**تحلیل مدیریتی در عرصه هنر و فرهنگ: چالشها و انتظارات**
طبق گزارش خبرگزاری مهر، بررسی فعالیتهای مدیریتی در نهادهای دولتی همواره مورد توجه رسانهها و کارشناسان قرار دارد. این تحلیلها بهخصوص در شرایط سیاسی متنوع، دستخوش تغییرات و نوسانات بسیاری شده و میتواند به درک عمیقتری از عملکرد مدیران در عرصههای مختلف منجر شود.
مدیریت در حوزه فرهنگ و هنر، بهویژه در زمینه موسیقی، موضوعی حساس و چالشبرانگیز است. مدیران این حوزه با چالشهایی مواجهند که ممکن است دیگر مدیران ادارات از آن آگاه نباشند. با توجه به شرایط سیاسی حاکم بر کشور، این مدیران با چالشهای متعددی مواجه میشوند و تاریخ و تحلیلهای دقیق علمی میتوانند بهخوبی این وضعیت را روشن نمایند.
بابک رضایی بهعنوان مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال ۱۴۰۴ به این سمت منصوب شد. وی دارای تجربه گستردهای در مدیریت موسیقی و مدرک کارشناسی ارشد مدیریت فرهنگی است. پیش از این، رضایی عهدهدار مدیریت انجمن موسیقی ایران و برگزاری جشنوارههای مختلف بوده است.
اولویتهای وی در سمت جدید شامل اجرای سند ملی موسیقی، ارتقای جایگاه استادان موسیقی، توسعه موسیقی نواحی، و تقویت دیپلماسی فرهنگی ایران است. او همچنین به تقویت برنامههای فرهنگی برای کودکان و نوجوانان اشاره کرده است. اکنون شش ماه از انتصاب وی میگذرد و تحلیل عملکرد او در این مدت میتواند بهخوبی چالشهای موجود در این حوزه را به تصویر بکشد.در روزهای اخیر، مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به منظور بررسی چالشها و مدیریت فرهنگی در این حوزه، در یک نشست رسانهای به سوالات خبرنگاران پاسخ داد. این جلسه ۲ ساعته در خبرگزاری مهر برگزار شد و شامل بحثهایی پیرامون برنامههای جدید و وضعیت موسیقی در کشور بود.
مدیرکل دفتر موسیقی در آغاز، درباره برنامههای کوتاهمدت و میانمدت خود در این سمت صحبت کرد و امیدوار بود که بتواند به برنامههای بلندمدت نیز بپردازد. او بررسی وضعیت موسیقی را در ۶ ماه گذشته که با چالشهای زیادی همراه بوده، مهم دانست و تأکید کرد که عمر مدیریت فرهنگی در ایران کوتاه است. او همچنین بیان کرد که تعامل با شرایط فرهنگی و اجتماعی نیازمند حمایت و اعتماد بیشتر مدیران بالادستی به کارگزاران این حوزه است.
وی اذعان داشت که موسیقی در نظام جمهوری اسلامی با چالشهای خاصی مواجه است و نیازمند پاسخهای منطقی و واقعگرایانه است. او همچنین از فضاسازیهای رسانههایی که با جوسازی به دنبال ایجاد چالش و حاشیه هستند، ابراز نگرانی کرد و بر لزوم فاصلهگیری از این گونه رسانهها تأکید نمود.
در ادامه، مدیرکل دفتر موسیقی به وقایع اخیر و تأثیر آنها بر موسیقی اشاره و خاطرنشان کرد که در زمانهای بحرانی، موسیقی میتواند نقش موثری در همبستگی و اتحاد جامعه داشته باشد. او به تجربه موفق موسیقی ایران در حوادث اخیر اشاره کرد و ابراز امیدواری کرد که این عرصه بتواند بیشتر به چالشهای فراروی خود پاسخ دهد و به موفقیتهای بیشتری نائل آید.در گفتوگویی که در مورد تأثیرات هنر موسیقی در جامعه انجام شد، به اهمیت برنامهریزی دقیق و مدیریت منسجم در رویدادهای موسیقایی اشاره شد. اشاره شد که هنرمندان میتوانند در شرایط مطلوب به نحو مؤثری در شکلگیری و هدایت کنشهای اجتماعی در جامعه اثرگذار باشند. این فضا فرصتی است تا بار دیگر تواناییهای هنری خود را به اثبات برسانیم.
به اعتقاد کارشناسان، هنر موسیقی به عنوان یکی از موثرترین رشتههای هنری در تاریخ انقلاب اسلامی و پس از آن، نقش کلیدی ایفا کرده است. آثار معروف گروههای موسیقی مانند چاوش و عارف در دوره انقلاب، تأثیر عمیقی در انگیزهبخشی به مردم داشته و در دوران جنگ تحمیلی نیز شاهد حضور پررنگ موسیقی در عرصه دفاع مقدس بودیم.
یکی از اهداف اصلی هنرمندان، جلب توجه بیشتر به موسیقی علمی و فرهنگی است. به اعتقاد آنها، میتوان با ایجاد وفاق در بین هنرمندان، مسیر تحول به سمت موسیقی اصیل و غنی را هموار کرد و حافظه شنیداری جامعه را به مسیر درست هدایت کرد.
علاوه بر این، کارشناسان امیدوارند که موسیقی ایرانی دوباره به رسانه ملی بازگردانده شود تا نسلهای جدید با فرهنگ و آثار موسیقی ایرانی آشنا شوند. آنها معتقدند این امر میتواند کمک بسزایی به هدایت جامعه به سوی تعالی و ارتقاء ارزشهای انسانی و اخلاقی داشته باشد.
همچنین، در این گفتوگو به چالشهایی که دفتر موسیقی تحت مدیریت فعلی با آن روبرو است، اشاره شد. عدم حمایت کافی از هنرمندان فعال در حوزه موسیقی جدی و بار مالی سنگین اجرای کنسرتها از جمله این چالشها به شمار میرود. حمایت از موسیقی ایرانی باید به عنوان یکی از اولویتهای اصلی دفتر موسیقی شناخته شود.
در نهایت، مسئولین بر این نکته تأکید کردند که در راستای بهبود وضعیت موسیقی در کشور، نیاز به پیگیری برنامهها و اقدامات حمایتی بیشتر وجود دارد تا بتوان به نتایج مثبت در این عرصه دست یافت.در جدیدترین اظهارات مسئولان فرهنگی، موضوع برگزاری کنسرتهای موسیقی ایرانی در سالنهای کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. طبق گفتهها، با وجود تلاشهای متعدد برای معرفی موسیقی ایرانی به مردم، این موسیقی با اقبال عمومی همراه نیست. به همین دلیل، مسئولان بر این باورند که تا زمانی که موسیقی ایرانی به گوش مردم آشنا نباشد، ایجاد فضایی برای هنرمندان دشوار خواهد بود و تداوم این تلاشها با مشکل مواجه میشود.
برای بهبود وضعیت، تلاشهایی از طریق سند ملی موسیقی و همکاری با نهادهای دولتی در حال انجام است تا رسانهها و سالنهای بیشتری برای اجرای برنامههای موسیقی ایرانی فراهم شود. در این راستا، هدف ویژهای برای بهرهبرداری از سالنهای دولتی مشخص شده تا این فضاها در ساعات غیراداری به مکانهای اجرای برنامههای موسیقی اختصاص یابند.
مسئولان از مقامهای دولتی، بهویژه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، درخواست حمایت کردهاند تا امکان برگزاری برنامهها با هزینه کمتر برای گروههای هنری فراهم شود. این اقدام میتواند به کاهش هزینه بلیتها و دسترسی بهتر مردم به موسیقی ایرانی کمک کند.
با این حال، انتقادهایی نیز به عملکرد سند موسیقی مطرح شده است. برخی معتقدند از زمان تصویب این سند، هیچ تغییر ملموسی در وضعیت موسیقی رخ نداده و مواردی از عدم توجه به مجوزهای کنسرتها نشاندهنده بیتوجهی به این سند است.
در نهایت، این اظهارات تأکید میکند که با توجه به شرایط ایدئولوژیک و اقتصادی کشور، مشکلاتی در راه برگزاری کنسرتها وجود دارد و نیاز به همکاری و همفکری بیشتری احساس میشود تا موسیقی ایرانی به جامعه معرفی و ظرفیتهای آن به درستی بهرهبرداری شود.در گفتوگویی اخیر، یکی از مدیران فرهنگی به اهمیت چارچوبهای قانونی در حوزه موسیقی اشاره کرد و خواستار رعایت این قوانین بهعنوان یک گام مثبت در راستای توسعه فرهنگی شد. به گفته او، تصویب «سند موسیقی» که از مدتها پیش وجود نداشت، میتواند به عنوان یک پشتوانه مؤثر برای اهالی موسیقی مورد استفاده قرار گیرد.
او همچنین تأکید کرد که تحقق صد درصدی این قوانین کار سادهای نیست و نیاز به زمان و تلاش دارد. به عقیده وی، مجریان این قوانین هم باید با درک کامل از مسائل، به اجرای آنها بپردازند تا با کمترین تنش، فعالیتهای فرهنگی در کشور نظم پیدا کند. او پیشبینی کرد که در سالهای آینده شاهد تحولات مثبتتری در عرصه موسیقی خواهیم بود و روند تحولات در 46 سال گذشته را تأیید کرد که شکلگیری موسیقی امروز با گذشته قابل مقایسه نیست.
این مدیر فرهنگی ضمن یادآوری نقش شهید رئیسی در امضای سند ملی موسیقی، بر لزوم همکاری و حمایت شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد. او ابراز امیدواری کرد که به عنوان نماینده حوزه موسیقی، بتوانند نیازها و مسائل این صنعت را به مسئولین منتقل کنند تا زمینه برای رشد و پیشرفت فراهم شود.
در ادامه، وی در مورد مدیریت فرهنگی به چالشهای آن اشاره کرد و گفت که چگونه ممکن است حتی با برنامهریزی صحیح، مخالفتهایی از سوی بعضی افراد وجود داشته باشد. او به نقطهنظر خاصی در خصوص برگزاری کنسرتها و اعتراضهای مرتبط با آنها اشاره کرد و گفت شرایط مدیریت این رویدادها در هیچ کتابی مورد بحث قرار نگرفته است. بهعقیده او، این مسائل نیاز به درک و مدیریت بهویژه در زمانهایی دارند که فرهنگ با چالشهای ناگهانی مواجه میشود.در پی بروز برخی مشکلات در حوزه موسیقی، مدیر دفتر موسیقی به نقد وضعیت موجود پرداخته و اظهار داشت که افرادی که به نام دلسوزان موسیقی عمل میکنند، گاهی به آن آسیب میزنند. وی به تعطیلی برنامههای هنری مهمی چون آن جناب شجریان اشاره کرد و تصریح کرد که در نهایت، نظام فرهنگی کشور باید بر اساس اصول خود ایستادگی کند.
مدیر دفتر موسیقی با بیان اینکه موضوع آرامش و امنیت مردم از اهمیت بالایی برخوردار است، تاکید کرد که در مناطق مسکونی مانند نیاوران، اجرای برنامهها باید با توجه به این جنبهها انجام شود. وی همچنین به فقدان تعامل کافی با ساکنان محلی قبل از شروع کنسرتها اشاره کرد و خواستار گفتوگوی مستقیم با اهالی محله شد.
مدیر یادآور شد که آرامش منزل باید حفظ شود و برگزاری کنسرتها اگرچه میتواند لحظاتی شاد را برای مردم فراهم کند، اما نباید به قیمت نادیده گرفتن آسایش ساکنان محله تمام شود. وی از ساکنان این منطقه به خاطر همکاریشان در زمان برگزاری کنسرتها قدردانی کرد و ابراز داشت که هیچ راهی برای توجیه نگرانیها و ناراحتیهای آنها ندارد.
گفتنی است که مدیریت موسیقی در کشور با چالشهایی جدی مواجه است که در منابع رسمی و کتابها به آن اشارهای نمیشود. وی همچنین به تأثیرات منفی حواشی رسانهای و چالشها میان دفتر موسیقی و جامعه تهیهکنندگان اشاره کرد و بر اهمیت این قشر در تولید و نشر موسیقی تاکید کرد.
مدیر دفتر موسیقی ضمن اینکه چالشهای مدیریتی را بخشی از روند کار خود میداند، بر این نکته اصرار کرد که دستاندرکاران موسیقی باید توجه بیشتری به جایگاه خود داشته باشند و این جایگاه به راحتی مورد بیتوجهی قرار نگیرد.### ایجاد قوانین شفاف در روابط با تهیهکنندگان موسیقی
مدیر دفتر موسیقی بر لزوم تدوین آییننامههای شفاف و قوانین مشخص در روابط با تهیهکنندگان تأکید کرد و این موضوع را به عنوان یکی از نقاط ضعف مهم در حوزه موسیقی معرفی نمود. وی اشاره کرد که این ضرورت باید در برنامههای میانمدت دفتر موسیقی گنجانده شود.
به گفته وی، یکی از بزرگترین چالشها در این سالها، عدم پایبندی به قوانین و تلاش برای دور زدن فرآیندهایی است که باید رعایت شوند. این موضوع نه تنها بر روابط با تهیهکنندگان تأثیر منفی گذاشته، بلکه پیامدهای گستردهای برای فضای هنری کشور نیز به همراه دارد.
مدیر دفتر موسیقی با اشاره به تجربههای خود در ارتباط با تهیهکنندگان، گفت: در بسیاری از موارد، فشارهای اجتماعی و سیاسی بر روند مجوزدهی تأثیر گذاشته و این امر باعث آشفتگی در جریان موسیقی شده است. وی افزود: بسیاری از تهیهکنندگان به دنبال راههای میانبر برای کسب مجوز هستند که این مسئله میتواند به ضرر کیفیت موسیقی منجر شود.
مدیر دفتر موسیقی همچنین به مشکلات موجود اشاره کرد و گفت که گاهی تهیهکنندگان به اعمال فشار روی مسئولان متوسل میشوند تا مجوزهای لازم را دریافت کنند. این رویه نه تنها به صدور مجوز انجامیده بلکه منجر به بینظمی در فضای موسیقی کشور نیز شده است.
وی تأکید کرد که بدون وجود قوانین مشخص و مدون، نمیتوان انتظار داشت که فرآیندها به درستی پیش روند. در عوض، باید همه نظرات و درخواستها به دفتر موسیقی منتقل شود و فقط این واحد است که میتواند آنها را مدیریت کند.
مدیر دفتر موسیقی در انتها ابراز امیدواری کرد که با پیگیری برنامههای میانمدت، به ایجاد فضایی مثبت و مطمئن برای حل مشکلات با تهیهکنندگان موسیقی دست یابند.
