**توسعه سامانه هوش مصنوعی در مدار زمین توسط دانشگاه وورتسبورگ**
تیمی از محققان دانشگاه یولیوس-ماکسیمیلیان وورتسبورگ موفق شدند برای اولین بار یک سیستم کنترل وضعیت مبتنی بر هوش مصنوعی را در مدار زمین آزمایش کنند. این آزمایش بر روی ماهواره نانویی ۳U به نام InnoCube صورت گرفت.
در تاریخ ۳۰ اکتبر ۲۰۲۵ و در زمان بین ساعت ۱۱:۴۰ تا ۱۱:۴۹ به وقت اروپای مرکزی، الگوریتم هوش مصنوعی تیم JMU توانست بهطور مستقل یک مانور تغییر وضعیت کامل را انجام دهد. این سیستم با بهرهگیری از چرخهای عکسالعملی، ماهواره را به موقعیتهایی از پیش تعیینشده هدایت کرد. در آزمایشات بعدی، این سیستم موفقیتهای بیشتری در تغییر وضعیت ماهواره با دقت و ایمنی بالا به دست آورد و به نظر میرسد تیم تحقیقاتی LeLaR در راستای دستیابی به هدفهای فضایی خود گامهای موثری برداشته است.
پروژه «LeLaR» با هدف توسعه نسل آینده سامانههای کنترل وضعیت خودکار طراحی شده است که بر طراحی و آزمایش کنترلکنندهای مبتنی بر هوش مصنوعی در ماهواره InnoCube تمرکز دارد. این کنترلکنندهها وظیفه دارند که ماهوارهها را در مدار پایدار نگه دارند و از چرخش یا واژگونی آنها جلوگیری کنند، همچنین جهتگیری آنها را برای انجام مأموریتهای خاص، نظیر تنظیم دوربینها و حسگرها، کنترل میکنند.
کلید تخصصی تیم وورتسبورگ استفاده از یادگیری تقویتی عمیق به جای الگوریتمهای سنتی است. این روش به شبکههای عصبی این امکان را میدهد تا بهطور خودکار راهبرد کنترل بهینه را در یک محیط شبیهسازی شده بیاموزند.
مزیت عمده یادگیری تقویتی عمیق نسبت به روشهای کلاسیک، سرعت و انعطافپذیری بالای آن است. در حالی که کنترلهای سنتی نیاز به تنظیمات دستی دارند، یادگیری تقویتی عمیق میتواند این فرایند را بهطرز اتوماتیک مدیریت کند و به سرعت با شرایط عینی انطباق یابد.
پیش از پرتاب، کنترلکننده هوش مصنوعی در یک شبیهساز دقیق آموزش دیده و سپس به مدل پروازی ماهواره منتقل شد. یکی از چالشهای بزرگ، غلبه بر شکاف بین شرایط شبیهسازی شده و واقعی فضا بود.
با موفقیت این آزمایش، محققان دانشگاه وورتسبورگ نشان دادند که هوش مصنوعی میتواند در مأموریتهای فضایی حساس بهطور قابل اعتماد عمل کند. با رشد اعتماد به چنین فناوریهایی، میتوان به پیشبرد مأموریتهای خودکار در آینده، بهویژه در سیارههای دور و اعماق فضا امیدوار بود، جایی که دخالت انسان محدود است.
آزمایش روی ماهواره InnoCube که در همکاری با دانشگاه فنی برلین طراحی شده، فرصتی برای آزمایش فناوریهای نوین فضایی فراهم کرده و اجازه میدهد مفاهیم جدید بهطور مستقیم در مدار مورد آزمایش قرار گیرند. یکی از نوآوریهای کلیدی این مأموریت استفاده از فناوری SKITH (Skip The Harness) است که انتقال دادهها را بهصورت بیسیم انجام میدهد و با این کار وزن فضاپیما را کاهش داده و احتمال خطا در کابلها را به حداقل میرساند.
