مظفرالدینشاه قاجار در سفر نخست خود به فرنگ در آخرین ماه سال ۱۳۱۷ هجری قمری آغاز کرد و این سفر را به شکل روزنوشت ثبت کرده است. در این سفرنامه، وی به توصیف یکشنبه دوازدهم جمادیالآخر ۱۳۱۸ (پانزدهم مهر ۱۲۷۹) پرداخته است.
در این روز، شاه قاجار اعلام کرده که سفر با قطار آغاز شده و وقتی به مغرب نزدیک میشوند، مناظر و زمینهای زراعی افزایش مییابد. وی توصیف میکند که زراعتهایی نظیر گندم و ذرت در دو طرف راه چشمنواز است.
بعد از صرف ناهار در قطار، او و همراهانش به شهر بوداپست رسیدند. به گفته او، این شهر به شدت متحول و آباد شده است و قطار از میان آن به طور مستقیم عبور میکند تا به ایستگاه اصلی برسد. با وجود ورود غیررسمی، مقامات شهر با احترام و تشریفات خاصی به استقبال آنها آمدند. کالسکههای رسمی برای انتقال به هتل «هونگریا» آماده بودند و مردم در خیابانها با شادی از آنها استقبال کردند.
پس از ورود به هتل، او از صدای پیانو که از اتاقشان به گوش میرسید شگفتزده شد. زمانی که وارد شدند، متوجه شدند که پیانیست به اجرای قطعهای به سبک ایرانی مشغول است. پس از استراحت، شاه به تئاتر اوپرا رفت و تا پایان نمایش که داستانی از اتهام قتل نسبت به دختری بود، ماند. در این نمایش، قوی مصنوعی شگفتانگیزی نیز وجود داشت که نظر بینندگان را به خود جلب کرد. در نهایت پس از صرف شام به استراحت پرداختند.
منبع: مظفرالدینشاه قاجار، «سفرنامه فرنگستان، سفر اول»، تهران: شرق، چاپ دوم، ۱۳۶۳، صص ۲۳۶-۲۳۵.
