گزارشات تاریخی از دوران ناصرالدین‌شاه حکایت از آن دارد که وضعیت گرد و غبار به حدی آزاردهنده بود که این پدیده، بسیاری را به ستوه آورد و باعث می‌شد تا چشم‌ها از شدت آلودگی تاب تحمل نداشته باشند.

ناصرالدین‌شاه قاجار در روز چهارشنبه ۹ رجب ۱۲۸۷ (همزمان با ۱۳ مهر ۱۲۴۹) در خاطرات خود اشاره کرده است که صبح در حال استراحت بود که خبری مبنی بر فوت حاجی کلبعلی دریافت کرد. این خبر که موجب شگفتی و نگرانی مردم شد، درباره فردی بود که نزدیک به نود سال سن داشت و تا دیروز زندگی عادی خود را ادامه داده بود.

سپس وی به سفر به منطقه خوشن‌آباد، از املاک دره‌جزین، پرداخت. مسیر این سفر سه فرسنگ و نیم بود و او با سوار شدن بر اسب، گفتگوهایی با وزیر خارجه داشت. پس از آن، به کالسکه سوار شد و در حالی که باد از روبه‌رو می‌وزید، ادامه مسیر داد. او توصیف کرد که صحرا و گردوخاک باعث ناراحتی و رنجش او شده است.

در ادامه، در کنار تپه‌ای توقف کرده و ناهار خوردند. با وجود باد شدید و گردوغبار، پس از صرف غذا دوباره سوار کالسکه شدند. او درباره یک زه‌آب که شباهت به زاینده‌رود داشت و زیستگاه برخی پرندگان بود، نیز اطلاعاتی ارائه داد. مسیر سفر از روستای معتبر خوشن‌آباد می‌گذشت که در شرایطی بغرنج و گردوغباری به منزل رسیدند.

همچنین گزارشی مبنی بر حضور فرهاد میرزا، حاکم کردستان، به گوش او رسید، اما تاکنون فرصتی برای دیدار با وی پیدا نکرده بود. در نهایت، ناصرالدین‌شاه به شرایط نامناسب جوی در محل اقامت اشاره کرد و شب را در شرایطی ناامیدکننده به سر برد.

این یادداشت‌ها از مجموعه خاطرات ناصرالدین‌شاه قاجار و سفرنامه‌های نگاشته شده از اوست.