به گزارش پایگاه خبری خبردونی و بر اساس اطلاعات دریافتی از زومیت، گروهی از محققان دانشگاه استنفورد و مؤسسه آرک در پالو آلتوی کالیفرنیا، پیشرفتی قابل توجه در ساخت ویروسهای مصنوعی با طراحی هوش مصنوعی داشتهاند. این ویروسها تنها در مدلهای کامپیوتری نیستند، بلکه بهطور فیزیکی تولید شده و توانایی خود را در هدفگیری و نابودی انواع خاصی از باکتریها در آزمایشگاه نشان دادهاند.
براساس نشریه فیوتریسم، این محققان در مقالهای که هنوز تحت داوری قرار نگرفته، بر این نکته تأکید کردهاند که یافتههایشان نشاندهنده قابلیت مدلهای زبانی بزرگ بهعنوان ابزارهای مؤثر در زیستمهندسی است.
برایان هی، زیستشناس محاسباتی مستقر در استنفورد و نویسنده ارشد مقاله، پیشرفتهای اخیر را به عنوان نخستین باری توصیف کرده که سیستمهای هوش مصنوعی موفق به نوشتن توالیهای ژنومی بهطور کامل شدهاند. او پیشبینی میکند که مرحله بعدی، ایجاد حیات مصنوعی تحت هدایت هوش مصنوعی خواهد بود، هرچند ساموئل کینگ، نویسنده همکار مقاله، به چالشهای موجود برای طراحی یک ارگانیسم زنده کامل اشاره کرده است.
علمی، ویروسها بهعنوان موجودات زنده کامل در نظر گرفته نمیشوند و بیشتر شبیه به رباتهای ژنومی هستند که برای تکثیر از ماشینهای زیستی ما بهرهبرداری میکنند. آنها همچنین توانایی تولید انرژی نداشته و بهصورت مستقل نیز نمیتوانند تولیدمثل کنند. ساختار ویروسها سلولی نیست و توسط یک سری دستورالعملهای سختگیرانه هدایت میشود. با توجه به سادگی ژنومهای ویروسی، دستکاری آنها برای انسان یا ماشین بهسادگی امکانپذیر است.
مدل هوش مصنوعی بهنام Evo، ابزاری کلیدی برای طراحی این ویروسها بود. این مدل بهطور خاص با میلیونها ژنوم باکتریوفاژ آموزش دیده است. محققان با انتخاب ویروسی به نام phiX174 که باکتری اشریشیا کلی را آلوده میکند، آغاز کردند. این ویروس به عنوان نخستین ژنوم دیانای که توالییابی شده، شناخته میشود و به دلیل اندازه کوچک و سادگی، از جمله ویروسهای محبوب در تحقیقات علمی محسوب میشود.
تیم پژوهشی موفق به طراحی ۳۰۲ نوع ویروس شد. آنها دریافتند که آزمایش این ویروسها از طریق چاپ یا ساخت شیمیایی آنها و سپس رهاسازی بر روی باکتریهای اشریشیا کلی میتواند مؤثر باشد. نتایج نشان داد که ۱۶ مورد از این ویروسها توانستهاند با وارد کردن دیانای خود به باکتری، سیستم سلولی میزبان را فعال کرده و در نهایت منجر به نابودی آن شوند.
اگرچه موفقیت ۱۶ مورد از ۳۰۲ طراحی به نظر چندان چشمگیر نمیرسد، اما بسیاری آن را موفقیتی استثنایی میدانند. این ویروسهای طراحیشده بهطور مؤثری توانستهاند سه گونه مختلف از اشریشیا کلی را تحت تأثیر قرار دهند و در برخی موارد حتی نسبت به ویروسهای طبیعی کارآیی بیشتری داشته باشند. نیکو مککارتی، یک زیستمهندس پیشین، اظهار داشته که در بسیاری از موارد، این ویروسها عفونیتر از انواع طبیعی خود بودند، حتی با وجود تغییرات زیادی که در ژنوم آنها اعمال شده بود.
این دستاوردها همچنین نگرانیهای اخلاقی بسیاری را به همراه داشته است. کارشناسان هشدار میدهند که در صورت ادامه این روند، احتمال سوءاستفاده از این مدلها برای تولید سلاحهای زیستی یا بهوجود آمدن ویروسهای کنترلناپذیر وجود دارد. کریگ ونتر، یکی از پیشگامان در زمینه دیانای مصنوعی، نسبت به این مسائل ابراز نگرانی کرده و تأکید کرده است که باید در این زمینه بهصورت جدی محتاط بود.### نگرانیها درباره پژوهشهای ویروسی و استفاده از هوش مصنوعی
در recent discussions در حوزه پژوهشهای مرتبط با ویروسها، نگرانیها درباره خطرات ناشی از استفاده تصادفی در این زمینه افزایش یافته است. به گفته دکتر ونتر، محقق پیشرو، در صورتی که این تکنیکها با ویروسهایی مانند آبله یا سیاهزخم به کار گرفته شوند، تبعات جدی ممکن است به وجود آید. او بر این نکته تأکید کرد که به کارگیری هوش مصنوعی در این پژوهشها، نه به منزله انقلابی بنیادی، بلکه مرحلهای پیشرفتهتر از آزمایش و خطا به شمار میآید.
در گذشته، امکانات به کار رفته در مدلهای هوش مصنوعی در این زمینه محدود به تولید توالیهای ساده دیانای، از جمله پروتئینها بود. اما اکنون، بخشهایی از ژنومهای طراحیشده جدید توسط شرکت Evo به قدری با ژنومهای شناختهشده باکتریوفاژها تفاوت دارند که بهطور فنی به عنوان گونهای جدید شناخته میشوند. این دستاورد، که نخستین بار است که فناوری قادر به تولید ژنومهای کامل و عملکردی در دنیای واقعی میشود، به شدت مورد توجه قرار گرفته و اهمیت آن در عرصههای علمی و پزشکی غیرقابل انکار است.
