**نوجوانی که در نجوم انقلابی ایجاد کرد**
به گزارش خبرگزاری خبردونی و بر اساس اطلاعات دریافتی از هوشیو، «ماتئو پاز»، نوجوانی از پاسادنا، در تابستان ۲۰۲۲ به برنامه تحقیقاتی Planet Finder Academy در مؤسسه فناوری کالیفرنیا (Caltech) پیوست. او تحت نظر «دِیو کِرکپاتریک»، اخترشناس ارشد مرکز پردازش دادههای مادون قرمز (IPAC)، به تحلیل دادههای تلسکوپ NEOWISE، که از سال ۲۰۰۹ برای رصد سیارکهای نزدیک به زمین فعال است، پرداخت. این تلسکوپ با ثبت حجم وسیعی از دادههای مادون قرمز، در طول یک دهه به ذخیرهسازی اطلاعات زیادی پرداخته است.
کرکپاتریک بیان کرد که این دادهها به حدی گسترده و فشرده هستند که به مرز ۲۰۰ میلیارد ردیف مشاهده نزدیک شدهاید. با این حال، تحلیل دستی چنین آرشیوی عملاً غیرممکن به نظر میرسید، و پاز تصمیم دیگری گرفت.
**طراحی الگوریتم به سبک پژوهشگران حرفهای**
ماتئو با پیشینه قوی در ریاضیات نظری و برنامهنویسی، در تنها شش هفته مدل یادگیری ماشینی را طراحی کرد که قادر به شناسایی منابع نوری متغیر در دادهها بود. این منابع، نورشان در طول زمان تغییر میکند و نشاندهنده پدیدههایی نظیر اختفاهای ستارهای، اختروشها یا ابرنواخترها هستند. مدل او با استفاده از روشهای ریاضی پیچیده، مثل تبدیل فوریه، توانست تغییرات ریز نور را در دادههای مادون قرمز شناسایی کند.
**کشف منابع ناشناخته بیسابقه**
پس از ماهها تلاش، پاز و تیم کالج تک الگوریتم توسعهیافته را بر روی کل دادههای آسمان اعمال کردند و موفق به شناسایی بیش از ۱.۵ میلیون منبع متغیر شدند. یافتههای حاصل در مجله علمی The Astronomical Journal منتشر شده و نسخه نهایی کاتالوگ در سال ۲۰۲۵ به جامعه علمی ارائه خواهد شد. این فهرست میتواند زمینهساز رصدهای دقیقتر با استفاده از تلسکوپهای معتبر مانند ورا روبین یا جیمز وب باشد و اطلاعات جدیدی درباره چرخه زندگی ستارگان و کهکشانهای دور دست ارائه دهد.
**تبدیل از دانشآموز به پژوهشگر**
این موفقیت تنها به تألیف یک مقاله محدود نشد. ماتئو، در حالی که هنوز در دبیرستان به تحصیل ادامه میدهد، بهعنوان دستیار پژوهشی رسمی در IPAC مشغول به کار شده و همچنان به بهبود الگوریتم خود و آموزش دانشآموزان جدید در برنامه Planet Finder کمک میکند. جالب است که مهارتهایی که او در این پروژه به کار برد، عموماً در دورههای کارشناسی ارشد تدریس میشود، در حالی که او این تواناییها را از برنامه ریاضی در مدارس دولتی پاسادنا آموخته است.
**نگاهی به آیندهای میانرشتهای**
خود ماتئو پاز بر این باور است که الگوریتم او میتواند در زمینههای دیگری نیز کاربردی باشد، از جمله تحلیل دادههای مالی، پایش آلودگی و حتی تحقیق در سیگنالهای عصبی در علم اعصاب. او خاطرنشان کرد که ابزارهایی که برای کشفهای نجومی طراحی شدهاند، پتانسیل ایجاد تغییرات معناداری در حوزههای کاملاً متفاوت را نیز دارند.
این داستان به خوبی نشان میدهد که چگونه ترکیب استعداد انسانی و توان محاسباتی هوش مصنوعی میتواند افقهای جدیدی در علم و فناوری بگشاید، حتی اگر این سفر از یک کلاس دبیرستان آغاز شود.
