**تاریخنگاری روزهای سرنوشتساز آذربایجان در 20 آذر 1325**
به نقل از خبردونی، در تاریخ 20 آذر 1325، ارتش ایران به دستور دولت قوامالسلطنه برای پایان دادن به حاکمیت یک ساله فرقه دموکرات به رهبری پیشهوری، وارد آذربایجان شد. این اقدام بهدلیل حمایتهای اتحاد شوروی از فرقه صورت گرفت و با پیشروی نیروهای ارتش، مقاومت فرقه به سرعت فروپاشید و آذربایجان بار دیگر تحت کنترل دولت مرکزی قرار گرفت.
در همین روز، ارتش با صدور اعلامیهای به مردم آذربایجان اطمینان داد که هدف آن نه سرکوب، بلکه حفظ استقلال ایران، برگزاری آزاد انتخابات و تأمین امنیت همگانی است. ارتش خود را نماینده ملت و فداکار در مسیر شرافت ملی معرفی کرد و از مردم خواست تا سربازان را به عنوان «برادران خود» بپذیرند و با آنان همکاری کنند. پیام اصلی این اعلامیه بر همبستگی ملت و ارتش تأکید داشت و امنیت ایران را وابسته به این اتحاد میدانست.
یک روز پس از این رویداد، روزنامه اطلاعات با لحنی شاداب خبر از پایان بحران آذربایجان داد. این روزنامه از شادی و آرامش مردم در تهران و دیگر شهرها خبر داد و تأکید کرد که پس از یک سال نگرانی، مردم توانستهاند نفسی تازه کنند.
اطلاعات فرقه دموکرات را به عنوان گروهی ماجراجو و بیگانهپرست توصیف کرد که با توهین به مقدسات ملی و سرکوب مردم، خشم عمومی را برانگیخته بودند. گزارش حاکی از فرار بسیاری از سران فرقه و نیز بهدست آمدن برخی از آنان توسط مردمی بود که پیشتر در مقابل آنان به عنوان «خلق و توده» از آنها یاد میشد.
این روزنامه همچنین به رنجهای عمیق مردم آذربایجان اشاره کرد و بیان داشت که شادی آنان از این رویداد در نتیجه suffering آنها عمیقتر است. نجات آذربایجان بهعنوان درسی تاریخی معرفی شد، مبنی بر این که هیچ جنبش سیاسی در ایران نمیتواند بدون اتکا به نیروی ملی و خواست مردم پایدار بماند.
در نهایت، گزارش به سپاسگزاری از شاه جوان، قوامالسلطنه و فرماندهان ارشد ارتش و بهخصوص سربازان و افسرانی که جان خود را در این مسیر فدای وطن کردند، میپردازد و با شعاری در ستایش ایران و جانباختگان این رویداد خاتمه مییابد.
در روایت رسمی آن روز، 20 و 21 آذر 1325، بهعنوان پایان یک بحران سیاسی و بازسازی غرور ملی ایران شناسایی میشود.
