**غزال زیاری**: پیشرفتهای اخیر در حوزه هوش مصنوعی موجب افزایش قابل توجه تقاضا برای مراکز داده شده است. این مراکز به عنوان انبارهای بزرگ رایانهای عمل میکنند که پردازش و ذخیرهسازی دادهها را انجام میدهند و به همین دلیل نیازمند زمینهای وسیع و مصرف بالای انرژی هستند. همچنین، این مراکز باعث تولید مقادیر زیادی گاز دیاکسید کربن (CO₂) میشوند.
گلدمن ساکس پیشبینی کرده که تا سال ۲۰۳۰، نیاز به انرژی در مراکز داده به میزان ۱۶۵ درصد افزایش خواهد یافت. برخی از این مراکز از انرژیهای تجدیدپذیر استفاده میکنند و بسیاری در کنار منابع انرژی خورشیدی یا بادی راهاندازی میشوند که همگی نیازمند زمین هستند. به این ترتیب، برخی شرکتها به دنبال انتقال مراکز داده به فضا هستند.
انتقال مراکز داده به فضا این مزیت را دارد که دیگر با محدودیتهای زمین روبهرو نیست و در عین حال میتواند به طور مداوم از انرژی خورشیدی بهرهبرداری کند. پروژهای به نام ASCEND در اروپاست که بررسی امکان ساخت مراکز داده فضایی برای کاهش انتشار کربن را مورد مطالعه قرار میدهد. شرکت فرانسوی Thales Alenia Space با حمایت کمیسیون اروپا به این نتیجه رسیده که استفاده از انرژی در فضا میتواند راهحلی پایدار برای پردازش دادهها باشد.
با این حال، تحقق این ایده به پیشرفتهای فناورانه در چندین حوزه وابسته است. در حالی که فعلاً موشکها تنها بخشی از کل انتشار کربن صنعت هوانوردی را شامل میشوند، باید توجه داشت که آلودگی در ارتفاعات بالاتر ماندگارتر خواهد بود. برای برطرف کردن نیازهای زیست محیطی، باید موشکهایی با ۱۰ برابر آلودگی کمتر ایجاد شوند، که این امر در حال حاضر قابل دستیابی نیست.
### گامهای اولیه برای اعزام دادهها
در حال حاضر، استارتآپ Madari Space از ابوظبی در همکاری با Thales Alenia Space مشغول آزمایش اجزای محاسباتی در مدار است. شریف الرمیثی، مدیرعامل این استارتآپ، معتقد است که مراکز داده فضایی به شرکتهای ماهوارهای کمک خواهند کرد تا با تحلیل سریعتر دادهها، تصمیمات بهتری بگیرند. اولین مأموریت مداری آنها در سال ۲۰۲۶ انجام خواهد شد و قرار است محمولهای به اندازه یک توستر برای ذخیره و پردازش دادهها به مدار فرستاده شود.
علاوه بر این، چین نیز در می ۲۰۲۲، ۱۲ ماهواره را به عنوان بخشی از پروژه ایجاد شبکهای شامل ۲۸۰۰ ماهواره پردازش داده به فضا پرتاب کرد. در مارس ۲۰۲۳، شرکت Lonestar Data Holdings از فلوریدا اعلام کرد که موفق به آزمایش یک مرکز داده کوچک در سطح ماه شده است. این شرکت با هدف ساخت و پشتیبانی از شش ماهواره ذخیرهسازی داده قراردادی به ارزش ۱۲۰ میلیون دلار امضا کرده و اولین ماهواره در سال ۲۰۲۷ پرتاب خواهد شد؛ هر ماهواره ۱۵ پتابایت ظرفیت خواهد داشت و در نقطهٔ لاگرانژ میان زمین و ماه فعالیت خواهد کرد.
استارتآپ آمریکایی Starcloud نیز برنامه دارد تا ماهوارهای با پردازنده گرافیکی Nvidia H۱۰۰ که قویترین توان محاسباتی فضایی به شمار میرود، به مدار فرستد. فیلیپ جانستون، مدیرعامل این شرکت، پیشبینی کرده که در حدود ده سال آینده تقریباً تمام…### ساخت مراکز داده در فضا به عنوان راه حلی برای کمبود انرژی زمین
در دنیای فناوری، پروژه ساخت مراکز دادهای در فضای خارج آغاز شده است به این دلیل که ظرفیت انرژی زمین دیگر برای پاسخگویی به نیازها کافی نیست.
اما این تحول با چالشهایی جدی مواجه است. دو چالش عمده، شامل دفع گرما در محیط خلاء و همچنین تابآوری تراشهها در برابر تشعشعات زیاد، از جمله موانع اساسی محسوب میشوند.
#### چالشهای فضایی مهم
با این حال، بسیاری از متخصصان این حوزه نسبت به توجیه اقتصادی این طرح ابراز تردید کردهاند. کوئنتین پارکر، مدیر آزمایشگاه پژوهش فضایی دانشگاه هنگکنگ، در این باره بیان کرد که اگر به تحلیل واقعی هزینهها بپردازیم، میبینیم که این پروژه هنوز از نظر مالی مقرونبهصرفه نیست و هزینه مراکز داده در سطح زمین بسیار کمتر است. او همچنین اضافه کرد که فضا با خطرات خاصی متعهد است؛ از جمله پرتوهای کیهانی، زبالههای فضایی، مشکلات مربوط به تعمیرات و طوفانهای خورشیدی که میتوانند عملکرد این مراکز را تحت تأثیر قرار دهند.
به علاوه، برخی کشورها در حال توسعه فناوریهای “ضدفضا” هستند که ممکن است به ماهوارهها آسیب برسانند.
علیرغم تمام این چالشها، الرمیثی بر این باور است که باید نگرشی فراتر از زمین داشت. او اعتقاد دارد که غلبه بر این مشکلات ارزشمند است، زیرا میتواند مانع از رکود فناورانه شود و در نهایت به نقطهای خواهیم رسید که تمام منابع ما صرف نگهداری مراکز داده زمینی خواهد شد.
**منبع: CNN**
