عنوان اولویت سیاستگذاری در نظر گرفته شود.
### کشاورزی سنتی ناکافی در برابر چالشهای اقلیمی
احمد رضایی، کارشناس کشاورزی و توسعه پایدار، در مصاحبهای ضمن اشاره به اثرات منفی خشکسالی بر کشاورزی در استان، عنوان کرد که کاهش بارش و افزایش دما باعث کاهش شدید عملکرد محصولات زراعی و باغی شده و کشاورزان با خسارات زیادی مواجه گردیدهاند.
وی با تأکید بر ضرورت تغییر به سمت کشت محصولات کممصرف و بهکارگیری فناوریهای نوین در آبیاری، اظهار داشت که کشاورزی سنتی دیگر پاسخگوی نیازهای کنونی نیست. تبخیر بالای رطوبت خاک، یکی از چالشهای اصلی به شمار میآید و استفاده از مالچهای زیستی میتواند مؤثر واقع شود.
رضایی همچنین بر اهمیت آموزش متخصصان کشاورزی و اطلاعات دقیق درباره وضعیت اقلیمی تأکید کرد و خواهان تقویت همکاری بین نهادهای هواشناسی، جهاد کشاورزی و مراکز تحقیقاتی شد. او همچنین به نیاز به بستههای حمایتی برای کشاورزان آسیبدیده اشاره کرد و تصریح کرد که سازگاری با شرایط بحرانی نیازمند حمایتهای مالی، فنی و آموزشی است.
بر اساس گزارشها، وضعیت خشکسالی و تغییرات اقلیمی در چهارمحال و بختیاری به حدی رسیده که نیازمند اقدامات فوری و علمی است. کاهش بارش، افزایش دما و آسیب به منابع طبیعی، تهدیدی جدی برای آینده استان به شمار میرود و تنها با همکاری نهادهای مختلف و مشارکت جوامع محلی میتوان بر این بحران غلبه کرد.
