**افزایش قیمت و نایابی داروهای سرطانی در ایران**
به گزارش خبرآنلاین، داروهای درمان سرطان در کشور با افزایش قیمت مواجه شده و هزینه آنها به ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلیون ریال رسیده است. بهعلاوه، آمارها نشان میدهند که در تابستان امسال بیش از ۹۳ هزار قلم داروی قاچاق گزارش شده است. این وضعیت در کنار آخرین امید بیماران سرطانی، نگرانکننده به نظر میرسد. تحقیقات نشان میدهد که نمونههای اصلی این داروها به داروخانههای عراق منتقل شده و نمونههای موجود در بازارهای سیاه بهصورت ترکیبی با آب مقطر عرضه میشوند.
در خبری از فرارو، آمده است که “فمارا” (Femara) یکی از کلیدیترین داروهای شیمیدرمانی برای درمان سرطان پستان به شمار میآید. بر اساس آمارهای رسمی، هر ساعت دو زن در ایران به این بیماری مبتلا میشوند که این تعداد سالانه به حدود ۱۹ هزار زن میرسد. درصورت وجود این دارو در داروخانههای داخلی، قیمت آن حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است که به دلیل نایابی، غالباً در دسترس نیست.
این دارو با بارکد ایرانی در عراق به قیمت تقریبی ۹ میلیون تومان به فروش میرسد. همچنین، گزارشی از خبرگزاری مهر نشان داده است که برخی افراد سودجو آب مقطر را بهعنوان داروی سرطان با قیمتهای بالا عرضه میکنند. این موضوع سرنخهای مهمی از قاچاق و تهدید سلامت بیماران به دست میدهد.
**رد پای داروهای تقلبی از کارگاههای زیرزمینی تا کامیونها**
تحقیقات در مورد داروهای تقلبی سرطان به کشف یک کارگاه زیرزمینی در شیراز منجر شده است. در گذشته نیز محمولهای از داروهای قاچاق در خراسان جنوبی کشف و ضبط شده بود. طبق اظهارات حسن شجاعینسب، فرمانده انتظامی خراسان جنوبی، بیش از ۷۳۰ هزار قلم داروی کمیاب و گرانقیمت به ارزش حدود ۲۰ میلیارد تومان در این عملیات کشف شده است.
**معمای قاچاق معکوس داروهای سهمیهای**
این حوادث در شرایطی رخ میدهد که بسیاری از داروهای سرطانی بهصورت سهمیهای و از طریق داروخانههای دولتی توزیع میشوند. این موضع پرسشهایی را درباره چگونگی قاچاق معکوس این داروها بهوجود میآورد. سامانهای برای نظارت وجود دارد که مسیر دارو را از طریق بارکد ردیابی میکند، اما پس از تحویل به بیماران، هیچ نظارتی بر مصرف آنها وجود ندارد.
نقی شهابیمجد، معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان غذا و دارو، توضیح داده است که در زمان تحویل دارو، امکان کنترل محدود میشود و برخی افراد با استفاده از نسخههای جعلی موفق به دریافت این داروها میشوند. همچنین، آمارها نشان میدهند که در تابستان ۱۴۰۴، بیش از ۹۳ هزار قلم داروی قاچاق به ارزش ۲۴۴ میلیارد ریال کشف شده است. این موضوع نشاندهنده وجود گرههای غیرقابلحل در این چرخه است.
**شیوههای منحصر به فرد قاچاق**
در مورد کارگاه شیراز، شیوههای به کار رفته در قاچاق با آن یافتههای قبلی متفاوت است. این کارگاه نشاندهنده یک شیوه جدید و دقیق در طراحی لیبلها و جعبهها بود که ترکیبهایی از دارو را ارائه میدادند. این داروها، بهطور غیرقانونی و بدون تفاوت با نمونههای اصلی، با بارکد ایرانی عرضه میشدند. به گفته مقامات، این داروها در اداره پست شناسایی شده و نایاب نیستند.### قاچاق دارو از ایران به کشورهای همسایه
به تازگی گزارشهایی منتشر شده که حاکی از قاچاق دارو از ایران به کشورهای همسایه از طریق کانالهای قانونی و غیرقانونی است. بستهبندیهای دارویی به طور قانونی برای ارسال به شهرهای مرزی پست میشوند و از آنجا به کشورهایی مثل عراق، افغانستان و پاکستان انتقال مییابند. در این میان، کولبرها نیز نقش مهمی در حمل داروهای اساسی به این کشورها دارند. برخی از کولبرها اعلام کردند که گاه ناظرانی برای کنترل بار وجود دارند، اما هیچگاه مامورانی مواد را بررسی نمیکنند. بر اساس این گزارش، دارویی به نام فمارا که به عنوان داروی ضدسرطان شناخته میشود، در داروخانههای عراق مورد استفاده قرار گرفته است.
این روند قاچاق نشاندهنده شیوههای متنوعی برای ارسال دارو از ایران به خارج است. یکی از روشهای مشهود ارسال دارو از طریق جعل نسخههای پزشکی است، اما این سوال همچنان مطرح است که آیا تمام این داروها تنها از این طریق به دست قاچاقچیان رسیدهاند یا خیر.
همچنین، با توجه به مقررات سختگیرانه هر کشور در زمینه توزیع دارو، نگرانیهایی در مورد نحوه ورود این داروها به داروخانههای مقصد وجود دارد. آیا تصوری از قاچاق معکوس این داروها خارج از شبکههای رسمی توزیع ممکن است؟ بررسیها نشان میدهد که نمیتوان به راحتی تأیید کرد که بخش اعظمی از داروها به صورت قاچاق خارج میشوند. حجم و تنوع داروهای قاچاق به اندازهای نیست که بهطور قطع بر بازار تأثیر بگذارد.
#### قاچاق چمدانی دارو
علاوه بر ارسال دارو از طریق پست و فعالیت کولبرها، قاچاق چمدانی نیز یک روش رایج است. برخی از مسافران بهعنوان جزء دیگری از وجه قاچاق، داروها را به کشورهای همسایه میبرند.
#### سرقت دارو از بیمارستانها
موضوع دیگر مربوط به سرقت دارو از بیمارستانها است. بهتازگی گزارشی از روزنامه اعتماد منتشر شده که خبر از وقوع دزدی داروهای شیمیدرمانی در بیمارستانهای دولتی میدهد. این سرقتها بهویژه در حال حاضر بسیار مورد توجه است و چند پرونده قضایی نیز برای آن تشکیل شده است. به گفته محمد اسلامی، عضو انجمن سرطانشناسی ایران، قیمت بالای داروهای سرطان و نبود تأمین کافی از دلایل اصلی این تخلفات است. او همچنین تأکید کرده است که منابع رسمی تأمین این داروها به اندازهای محدود است که منجر به بروز چنین مشکلاتی میشود.
#### نقش داروخانهها
یکی دیگر از حلقههای تأثیرگذار در قاچاق دارو، داروخانهها هستند. محمد منفرد، نایبرئیس انجمن داروسازان ایران، بر این باور است که برخی داروخانهها در توزیع داروها به شکل نامشخص عمل میکنند. او اشاره کرد که داروهایی که به صورت تخصصی در برخی داروخانهها عرضه میشود، ممکن است به راحتی به خارج از پروسه قانونی نشت پیدا کند. بنابراین، بررسی دقیقتر و نظارت بر این نهادها میتواند به کنترل و پیشگیری از قاچاق دارو کمک کند.
قاچاق دارو؛ پیامدها و راهکارها
قاچاق معکوس دارو به موضوعی پیچیده و بحرانی تبدیل شده که تاثیرات گستردهای بر سلامت عمومی و جان بیماران دارد. به گفته یکی از بیماران سرطانی، تجربه دردناک استفاده از دارویی تقلبی به جای داروی اصلی، نه تنها سلامت او بلکه جانش را نیز تهدید کرده است. این بیمار با یادآوری لحظهای که دارو به جای محتوای واقعی، با آب مقطر پر شده، از احساس خطر سخن گفت.
داروهای مورد نیاز بیماران سرطانی در ایران تحت تاثیر تحریمها و با تخصیص ارز ترجیحی تامین میشوند. خروج هر دارویی از شبکه رسمی، به معنای عدم استفاده بهینه از منابع مالی کشور و ایجاد فشار مضاعف بر نظام سلامت است. این وضعیت به ویژه بر بیماران سرطانی که نیاز مبرمی به این داروها دارند، آسیب میزند.
قاچاق دارو به بروز بازار سیاهی منجر میشود که در آن داروهای حیاتی به قیمتهای چند برابر به فروش میرسند و نسخههای تقلبی جایگزین داروهای اصلی میشوند. این شرایط، نه تنها عدالت درمانی را خدشهدار میکند بلکه نظارت بر کیفیت داروها را نیز دشوارتر میسازد، که میتواند تهدیدی جدی برای سلامت بیماران باشد.
تداوم قاچاق دارو میتواند به اختلال در اعتماد عمومی به نظام توزیع دارو و ایجاد مشکلات اقتصادی منجر شود؛ مشکلاتی که از افزایش هزینههای درمان تا گسترش فساد و تهدید زندگی بیماران را شامل میشود.
با توجه به این چالشها، سوال کلیدی این است که باید این چرخه کجا شکسته شود؟ معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان غذا و دارو بر این باور است که تأمین بهموقع داروها، حفظ ذخایر استراتژیک و همکاری میان نهادهای مختلف راهکارهای اساسی برای مقابله با بحران قاچاق دارو به شمار میروند.
از نظر کارشناسان، برای حل این مسئله نیاز به اقدامات هماهنگ میان تمامی ارکان مرتبط وجود دارد تا از سلامت بیماران و منابع مالی کشور محافظت شود.
۲۳۳۲۱۷
