**غزال زیاری**: اصطلاح “پوسیدگی مغز” که به تضعیف تواناییهای ذهنی اشاره دارد، بهتازگی بهعنوان واژه سال ۲۰۲۴ آکسفورد معرفی شده است. این پدیده به ویژه ناشی از مصرف بیش از حد محتوای سطحی و کمارزش در فضای مجازی است و نه تنها انسانها، بلکه هوش مصنوعی نیز تحت تأثیر آن قرار میگیرد.
تحقیقات اخیر از دانشگاههای Texas A&M، تگزاس آستین و Purdue نشان داده است که قرار گرفتن مداوم مدلهای زبانی بزرگ در معرض متون بیکیفیت اینترنتی، میتواند به کاهش عملکرد شناختی و استدلالی آنها منجر شود.
این مطالعه که هنوز تحت فرآیند داوری علمی نیست، گویای این واقعیت است که با دریافت دادههای بیکیفیت، توانایی هوش مصنوعی در استدلال و درک محتوا به تدریج کاهش مییابد. پژوهشگران دریافتند که مدلهای زبانی، با تحلیل پستهای پرطرفدار در شبکه اجتماعی X (توییتر سابق)، نشان دادند که این مدلها بهتدریج زنجیرههای منطقی خود را کوتاه میکنند.
این پدیده که “جهش فکری” نامیده میشود، به معنای حذف یا کاهش زنجیرههای استدلالی است و باعث افزایش خطاهای منطقی میشود. همچنین محققان ابراز نگرانی کردهاند که ارتباط دائمی با محتوای کمارزش باعث بروز گرایشهای روانپریشانه و خودشیفتگی در مدلها میشود.
مطالعات مشابه در خصوص انسانها نیز نشان دادهاند که محتوای سطحی میتواند به مشکلاتی مانند افت عملکرد تحصیلی، کاهش کارکردهای شناختی و اثرات منفی جسمی منجر شود. این موضوع حاکی از آن است که شبکههای اجتماعی، از پذیرای تعاملات انسانی به عرضه کننده محتوای بیکیفیت تبدیلشدهاند.
پژوهشگران همچنین اشاره کردند که الگوریتمهای یادگیری برای انسان و هوش مصنوعی مشابه است: بهاینترتیب که هر دو بر اساس دادههای موجود آموزش میبینند. اما پس از آسیبهای ناشی از دادههای بیکیفیت، تلاشهای محققان برای جبران این مشکل با دادههای باکیفیتتر نتیجهای نداشته و آسیبهای شناختی همچنان ادامه دارد.
گزارش منتشرشده نشاندهنده این است که تأثیرات “پوسیدگی مغز” بهطور جدی در مدلها نهادینه شده و اصلاح این وضعیت نیازمند روشهای قویتری خواهد بود. این مطالعه ضمن یادآوری خطرات ناشی از آموزش با دادههای بیکیفیت، به وابستگی بیشازحد انسانها به هوش مصنوعی و تأثیر آن بر تواناییهای شناختی خود آنها هشدار میدهد.
**منبع: futurism**
