کارگاه «سینمای مستقل و شاعرانه در ایران و جهان» به میزبانی پرویز جاهد، در مجموعه سینمایی هنرشهر آفتاب شیراز برگزار شد. این نشست در شامگاه دوشنبه با هدف بررسی مفاهیم سینمای مستقل آغاز شد، و جاهد در ابتدای سخنانش تأکید کرد که این مفهوم در ایران دچار تحریف شده و بسیاری به اشتباه خود را مستقل مینامند. او توضیح داد که هدف سینمای مستقل، تجارت نیست.
جاهد اذعان داشت که سینمای مستقل به عنوان یک شکل از مقاومت فرهنگی در برابر نیروی سرمایه، بازار و نظامهای سیاسی شناخته میشود و ریشههای آن به سینمای غرب و بهویژه فیلمسازانی مانند جان کاساوتیس برمیگردد. وی کاساوتیس را بنیانگذار سینمای مستقل در آمریکا معرفی کرد و گفت که او شعار «جدا از سیستم سینمایی مسلط عمل کن» را سرلوحه کار خود قرار داده بود. وی همچنین به تلاشهای کاساوتیس برای تأمین هزینههای فیلمهایش با قرار دادن خانهاش در بانک اشاره کرد.
این پژوهشگر سینما تأکید کرد که سینمای مستقل محدود به مسائل اقتصادی نیست؛ این یک رویکرد زیباییشناختی است که به فرمهای مسلط واکنش نشان میدهد. او همچنین به ابعاد فلسفی و اخلاقی سینمای مستقل پرداخت و گفت که آزادی در این سینما به معنی انتخاب زیباییشناسانه و موضعگیری ایدئولوژیک است.
ویژگیهای سینمای مستقل شامل واقعگرایی، روایتهای ضدساختاری و عدم وجود ستارهسالاری است. جاهد اظهار کرد که در این سینما، بازیگران معمولاً از میان افرادی غیرحرفهای یا نزدیکان فیلمساز انتخاب میشوند، و هدف آن فرار از سیستم سرمایهمحور است.
جاهد در خصوص شرایط سینمای مستقل در ایران گفت که پس از انقلاب، بروز پیچیدگیها به دلیل ارتباط سینما با سیاست و دولت، شرایط را دشوار کرده است، اما با وجود چالشهای نظارتی، فیلمهای مستقل نیز ظهور کردهاند. او تأکید کرد که سینمای مستقل در ایران با مشکلاتی چون سانسور و محدودیتهای پخش مواجه است.
در پایان، او به تهدیدهای موجود برای سینمای مستقل در سطح جهانی اشاره کرد و گفت که بسیاری از فیلمهایی که به عنوان مستقل شناخته میشوند، از هویت اصلی خود فاصله گرفته و تحت تأثیر سیاستهای جشنوارهها قرار گرفتهاند. جاهد ادامه داد که فیلمسازان مستقل واقعی کسانی هستند که برای حفظ صدای منحصر به فرد خود مبارزه میکنند.
