به گزارش خبرگزاری «خبردونی»، افزایش درآمدهای نفتی ایران در اوایل دهه ۵۰ شمسی، به گسترش سرمایهگذاریهای خارجی منجر شد و این روند در سال ۱۳۵۵ به اوج خود رسید. این رویکرد نه تنها به تحقق آرمانهای شاهانه کمک میکرد، بلکه به توسعه روابط ایران با کشورهای غربی نیز میانجامید.
در تاریخ ۲۸ مهرماه ۱۳۵۵، روزنامه اطلاعات در صفحه اول خود از ازدواج «شهرآزاد»، دختر شمس پهلوی، با یک سرمایهدار آمریکایی خبر داد و همچنین به انعقاد قراردادی بزرگ اشاره کرد که به موجب آن ایران مالک سهام ۱۳۵ کارخانه در سطح جهانی میشد. این توافقنامه میان ایران و موسسه «کروپ» در آلمان غربی امضا شد و نشاندهنده ادامه همکاریهای اقتصادی دو طرف در سالهای گذشته بود.
هوشنگ انصاری، وزیر وقت امور اقتصادی و دارایی و برتولد بایتز، رئیس هیاتامنای بنیاد کروپ، این توافقنامه را به امضا رساندند. موسسه کروپ به عنوان یکی از بزرگترین غولهای صنعتی غرب در آن زمان، در سال ۱۸۱۱ تأسیس شده و در حوزههای مختلفی نظیر کشتیسازی، تولید فولاد و تجهیزات صنعتی فعالیت داشت.
در آن زمان، حدود ۸۰ هزار نفر در شرکتهای تابعه این بنیاد مشغول به کار بودند و درآمد آنها در سال ۱۹۷۵ بالغ بر ۱۰ میلیارد مارک تخمین زده میشد. با امضای این موافقتنامه، ایران به یکی از سهامداران اصلی این «امپراطوری صنعتی» تبدیل شد و ۲۵.۰۱ درصد از سهام کروپ را خریداری کرد. این مشارکت، نخستین بار در تاریخ ۱۶۵ ساله این موسسه صنعتی اتفاق افتاد.
تا آن زمان، موسسه کروپ تنها در اختیار خانواده کروپ بود و بعد از مرگ بنیانگذار آن به «بنیاد کروپ» منتقل شده بود. اکنون ایران به عنوان یکی از سهامداران اصلی، نقش مؤثری در تعیین خط مشی و برنامههای این موسسه ایفا میکرد.
مشارکت ایران در فعالیتهای کروپ به شکل افزایش سرمایه بود و این امر به تأمین مالی بیشتر برای این شرکت و توسعه فعالیتهای بینالمللی آن کمک میکرد.
این قرارداد در ادامه همکاریهای قبلی بین ایران و کروپ به امضا رسید. نخستین توافق در ۲۱ تیرماه ۱۳۵۳ میان انصاری و بایتز انجام شد که طبق آن، ایران ۲۵.۰۴ درصد سهام کارخانههای فولادسازی کروپ را خریداری کرد. این توافق نشاندهنده تمایل کرواپ برای همکاریهای اقتصادی با ایران و مذاکراتی گسترده بود که پیش از آن از سوی این شرکت به تهران ارائه شده بود.### توافق برای همکاری صنعتی ایران و اروپا
در پی مذاکراتی که میان ایران و کشورهای اروپایی انجام شد، طرفین به توافقی برای امضای قرارداد مشارکت دست یافتند.
حدود دو سال پس از این توافق، با توجه به کوششهای اولیه، دامنه همکاریها میان دو طرف گسترش یافت. ایران بر اساس توافقنامهای که در تاریخ ۲۸ مهرماه ۱۳۵۵ در تهران به امضا رسید، به یکی از سهامداران اصلی شرکت کروپ تبدیل شد و همچنین ۲۵.۰۴ درصد از سهام کارخانههای فولادسازی این شرکت و ۲۵.۰۱ درصد از سهام کل «کروپ» را به دست آورد.
### خرید سهام مرسدس بنز
خبر خرید سهام از «امپراطوری صنعتی آلمان غربی» توسط حکومت پهلوی در شرایطی منتشر شد که تورم در ایران به سرعت در حال افزایش بود و اقدامات نمایشی دولت هویدا برای کنترل قیمتها و نارضایتی عمومی موفقیتی نداشت.
این اقدام به ویژه در داخل ایران با واکنشهای منفی زیادی مواجه شد. خرید سهام کروپ تنها یکی از پروژههای کلان محمدرضا پهلوی در راستای سرمایهگذاریهای خارجی بود. خرید سهام «مرسدس بنز» نیز از دیگر اقدامات مشابه در این زمینه محسوب میشود؛ قراردادی که دوباره با آلمان غربی به امضا رسید و نام اشرف پهلوی نیز به این ماجرا گره خورده بود.
به غیر از نامهای اشرف پهلوی و برخی از برادران محمدرضا پهلوی که در این قراردادهای کلان مطرح بودند، بررسیهای تاریخی حاکی از این است که «بنیاد پهلوی» در این سرمایهگذاریهای خارجی نقشی اساسی ایفا کرده است؛ سرمایهگذاریهایی که شامل خرید ملک و ساختمانهای بلندمرتبه، به ویژه در آمریکا، از جمله مصادیق آن به شمار میرود.
