به گزارش خبرآنلاین و طبق اطلاعات ارائهشده در دیجیاتو، هنگامی که فشارهای مکانیکی یا هیدرولیکی بیش از حد به شاتون وارد میشود، این جزء اساسی موتور ممکن است دچار خمیدگی، شکستگی یا خارجشدن از محل خود گردد. در بدترین حالت، شاتون شکسته میتواند از دیواره بلوک سیلندر یا کارتر خارج شود و خرابیهای جدی و جبرانناپذیری به موتور وارد کند. این پدیده به نام شاتون زدن شناخته میشود.
شاتون زدن یکی از بدترین مشکلات اجرایی موتور تلقی میشود و بهطور معمول ناشی از ترکیبی از مسائل مکانیکی و حرارتی است.
### ۱. نقص در سیستم روغنکاری
یکی از عمدهترین علل بروز این مشکل، نقص در سیستم روغن است. کمبود روغن یا روغن با کیفیت نامناسب میتواند موجب عدم روانکاری درست یاتاقانهای شاتون شود. این امر منجر به فرسودگی یاتاقانها، افزایش اصطکاک، افزایش دما و در نهایت آسیب به شاتون میگردد.
### ۲. افزایش دمای موتور
افزایش دما به دلایل مختلف، مانند خرابی واتر پمپ یا نشتی رادیاتور، باعث انبساط قطعات فلزی و کاهش تحمل مکانیکی آنها میشود. حرارت بالا بهطور مستقیم به یاتاقانها آسیب رسانده و زمینه را برای شکستن شاتون فراهم میآورد.
### ۳. خرابی یاتاقان
فرسایش یاتاقانهای شاتون به دلایل مختلف میتواند موجب ایجاد لقی میان شاتون و میللنگ شده و در نتیجه منجر به ضربات مکرر و شدید گردد که به مرور زمان شاتون را تضعیف میکند.
### ۴. مشکل در گژن پین
گژن پین که شاتون را به پیستون متصل میکند، در صورت خرابی یا قفل شدن، به سبب روغنکاری ناکافی یا تنشهای زیاد میتواند فشار غیرعادی به شاتون وارد کند و منجر به خم شدن یا شکستن آن شود.
### ۵. نفوذ آب به سیلندر
این مشکل که به قفل هیدرولیکی معروف است، میتواند به طور ناگهانی به شاتون آسیب بزند. نفوذ آب به محفظه احتراق، به ویژه در تماس با موانع آبی، میتواند فشار زیادی بر شاتون وارد کند.
در صورت مشاهده روشن شدن چراغ چک خودرو پس از عبور از آبگرفتگی، ضروری است سیستم احتراق و سیلندرها بررسی شوند.
### ۶. احتراق ناقص و کوبش موتور
زمانبندی نادرست جرقهزنی یا استفاده از سوخت نامناسب منجر به احتراق ناقص و در نهایت افزایش压力 به شاتون میشود.
### ۷. ضربه شدید
در تصادفات، به ویژه زمانی که آسیب به زیر کارتر وارد شود، ممکن است شاتون و میللنگ دچار ژؤ نتایج امؤ نکندها و مشکلات ناشی از اختلال در سیستم روغنکاری شوند.
### ۸. رانندگی در دور موتور بالا
رانندگی در دورهای بالا میتواند فشار زیادی به شاتون و یاتاقانها وارد کند و احتمال شکستگی را افزایش دهد.
### نشانههای شاتون زدن
شاتون زدن معمولاً با نشانههای مشهودی همراه است که باید جدی گرفته شوند.
#### ۱. صدای غیرطبیعی
یکی از نشانهها صدای تقتق و ضرباتی است که از بخش پایینی موتور شنیده میشود و با افزایش دور موتور شدت میگیرد.
#### ۲. کاهش قدرت موتور
کله شاتون دچار خمیدگی یا شکستگی شود، ناهماهنگی در حرکت پیستونها ایجاد میشود که به کاهش قدرت موتور منجر میگردد.
خطرات تغییر شکل شاتون
شکستگی شاتون در برخی موارد میتواند منجر به ایجاد حفره در بدنه بلوک سیلندر شده و آسیبهای قابل مشاهدهای در زیر موتور ایجاد کند.
کاهش فشار روغن
آسیب به یاتاقانها و شاتونها میتواند موجب افزایش لقی در میللنگ شود. این افزایش میتواند به نشت شدید روغن از اطراف یاتاقانها منجر شده و افت فشار روغن را به دنبال داشته باشد که در نهایت چراغ هشدار روغن موتور روشن میشود.
تفاوت بین شاتون زدن و یاتاقان زدن
هرچند شاتون زدن و یاتاقان زدن ممکن است بهطور همزمان رخ دهند و نشانههای صوتی مشابهی داشته باشند، اما از نظر فنی متفاوتاند:
یاتاقان زدن به معنای فرسودگی یا ذوب شدن لایههای یاتاقان بین شاتون و میللنگ است که باعث افزایش لقی و صداهای تقتق میشود.
به عبارت دیگر، شاتون زدن ناشی از خرابی فیزیکی یا تغییر شکل میله شاتون است و معمولاً بهدنبال یک رویداد ناگهانی یا یاتاقان زدن شدید اتفاق میافتد.
در واقع، یاتاقان زدن ممکن است به شاتون زدن نیز منجر شود.
نکات پیشگیری از شاتون زدن
برای جلوگیری از شکست شاتون، توجه به سه عامل اصلی شامل روغن، حرارت و ضربه ضروری است. نکات فنی و رانندگی به شرح زیر است:
روغنکاری صحیح: تعویض بهموقع روغن و فیلترها بر اساس توصیه سازنده و استفاده از روغن با استاندارد مشخص، شامل API/ACEA، الزامی است.
نظارت بر سطح روغن: هر هفته، سطح روغن را با گیج بررسی کرده و از قرارگیری آن در محدوده مجاز اطمینان حاصل نمایید.
بررسی سلامت سیستم خنککننده: عملکرد صحیح ترموستات، فن رادیاتور و واتر پمپ را کنترل کنید و از میزان مناسب ضدیخ مطمئن شوید تا موتور دچار overheating نشود.
استفاده از سوخت با کیفیت: همواره از سوختی با عدد اکتان پیشنهادی سازنده استفاده کنید تا احتراق ناقص و کوبش کاهش یابد.
بازرسی زیر خودرو: قبل از تعویض روغن، کارتر و زیر موتور را از لحاظ نشتیها و ضربهها بررسی کنید.
اجتناب از دور موتور بالای طولانی: از رانندگی مداوم در محدوده دور موتور نزدیک به حد مجاز خودداری کنید.
رانندگی با احتیاط در شرایط آبگرفته: از عبور با سرعت زیاد از گودالهای عمیق بپرهیزید تا از قفل هیدرولیکی جلوگیری کنید.
گرم کردن موتور: در فصول سرد، اجازه دهید موتور برای چند دقیقه آرام کار کند تا روغن به نقاط مختلف سیستم برسد و تنش ناگهانی کاهش یابد.
۵۸۵۸
