ساویز صحت کاشانی، رئیس انجمن علمی هوای پاک ایران و دانشیار پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو، در گفتگویی درباره گزارشهای هیئت بینالمللی تغییر اقلیم (IPCC) در خصوص انتشار گازهای گلخانهای اظهار کرد که بیش از ۷۵ درصد از این انتشارها ناشی از فعالیتهای بخش انرژی است. وی تأکید کرد که این مسئله اهمیت تولید انرژی پاک و بهبود بهرهوری را نمایان میسازد.
وی همچنین به سطوح بالای ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرومتر و دیاکسید نیتروژن ناشی از سوختهای فسیلی اشاره کرد و تأکید نمود که این عوامل نه تنها به آلودگی هوا بلکه به انتشار گازهای گلخانهای مرتبطاند، که ضرورت کنترل همزمان هر دو مورد را نشان میدهد.
صحت کاشانی در ادامه به چشمههای طبیعی آلودگی، نظیر گردوخاک، نیز اشاره کرد و گفت که این آلایندهها حدود ۴۰ درصد از کل ذرات معلق جو را تشکیل میدهند و میتوانند تا یک هفته در جو باقی بمانند. وی افزود که این امر نشاندهنده اهمیت «دیپلماسی محیطزیست» و همکاری بینالمللی در مدیریت آلودگیها است.
او به تجربه ساکنان استانهای غربی کشور، بهویژه از فعالشدن گردوخاک در فصل بهار تا تابستان، اشاره کرد و تأکید نمود که این پدیده آثار اجتماعی و بهداشتی جدی، بهخصوص در استانهایی مانند ایلام، به همراه دارد. رئیس انجمن علمی هوای پاک ایران همچنین به وضعیت شهر زابل در سال ۲۰۱۶ اشاره کرد که به عنوان آلودهترین شهر جهان در پایش ذرات معلق شناخته شده بود.
وی همچنین به آمارهای سازمان جهانی بهداشت پرداخت و اعلام کرد که سالانه بیش از ۱۳ میلیون مرگ به دلیل عوامل محیطی و آلودگی هوا در جهان وجود دارد. صحت کاشانی بیان کرد که هزینههای درمان بیماریهای ناشی از آلودگی هوا در کشور بالغ بر ۱۲ میلیارد دلار تخمین زده میشود.
وی گفت که باوجود تصویب «قانون هوای پاک» از سال ۱۳۹۶، هنوز اجرای آن بهطور یکپارچه تحقق نیافته و نیازمند همکاری تمامی نهادهای مربوطه است.
صحت کاشانی در پایان به چالشهای ساختوساز در منطقه ۲۲ تهران پرداخت و گفت که افزایش بلندمرتبهسازی در این منطقه که در مسیر بادهای غالب تهران واقع شده، میتواند به مسدود شدن کریدورهای باد و در نتیجه افزایش آلودگی هوا منجر شود.### کاهش سرعت باد و افزایش گردوخاک در ایران
تحقیقات علمی و مدلسازیهای دانشگاهی نشان میدهد که تغییرات اقلیمی و مداخلات انسانی موجب کاهش سرعت باد و تشدید پدیده حبس آلایندهها شده است. این تأثیرات ممکن است بهطور فوری قابل مشاهده نباشند، اما اثرات آن بهصورت تدریجی و غیرخطی ادامه خواهد داشت.
رئیس انجمن علمی هوای پاک ایران تأکید کرد که همکاریهای دیپلماتیک در زمینه محیطزیست با کشورهای همسایه، به ویژه در زمینه گردوخاک، امری ضروری است. وی افزود که پژوهشگاه هواشناسی تحت نظارت سازمان حفاظت محیطزیست، چندین پروژه ملی برای شناسایی منابع گردوخاک داخلی و فرامرزی آغاز کرده است. هدف این پروژهها، تدوین برنامه اقدام برای ۲۵ کشور و پیشبینی آلایندهها برای ۹ کلانشهر ایران بوده است. اکنون سامانههای پیشبینی آلودگی هوا بهصورت عملیاتی درآمده و بهطور روزانه گزارشهایی در این زمینه منتشر میشود.
در ادامه، کاشانی به تاثیرات منفی تغییرات اقلیمی اشاره کرد و خاطرنشان کرد که خشکشدن دریاچه ارومیه میتواند به عنوان یک عامل اصلی ایجاد گردوخاک محلی عمل کند. بهعلاوه، تالاب شادگان در فصلهای سرد سال با وزش بادهای جنوبشرقی، به یکی از منابع گردوخاک داخلی تبدیل میشود.
