باستانشناسان اخیراً در گورستان باستانی نقشرستم در مرودشت ایران، به یک کتیبه تدفینی مهم از اواخر دوره ساسانی دست یافتهاند. این کتیبه که بر روی یک استخواندان حک شده، اطلاعات جدیدی درباره سنتهای تدفین و باورهای مذهبی ساسانیان ارائه میدهد. ابوالحسن اتابکی، تاریخنگار، میگوید این کتیبه که به خط پهلوی نوشته شده است، شامل هفت سطر است اما به دلیل فرسایش، خواندن آن دشوار شده است. با این حال، اطلاعات اولیه نشان میدهد که نام فرد متوفی در آن ذکر شده و این یافته به اواخر دوره ساسانی (۲۲۴ تا ۶۵۱ میلادی) مربوط میشود.
نجمه ابراهیمی، پژوهشگر تاریخ ساسانی، بیان میکند که در این دوره، استخواندانها به عنوان شیوهای مرسوم برای تدفین استفاده میشد. در این روش، اجساد بر روی ارتفاعات قرار میگرفتند تا پرندگان و حیوانات گوشتخوار گوشت آنها را بگیرند. سپس، استخوانها جمعآوری و درون حفرههای سنگی قرار میگرفتند تا خاک پاک باقی بماند، چون این موضوع برای زرتشتیان از اهمیت بالایی برخوردار بود.
کتیبه کشفشده با خط پهلوی، که از الفبای آرامی مشتق شده، نمایانگر زبان رسمی ایران ساسانی است. این خط به طور خاص در متون مذهبی و تدفینی به کار میرفت و به فهم بهتر فرهنگ و دین ساسانیان کمک میکرد. با این حال، مشکلاتی در خواندن برخی حروف به دلیل فرسایش وجود دارد.
نحوه تدفین یاد شده به طور عمده با اصول زرتشتی همخوانی دارد. زرتشتیان برای جلوگیری از آلودگی خاک و آتش، اجساد را به خاک نمیسپردند و در حفرههای استخواندان قرار میدادند. ابراهیمی خاطرنشان میکند که بیشتر نمونههای استخواندانها در این منطقه، به ویژه نزدیک شهر باستانی استخر و قلمرو نقشرستم یافت میشود و تعداد زیادی نیز در نواحی اطراف کشف شده است.
امپراتوری ساسانی (۲۲۴ تا ۶۵۱ میلادی) به خاطر اعتلای فرهنگی و مذهبی خود شهرت دارد و به ویژه در گسترش آیین زرتشتی تأثیرگذار بود. این حکومت که در ایران و عراق کنونی و همچنین بخشهایی از آسیای میانه گسترش یافت، تأثیر عمیقی بر هویت منطقه گذاشت.
کشف این کتیبه در نقشرستم همچنین به درک ما از آیینهای تدفینی اواخر دوره ساسانی کمک میکند و اهمیت روحانی زرتشتیان را در زندگی پس از مرگ به وضوح نشان میدهد. باستانشناسان امیدوارند که تحقیقات بیشتر، شناخت بهتری از باورها و رسوم ساسانیان درباره مرگ و انتقال روحی فراهم کند.
