ناصرالدینشاه قاجار در یادداشتهایش به تاریخ ۱۹ رمضان ۱۲۸۷، جزئیاتی از سفرش به کربلا را روایت کرده است. وی از حال و احوال خود و احساس ملال و تأسف پس از زیارت حضرت علی(ع) سخن میگوید. شاه قاجار در صبح روز یادشده، با رختی تازه از حمام بیرون آمده و به زیارت رفت. او به شخصیت فعالی به نام میرزا حسن شیرازی اشاره دارد که در صحن حضور نداشته اما با تأثیرگذاری خود در میان مردم شناخته شده است.
با خروج از دروازه وادیالسلام، جمعیتی بزرگ در شهر مشاهده میشود که ابراز احساسات محبتآمیز به سوی ناصرالدینشاه دارند. در طی مسیر، شاه به مشکلاتی که نهر وکیلالملک بهخاطر اقدامات نیمهکاره شیخ محمدحسن نجفی با آن مواجه شده، اشاره کرده و توضیح میدهد که به علت کمآبی، توقفی بهمنظور ناهار داشتند.
در ادامه، پس از ناهار، شاه و همراهانش شاهد مناظر ذیالکفل بودند که به زیبایی توصیف شده است. همچنین ملاقات با حاجی میرزا علی مقدس و حالات او به طور خاص ذکر میشود. ناصرالدینشاه در یادداشت خود از قدرت ناخوشی یکی از همراهانش و جلوگیری از سفر او به مکه میگوید.
در نهایت، روز به پایان رسیده و یادداشتها به بارش باران و صدای رعد و برق ختم میشود. این وقایع بهخوبی نشاندهنده زندگی اجتماعی و روحانی مردم آن زمان است.
منبع این اطلاعات، کتاب خاطرات ناصرالدینشاه قاجار است که به کوشش مجید عبدامین منتشر شده است.
