به نقل از خبرگزاری مهر، روزنامه همشهری گزارش داده است که در ماههای اخیر نگرانیها در مورد کمبود بارش و ذخایر آب سدها و همچنین آلودگی هوا در بسیاری از شهرهای ایران به شدت افزایش یافته است. این موضوع باعث شده تا هر خبر یا تحلیل درباره وضعیت بارشها به سرعت در شبکههای اجتماعی منتشر شود. استرس ناشی از عدم بارش به حدی رسیده که مردم نسبت به پیشبینیهای هواشناسی حساس شدهاند و حتی برخی از آنها به عنوان تحلیلگران غیررسمی و بهویژه در اینستاگرام اقدام به بازنشر اخبار میکنند.
بازار پیشبینیهای آب و هوایی رونق بسیاری یافته و تمایز بین اخبار درست و نادرست برای شهروندان دشوار شده است. این وضعیت موجب شده که مردم به دنبال نشانههایی از بارش باشند و از خود بپرسند که چرا باران وعدهدادهشده هنوز نیامده است.
صادق ضیائیان، رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا، در پاسخ به این وضعیت گفت که گسترش غیرکارشناسی تحلیلهای آب و هوایی توسط افرادی بدون تخصص، به دلیل جذابیت این موضوعات در فضای مجازی است. این افراد به دنبال درآمدزایی از این طریق، با ایجاد محتوای جذاب درباره مسائل آب و هوایی سعی در جذب مخاطب بیشتر دارند.
به گفته ضیائیان، خشکسالیهای مکرر مردم را به شدت نگران کرده و تمایل آنها به دریافت اطلاعات در مورد آب و هوا افزایش یافته است. این نگرانی و استرس منجر به سوءاستفاده برخی افراد از وضعیت موجود شده است.
وی افزود که اطلاعات و نقشههای مورد استفاده در پیشبینیهای آب و هوایی عموماً بهصورت رایگان در دسترس است و برخی افراد به اشتباه با استفاده از این دادههای خام سعی در تحلیل شرایط دارند، بدون آنکه تخصص لازم را داشته باشند. افزایش تعداد این تحلیلگران غیررسمی در سالهای اخیر بهخصوص قابل توجه بوده و نیاز به دقت و صحتسنجی بیشتری در این زمینه احساس میشود.فضای مجازی به طور فزایندهای در زندگی مردم تأثیرگذار شده و وابستگی به اطلاعات مرتبط با هواشناسی نیز افزایش یافته است. این موضوع موجب بروز شایعاتی در خصوص شرایط جوی شده است.
به طور موازی، برخی مجریان هواشناسی با انتشار اخبار خود در شبکههای اجتماعی به چهرههای مشهور تبدیل شدهاند. این در حالی است که برخی پیشبینیهای آنها دقیق نیست و این پرسش مطرح است که آیا این روند به نفع مردم و سازمان هواشناسی است یا خیر.
استفاده از خبرگان سازمان هواشناسی به دلیل برخورداری از دانش علمی، به عنوان منبع قابل اعتمادی برای پیشبینی وضعیت جوی محسوب میشود. خود این کارشناسان معتقدند که جامعه تمایل دارد اخبار را از فضای مجازی دریافت کند و این حضور میتواند مثمر ثمر باشد.
در مورد دقت پیشبینیها، کارشناسان اعلام کردند که حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد پیشبینیهایی که برای ۳ تا ۵ روز آینده ارائه میدهند، صحت دارد، اگرچه خطاهایی نیز ممکن است وجود داشته باشد. براساس آمارها، دقت پیشبینیها برای ۵ روز آینده در سال جاری به ۸۴.۳ درصد رسیده و برای تهران نیز حدود ۸۳.۶ درصد بوده است.
افزایش استفاده از شبکههای اجتماعی و بحرانهای اقلیمی موجب شده که امروزه کارشناسان هواشناسی تنها چهرههای شناختهشده و رسمی نباشند. بهدلیل موج جدیدی از افراد غیرمتخصص که به این عرصه ورود کردهاند، صفحات و کانالهای زیادی ایجاد شده که پیشبینیهای غیرعلمی را منتشر میکنند.
این کانالها بهجای ارائه اطلاعات معتبر، با استفاده از عبارات جنجالی به جذب مخاطب میپردازند. این نوع پیشبینیها معمولاً تأیید مراجع رسمی را ندارند و به دلیل درخواست مردم برای اخبار سریع و ساده، به شدت مورد توجه قرار میگیرند. این وضعیت یادآور تجربههایی است که در حوزه زلزله و علوم زمین مشاهده شده، جایی که ادعاهای غیرمتخصصان موجب ایجاد اضطراب در جامعه شد.
