**تحولات دیپلماتیک درباره بحرین در خاطرات اسدالله علم**
به گزارش خبردونی، اسدالله علم در یادداشتهای خود به تاریخ ۲۶ آذر ۱۳۴۸ اشاره کرده است که کاردار سفارت انگلیس به او مراجعه کرده و از روند مشکلات مربوط به فرمول بحرین خبر داده است. این روند سه مرحلهای شامل: اعطای کارتبلانش به اوتانت از سوی نمایندههای ایران و انگلیس، دریافت غیررسمی برنامه از اوتانت و در نهایت اجرای برنامه بود. نماینده ایران با اشاره به اینکه فقط بعد از شروع کار اوتانت برنامه را خواهد پذیرفت، شرطی برای ادامه مراحل مطرح کرد.
علم در ادامه روایت کرده که در دیدار با شاه، او بر موضع وکیل نماینده ایران تاکید کرد و به این نکته اشاره کرد که پذیرش برنامهای که ایرادات آن مشخص باشد، به معنای عدم اجرای آن است. همچنین مشخص شد که اوتانت به دنبال پافشاری بر این موضوع بود.
عصری دیگر، کاردار سفارت انگلیس در خصوص دستورات و تصویبهای قبلی اطلاعرسانی کرد و اعلام کرد که برنامهها باید به نماینده ایران غیررسمی ارائه شود، امری که علم آن را نادرست دانست و تأکید کرد که ایران هرگونه مراجعه به آرای عمومی را بپذیرد، مشروط به پذیرش شورای امنیت.
علم در بخشی از یادداشتها به وضعیت سلامت سفیر آمریکا و تلاشهای خود برای تأثیرگذاری بر واشنگتن اشاره کرد.
در ادامه شب، علم مهمان سفارت دانمارک بود که در آنجا بحثهایی درباره اعدام قاچاقچیان و واکنشهای بینالمللی به آن به ویژه در پارلمان انگلیس صورت گرفت. او در این مهمانی با یک دختر، که احتمالاً ندیمه سفیر بود صحبت کرد و به طور ناخواسته زمان را از دست داد.
این اتفاقات و مواضع اسدالله علم نشاندهنده تحولات پیچیده دیپلماتیک در آن زمان و چالشهای موجود در مذاکرات بحرین بود.
منبع: یادداشتهای علم، جلد اول، چاپ چهارم، تهران: کتابسرا، صص ۳۹۱-۳۹۰.
