### بررسی تاریخ چاپ در کرمانشاه
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین و به نقل از ایبنا، سمیه نوری، تاریخچه چاپ در کرمانشاه به دههها قبل بازمیگردد و این صنعت هنوز هم نشانههایی از خود را در زندگی اجتماعی این شهر بر جای میگذارد.
در سال ۱۲۸۸ شمسی، در دوره سلطنت مظفرالدینشاه قاجار، نخستین گامهای صنعت چاپ در این شهر برداشته شد. این امر تأثیر عمیقی بر نشر روزنامهها، کتابها و بروشورها گذاشت و به تدریج جایگاه خاصی در فرهنگ و اقتصاد محلی یافت.
با گذشت زمان، اگرچه چاپخانهها جابهجا شدند و نسلهای متعدد روی دستگاهها ایستادند، اما برخی از آنها همچنان به فعالیت خود ادامه میدهند و روایتهایی از تاریخ چاپ و نشر را زنده نگه میدارند. یکی از این چاپخانهها، «سعادت» است که بیش از یک قرن به فعالیت پرداخته و نمونهای از پایداری این صنعت در کرمانشاه محسوب میشود.
چاپخانه سعادت که در یکی از خیابانهای مرکزی قرار دارد، با دیوارهای رنگپریده و ماشینهای چاپ قدیمی، نشانی از تلاشهای فرهنگی و هنری اهالی این شهر است. این چاپخانه به عنوان محل تجمع نویسندگان و روزنامهنگاران شناخته میشد و به نوعی مرکز فرهنگی غیررسمی کرمانشاه به شمار میآمد.
در سال ۱۲۸۸ هجری شمسی، «سید احمد میرعبدالباقی» اولین چاپخانه سنگی را تأسیس کرد، اما بعد از یک دهه این چاپخانه تعطیل شد. در سال ۱۲۸۹، «احمدخان وزیری» نیز اقدام به راهاندازی یک چاپخانه جدید کرد که به دلیل کمبود امکانات مدت زیادی فعالیت نکرد.
نقطه عطف این صنعت در سال ۱۲۹۸ اتفاق افتاد، زمانی که دو برادر بهنامهای «میرزا حسن» و «میرزا حسین سعادت» با جسارت بسیار تجهیزات مدرن چاپ را از آلمان خریداری کرده و «شرکت سعادت» را تأسیس کردند که بعدها به «مطبعه سعادت» معروف شد. این اقدام، افقی نوین برای صنعت چاپ در کرمانشاه گشود.
امیرهوشنگ سعادت، نسل چهارم این خانواده، در گفتگو با ایبنا اظهار کرد که اجدادش با وجود همه سختیها، عشق و علاقه بیشتری به فرهنگ و چاپ از منفعت مالی داشتند. مطبعه سعادت نهتنها به یک مرکز چاپی در غرب کشور تبدیل شد، بلکه نقش مؤثری در زندگی فرهنگی کرمانشاه ایفا کرد و با دقتی مثالزدنی در تولید روزنامهها، سعی در ارائه مطالب بدون غلط چاپی به خوانندگان داشت.**چاپخانه سعادت؛ میراثی فرهنگی با ریشههای عمیق**
امیرهوشنگ سعادت، مدیر فعلی چاپخانه سعادت، به اهمیت خلاقیت در ادامه فعالیتهای این مؤسسه تأکید کرد و خاطرات خود از دوران کودکی را با حسرتهایی آرام بیان نمود. او باور دارد که روزنامهها و کتابهایی که این چاپخانه تولید کرده، نقش حیاتی در اطلاعرسانی و آموزش جامعه ایفا کردهاند.
او به یاد میآورد که در سن پنج سالگی، به همراه پدرش به چاپخانهای که در مرکز بازار قدیمی کرمانشاه قرار داشت، میرفت. او در این گفتوگو اشاره کرد که فرآیند چاپ روزنامه در آن زمان به سادگی حال حاضر و دیجیتالی نبود و به یاد دارد که حروف سربی کوچک روی صفحه چوبی یا فلزی قرار میگرفتند و اگر تنها یک حرف اشتباه تایپ میشد، کل متن دچار خطا میشد.
چاپخانه سعادت در دوران فعالیت خود با روزنامههای معتبر کرمانشاه همکاری داشته و نقش مهمی در نشر محتوای جامعه داشته است. این روزنامهها بهدنبال رقابت جناحی نبوده و هدفشان خدمت به مردم بوده است.
در روزنامههایی که توسط چاپخانه سعادت منتشر میشد، بهویژه در «خسروی»، همیشه ستونی به بزرگداشت امام علی (ع) اختصاص داشت. این ستونها به نشريهها هویت فرهنگی داده و یادآور ارزشها و اخلاق بودند.
پس از درگذشت بنیانگذاران چاپخانه سعادت، پسرعموی آنها که تجربهای در روزنامهنگاری داشت، مدیریت این مؤسسه را به عهده گرفت و با مدیریت او، چاپخانه به مرکزی قابل اعتماد برای نشر تبدیل شد. امیرهوشنگ سعادت میگوید که کار او و دیگر اعضای خانواده در چاپخانه فراتر از یک شغل اقتصادی بوده و تبدیل به یک مأموریت فرهنگی شده است.
چاپخانه سعادت در سالهای اخیر به چاپ کتاب و نشریه پرداخته و ضمن آموزش چاپگران حرفهای، استانداردهای کار چاپ را در شهر بهبود بخشیده است. امروز، امیرهوشنگ نایب نسل چهارم این خانواده، بهعنوان سرپرست این میراث فرهنگی فعالیت میکند و چاپ را بهعنوان یک وظیفه فرهنگی میبیند.
او به چالشهایی چون مشکلات اقتصادی و رقابتهای نابرابر اشاره کرد و اظهار داشت که عشق به فرهنگ و چاپ، آنها را به ادامه کار وا داشته است. چاپخانه سعادت با خیلی از چالشهای تکنولوژیکی و اقتصادی مواجه شده، اما همواره با پشتکار و عشق به کار خود ادامه دادهاند و به عنوان قسمتی از تاریخ فرهنگی شهر شناخته میشود.
امیرهوشنگ تأکید دارد که اگر تمرکز آنها فقط بر روی سود مالی بود، ممکن بود به سرعت از این صنعت دست بردارند، اما هر بار که یک کتاب یا نشریه به دست مردم میرسید، احساس میکردند که کاری ماندگار انجام دادهاند.
او همچنین بر اهمیت حفظ مهارتهای سنتی در کنار استفاده از ماشینآلات مدرن تأکید نمود. چاپخانه سعادت بیش از یک مؤسسه چاپی، نمادی از یک میراث خانوادگی است که با تکیه بر عشق به فرهنگ و تجربیات گذشتگان، همچنان به حیات خود ادامه میدهد. این چاپخانه قدیمی در کرمانشاه، یکی از کمیابیهایی است که توانسته است به سنتها وفادار بماند و در عین حال پیشرفتهای مدرن را نیز در نظر بگیرد.