به گزارش خبرگزاری مهر، امیر سرلشکر شهید عباس بابایی یکی از شخصیتهای برجسته نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به شمار میرود. وی در سالهای دفاع مقدس به دلیل تجربه بالای پرواز، علم فنی و روحیه مسئولیتپذیری خود، تأثیر بسیار زیادی در تقویت توان هوایی کشور داشت. بابایی در طول فعالیت خود، بیش از سه هزار ساعت پرواز در انواع هواپیماهای شکاری را تجربه کرده و در بیشتر از ۶۰ مأموریت رزمی شرکت داشت که نشانگر مهارت و ثبات رفتاری او در شرایط دشوار عملیاتی است.
عباس بابایی در تاریخ ۱۴ آذر ۱۳۲۹ در قزوین به دنیا آمد و تحصیلات ابتدایی خود را در دبستان دهخدا و متوسطه را در دبیرستان نظام این شهر پشت سر گذاشت. وی پس از اخذ دیپلم، وارد دانشگاه شد؛ اما به دلیل علاقه به هوانوردی، از رشته پزشکی منصرف و در سال ۱۳۴۸ به دانشکده خلبانی نیروی هوایی ارتش پیوست. پس از گذراندن دورههای اولیه، به عنوان یکی از دانشجویان ممتاز برای تکمیل آموزشهای پروازی به آمریکا اعزام شد که تأثیر بسزایی در شکلگیری حرفهاش داشت.
یکی از همدورهایهای وی در آمریکا بیان کرده که بابایی به شدت به اصول اخلاقی و معنوی پایبند بود و حتی در رفتارهای روزمرهاش نیز این موضوع مشهود بود. او در نیمهشبها برای دوری از وسوسههای نفسانی در میدان چمن پایگاه میدوید که توجه فرماندهان آمریکایی را به خود جلب کرده بود. این روش او همچنین به ایجاد نظم، انضباط و پایبندی به اصول در دوران دانشجوییاش کمک بسیاری کرد.
پس از بازگشت از آمریکا و با ورود جنگندههای پیشرفته اف–۱۴ به کشور، بابایی به دلیل مهارتهایش در پرواز با جنگنده اف–۵ و توانایی فنی در تحلیل عملکرد سیستمها، به پایگاه هشتم شکاری اصفهان پیوست و به عنوان یکی از خلبانان برتر در فرآیند انتقال و بهکارگیری اف–۱۴ ها قرار گرفت. در سالهای منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی، ویژگیهای شخصیتی و اعتقادی او، جایگاه ویژهای را در بین نیروهای انقلابی تضمین کرد و به سمت سرپرست انجمن اسلامی پایگاه هشتم انتخاب شد.
با آغاز جنگ تحمیلی، وظایف او به مراتب بیشتر شد. در ابتداییترین سالهای دفاع مقدس، او به عنوان یکی از برترین خلبانان شکاری شناخته شد و سپس به عنوان معاون عملیات نیروی هوایی ارتش منصوب گردید. این جایگاه او را در موقعیتی قرار داد که باید تاکتیکها و هماهنگی عملیاتهای حیاتی را مدیریت میکرد.
عملیات «بیتالمقدس» که منجر به آزادسازی خرمشهر شد، یکی از مهمترین مقاطع دوران فعالیت شهید بابایی به شمار میرود. وی طی این عملیات به عنوان معاون عملیات نیروی هوایی از نخستین روزها با قرارگاههای سپاه و ارتش همکاری داشت و وظیفه تأمین پوشش هوایی و ایجاد خط امن برای پیشروی نیروهای زمینی را به عهده گرفت. براساس گزارشهای منتشرشده، او روزانه جلسات هماهنگی متعددی برگزار و طبق شرایط میدان نبرد، مسیرهای پروازی و اهداف حمله را به دقت تنظیم میکرد.### نقش کلیدی شهید بابایی در عملیات هوایی دفاع مقدس
در جریان اجرای عملیاتها، نیروی هوایی تحت هدایت شهید عباس بابایی، به بمباران مواضع توپخانهای، پلهای ارتباطی و خطوط پشتیبانی ارتش بعث پرداخت. این اقدام، زمینهساز پیشروی نیروهای ایرانی در عملیاتها بود. موفقیتهای این عملیات نشاندهنده هماهنگی مؤثر میان نیروهای زمینی و هوایی است که با تلاشهای فرماندهانی چون بابایی ایجاد شد.
#### عملیات کربلای ۵ و مدیریت هوایی
عملیات «کربلای ۵» در دیماه ۱۳۶۵ یکی از دشوارترین و متمرکزترین عملیاتهای جنگ بود. در این برهه، منطقه شلمچه و شرق بصره شاهد درگیریهای شدیدی بود که نیروی هوایی در حمایت از نیروهای زمینی نقش بسزایی داشت. بابایی در طراحی عملیات هوایی و اجرای پروازهای دقیق و فریبنده، به انجام حملاتی مؤثر علیه مواضع دشمن پرداخت.
بر اساس اظهارات برخی خلبانان، یکی از هواپیماهای آسیبدیده در این عملیات با هدایت مستقیم ستاد عملیات و ابتکار شهید بابایی، موفق به پیدا کردن مسیر بازگشت امن شد. او با حضور مداوم در ستاد فرماندهی و نظارت بر مأموریتها، به عنوان الگویی از فرماندهی مؤثر شناخته میشد.
#### طرح عبور امن کشتیهای تجاری
در سال ۱۳۶۶ و در اوج جنگ نفتکشها، شهید بابایی با همکاری افسران نیروی هوایی، طرحی برای تأمین امنیت عبور کشتیهای تجاری از تنگه خورموسی طراحی کرد. این برنامه منجر به عبور موفق حدود ۴۰ کشتی تجاری شد که در معرض تهدید دشمن قرار داشتند و مورد تقدیر فرماندهان ارتش واقع شد.
#### اهمیت آموزش خلبانان جوان
شهید بابایی از پیشگامان تأکید بر ضرورت آموزش خلبانان جوان بود. او بر این باور بود که نیروی هوایی باید نسل جدیدی از خلبانان متخصص را تربیت کند تا توان عملیاتی کشور در سالهای پایانی جنگ حفظ شود و نتیجه این سیاست ورود تعداد زیادی از خلبانان جوان به صحنه نبرد بود.
#### فرماندهی در میدان نبرد
ویژگی منحصر به فرد شهید بابایی، حضور فعالش در میدان نبرد بود. او علاوه بر مسؤولیتهای ستادی، همواره در تلاش بود تا شخصاً در مأموریتهای هوایی شرکت کند. این رویکرد سبب ایجاد اعتماد بیشتر نیروها به تصمیمات عملیاتی او میشد. همرزمان او تأکید میکنند که او در مواقع مختلف با لباس بسیجی در میان نیروها حاضر میشد و به خوبی با رزمندگان ارتباط برقرار میکرد.
با مرور آثار شهید عباس بابایی در دوران دفاع مقدس، تصویری از یک فرمانده با اصول اخلاقی و تصمیمگیریهای دقیق شکل میگیرد. او در ۱۵ مرداد ۱۳۶۶ و در حین انجام مأموریت به شهادت رسید و یاد او در تاریخ هوانوردی و دفاع مقدس به عنوان نمادی از شجاعت و تعهد باقی ماند.
منبع: کتاب «پرواز سفید»، داوود بختیاری دانشور، انتشارات سوره مهر.
