به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین و به نقل از ایبنا، کتاب «لبه پرتگاه»، نوشته بثینه شعبان و ترجمه رامین حسینآبادیان، توسط انتشارات موسسه ایران منتشر شده است. این اثر به بررسی عمیق روابط میان بشار اسد و هنری کیسینجر میپردازد و بر اساس اسناد تازه منتشر نشده از آرشیو ریاستجمهوری سوریه تدوین شده است. متن این کتاب شامل محتوای نشستهای دوجانبه و نامههای رد و بدل شده میان اسد و کیسینجر، بهویژه از طریق سفیر آمریکا در دمشق، میباشد.
کتاب همچنین به اسناد مهم دیگری اشاره دارد، از جمله نشستهای اسد با رهبران لبنانی در دوران اولیه جنگ داخلی لبنان و استناد به اسناد وزارت خارجه آمریکا درباره این دوره تاریخی. این اقدامات موجب مقایسه اسناد ایالات متحده با دادههای ارائه شده از سوی سوریه میشود.
«لبه پرتگاه» برای نخستینبار روایتی دقیق از وقایع تاریخی بعد از جنگ اکتبر ۱۹۷۳ ارائه میدهد و به شکافهای موجود در تاریخ مدرن خاورمیانه پرداخته است. این کتاب به عنوان مرجع ارزشمندی برای مورخان و پژوهشگران تاریخ سوریه و نبردهای عربی-اسرائیلی مورد توجه قرار خواهد گرفت. همچنین برای کسانی که به روابط عربی، بهویژه روابط بین سوریه و مصر و تاریخ جنگ داخلی لبنان علاقهمندند، این اثر اطلاعات مهمی را ارائه میدهد.
فصل اول کتاب به جنگ اکتبر و پیامدهای آن اختصاص دارد، در حالی که فصل دوم به فعالیتهای دیپلماتیک پس از جنگ و تلاشها برای برگزاری کنفرانس صلح ژنو میپردازد. روابط سوریه و مصر و اقدامات سادات در فصل سوم بررسی میشود و همچنین تحریم نفتی کشورهای عربی در آن دوران تحلیل میگردد.
فصول چهارم تا هفتم شامل مذاکرات جداسازی نیروها میان سوریه و اسرائیل در ماه می ۱۹۷۴ است و اطلاعات بیسابقهای از ملاقاتهای بین حافظ اسد و کیسینجر ارائه میدهد. در فصل هشتم به دیدار حافظ اسد و ریچارد نیکسون، رئیسجمهور پیشین آمریکا که نخستین سفر خود به دمشق را داشت، پرداخته میشود. این کتاب به بررسی تأثیرات این دیدار نیز میپردازد.**تحولات دو سال اول جنگ داخلی لبنان**
کتاب «لبه پرتگاه» به بررسی تحولات مهم دو سال نخست جنگ داخلی لبنان میپردازد و فصل دهم آن بر این مقطع حساسی تمرکز کرده است. این فصل به توافقنامه «خطوط قرمز» و همچنین نفوذ حافظ اسد و هنری کیسینجر در لبنان و تأثیرات آنها بر وقایع این دوران اشاره میکند. به علاوه، این کتاب با استفاده از آرشیو ریاست جمهوری سوریه، مدارک جدیدی را درباره نقش سوریه در لبنان ارائه میدهد. این اطلاعات که برای نخستین بار در پنج دهه گذشته منتشر میشود، به چالش کشیدن تصورات رایج درباره نقش سوریه در تحولات لبنان کمک میکند.
**نخستین سفر وزیر خارجه آمریکا به دمشق**
دیدار نخست میان کیسینجر و اسد به صورت امیدبخش آغاز شد، بهطوری که اسد اذعان کرد این ملاقات برای صلح در منطقه و جهان بسیار حائز اهمیت است. این سفر که بهعنوان نخستین دیدار یک وزیر خارجه آمریکا از دمشق در ۲۰ سال اخیر تلقی میشود، بر تمایل اسد برای برقراری ارتباط مستقیم میان دو کشور تأکید داشت. در طول جلسهای که بیش از شش ساعت طول کشید، دو طرف بر ضرورت برقراری ارتباطات ساختاری و مستقیم تأکید کردند و از پایان نقش واسطهگران سخن گفتند.
**مذاکرات طولانی و چالشها**
با وجود اختلافات دیدگاهی که به وضوح در مذاکرات نمایان بود، اسد به تمجید از تلاشهای کیسینجر پرداخت و خواستار ادامه گفتگو حتی در صورت عدم مشارکت سوریه در کنفرانس صلح ژنو شد. وی پیشنهاد داد که دو کشور باید دفاتر حافظ منافع در یکدیگر تأسیس کنند تا ارتباطات بایستی در این مراکز انجام شود. این پیشنهاد مورد استقبال کیسینجر قرار گرفت و به عنوان نتیجهای مثبت از مذاکرات سخت مورد توجه قرار گرفت.
**دعوت غیررسمی به سفر**
مذاکرات بین اسد و کیسینجر با یک دعوت غیررسمی و غافلگیرکننده از سوی وزیر خارجه ایالات متحده آغاز شد. کیسینجر از اسد خواست که به آمریکا سفر کند و به شوخی اشاره کرد که رئیسجمهور سوریه میتواند در این سفر زبان انگلیسی خود را بهبود بخشد. وی اشاره کرد که اسد به طور غیررسمی تسلط به زبان انگلیسی دارد و از آن به عنوان ابزاری برای حفظ هویت عربی خود رویگردان است، اگرچه در تعاملات خود همواره نهایت دقت را در تصحیح خطاها نشان میداد.به گزارش منابع خبری، سوریه همواره تمایلی به سفرهای رسمی به ایالات متحده نداشته است، به ویژه به خاطر حمایت واشنگتن از اسرائیل در خلال درگیریهای عربی-اسرائیلی. از زمان آغاز روابط دیپلماتیک میان سوریه و آمریکا در دهه 1940، هیچیک از رؤسایجمهور سوریه اقدام به سفر به این کشور نکردهاند و حضور حافظ اسد در آمریکا در سایه اشغالگری اسرائیل در بلندیهای جولان غیر ممکن به نظر میرسید.
در این میان، هنری کیسینجر تلاش کرد گفتوگوهای مربوط به مسائل خاورمیانه را به روز بعد موکول کند، اما حافظ اسد تمایلی به این کار نداشت. رئیسجمهور سوریه فرصتی را برای بهرهبرداری از سفر آندری گرومیکو، وزیر امور خارجه اتحاد جماهیر شوروی به دمشق در نظر گرفته بود تا بتواند سطح روابط میان آمریکا و شوروی و تأثیر آن بر فرایند صلح در خاورمیانه را بسنجند. گرومیکو پیش از حضور در سوریه، در ماه فوریه به واشنگتن سفر کرده و نیکسون و کیسینجر را به خاطر رویکردهای یکجانبه آمریکا در منطقه مورد انتقاد قرار داد.
مواضع اتحاد جماهیر شوروی در قبال دیپلماسی آمریکا پیچیده و گاه متناقض بود. با اینکه پس از جنگ اکتبر، دولت نیکسون تلاش کرد تا زیادتر از پیش اتحاد شوروی را از روند صلح کنار بزند، روسها نمیخواستند بهطور کامل از این روند حذف شوند و از طرف دیگر، تمایل به ورود به ماجراجویی جدیدی در منطقه نیز نداشتند.
