در نشست «قاجاریان؛ برباددهندگان ایران یا قربانیان تاریخ رسمی» که به مناسبت صدمین سال انقراض قاجاریه برگزار شد، رضا مختاری اصفهانی، پژوهشگر اسناد، به بررسی پیامدهای جنبش تنباکو پرداخت.
وی در این مراسم به تضاد میان تجار، فقهاء و گروههای فکری جامعه با حکومت قاجار اشاره کرد و گفت که این درگیریها در جنبش تحریم تنباکو به اعتراض و تجربهای منجر میشود که به اتحاد نیروهای مختلفی که گاهی حتی با هم تضاد دارند، کمک میکند. مختاری تأکید کرد که این جنبش به نوعی تستی برای جنبش مشروطه به شمار میرود، زیرا برای اولین بار در سطح وسیعی شعار «مرده باد شاه» سر داده میشود. وی افزود که تیراندازی به سوی معترضان و کشتهشدن افراد موجب کاهش مشروعیت قاجاریه در خیابانها میشود.
سید حسن تقیزاده، در یادداشتهای اولیهاش که بعدها منتشر نشد، جنبش تحریم تنباکو را نوعی عقبافتادگی توصیف کرد و اشاره کرد که این جنبش به ظهور نیروهای مذهبی و فناتیک انجامید که توانستند رهبری حرکتهای مردمی و اعتراضی را بر عهده بگیرند.
به گفته مختاری، جنبش تحریم تنباکو به نوعی زمینهساز اتحاد مخالفان قاجاریه شد و به نیروهای مذهبی و روحانی اعتماد به نفس بخشید، تأثیراتی که در انقلاب مشروطه مشاهده میشود.
