**مجلس شورای اسلامی، شورای ملی راهبری هوش مصنوعی را تأسیس کرد**
در تاریخ ۲۳ مهرماه ۱۴۰۴، مجلس شورای اسلامی با ایجاد «شورای ملی راهبری هوش مصنوعی» موافقت کرد. این مصوبه به منظور خاتمه دادن به سردرگمی‌های موجود و کشمکش‌های نهادی در زمینه فناوری هوش مصنوعی به تصویب رسید. با این حال، این اقدام ممکن است به جای آغاز یک حرکت جدید، پایان داستانی طولانی و پرهزینه از فرصت‌های از دست رفته باشد.
**آغاز و پایان یک پروژه**
داستان این پروژه از تیرماه ۱۴۰۳ شروع شد، زمانی که «سازمان ملی هوش مصنوعی» با آرزوها و اهداف بلندپروازانه شکل گرفت. این سازمان به عنوان نهادی مستقل زیر نظر رئیس‌جمهور راه‌اندازی شد تا همگرایی و هماهنگی را در حوزه هوش مصنوعی فراهم کند و ایران را در میان ده کشور برتر قرار دهد. اما این رویا به سرعت به واقعیتی تلخ تبدیل شد. سازمانی که قرار بود نقش رهبری را ایفا کند، خود درگیر مشکلات اداری و تضاد منافع شد.
بدون بودجه مشخص و حمایت سیاسی، این نهاد به نوعی زمین‌گیر شد و هر وزارتخانه‌ای خود را صاحب‌نظر دانسته و به هرج و مرج دامن زد. این وضعیت تا حدی پیش رفت که در اردیبهشت ۱۴۰۴، دولت تصمیم به توقف فعالیت سازمان گرفت و آن را به ستادی تحت نظر معاونت علمی ریاست‌جمهوری واگذار کرد، که منجر به افزایش سردرگمی شد و زمان ارزشمندی را از کشور گرفت.
**تنش‌های قدرت در بالاترین سطوح**
در حالی که کشور درگیر این مشکلات بود، تنش‌هایی میان نهادهای سیاست‌گذار در سطوح بالاتر شکل گرفته بود. شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی رقابت‌هایی بر سر کنترل و نظارت در حوزه هوش مصنوعی داشتند. اوج این تنش‌ها یک روز قبل از تصویب نهایی طرح در مجلس بود، زمانی که دبیر شورای عالی تقاضای خروج موقت این طرح را از دستور کار مجلس ارائه کرد.
با این حال، مجلس مصوبه شورای ملی راهبری را تصویب کرد و عملاً ابتکار عمل را به خود اختصاص داد. هرچند این اقدام پیروزی برای مجلس محسوب می‌شود، اما هزینه آن، تأخیرات طولانی و ایجاد عدم شفافیت در اکوسیستم فناوری کشور بود.
**نگاهی به پیشرفت همسایگان**
در این فاصله، کشورهای همسایه به سرعت در حال پیشرفت بودند. امارات متحده عربی وزیر هوش مصنوعی دارد و به پیشبرد استراتژی ملی خود ادامه می‌دهد، در حالی که عربستان سعودی با سرمایه‌گذاری‌های کلان به دنبال تبدیل شدن به یک مرکز جهانی در این حوزه است. این کشورها اهمیت زمان را در عصر هوش مصنوعی درک کرده و به جای درگیر شدن در بروکراسی‌های پیچیده، ساختارهای کارآمد و متمرکز را ایجاد کرده‌اند. در مقابل، ایران درگیر ساختارهای متعدد و نهادهای بی‌اختیار است که مانع از پیشرفت سریع در این عرصه شده است.### نگاهی به تشکیل شورای ملی راهبری هوش مصنوعی و چالش‌های پیش رو
تشکیل «شورای ملی راهبری هوش مصنوعی» به ریاست رئیس‌جمهور، به‌نظر می‌رسد گام جدیدی در جهت ساماندهی و هدایت این فناوری باشد. این شورا که به‌عنوان یک مرکز تصمیم‌گیری متمرکز مطرح شده، می‌تواند به تجمع منابع ملی در یک راستا و کاهش آشفتگی‌ها کمک کند.
اما پرسش اصلی این است که آیا این نهاد با ساختار دولتی خود، قابلیت لازم برای رقابت در عرصه‌های مدرن و پرشتاب را خواهد داشت؟ آیا می‌تواند فراتر از سیاست‌گذاری‌های صرف، به یک عامل توانمندساز برای بخش خصوصی و نخبگان تبدیل شود؟
پاسخ به این سوالات می‌تواند سرنوشت ایران را در زمینه‌های علمی و فناوری تعیین کند. لازم است که تمام نهادهای حاکمیتی درک کنند که دیگر زمانی برای اشتباهات، موازی‌کاری و اختلافات بوروکراتیک وجود ندارد. روند پیشرفت در زمینه هوش مصنوعی به شدت افزایشی است و برای همراهی با آن، نیاز به تحرک و خلاقیت داریم. هرگونه خلف وعده در این حوزه می‌تواند منجر به عقب‌ماندگی و پذیرش نقش تابع در آینده‌ای شود که تحت تسلط دیگران قرار خواهد گرفت.
