خاطرات مظفرالدین‌شاه: درباره جاده شوسه‌ای که باید از مرز آذربایجان به تهران احداث گردد، صحبت‌های مفصلی ارائه شد.

**مظفرالدین شاه قاجار، نخستین سفر به فرنگ را به روایت روزانه**

به گزارش خبردونی، مظفرالدین‌شاه قاجار اولین سفر خود به کشورهای غربی را در آخرین ماه سال ۱۳۱۷ هجری قمری آغاز کرد. وی تمامی مراحل این سفر را به صورت روزنوشت ثبت کرده است. در ادامه، به روزنوشت شنبه نهم رجب ۱۳۱۸ هجری قمری (۱۱ آبان ۱۲۷۹) اشاره می‌شود، زمانی که شاه به وطن بازگشته و از تبریز به تهران در حال بازگشت بود.

در صبح روز مورد نظر، شاه پس از خروج از اندرون، دعای سفر را در منزل اعتمادالحرم از سیدعلی آقای یزدی شنید. ولیعهد و صدراعظم اشرف نیز در این سفر او را همراهی کردند.

در باغ بزرگ، صفی از اهل قلم، نظام، تجار، سربازان و سایر مقامات برای سلام به شاه تشکیل شده بود. سالارمعظم، رئیس قشون، جلوتر از دیگران به استقبال وی آمد. در ادامه، شاه دربارهٔ ساخت راه شوسه از سرحد آذربایجان به تهران دستورهایی صادر کرد و تاکید کرد که از عید نوروز، این پروژه آغاز گردد. تجار داخلی نیز وعده‌های لازم را برای همکاری دادند.

پس از این برنامه، شاه که از درب میدان توپخانه خارج شده بود، سوار کالسکه شد و به سمت باسمنج حرکت کرد. در طول مسیر، مناظر زیبای کوه‌های سهند و یانیق را مشاهده کرد که برف زیادی بر قله‌های آن‌ها نشسته بود و یادآور شکارهای قبلی در آن نواحی بود.

شاه در شب آن روز به زودی قروق کرده و پس از صرف شام استراحت کرد.

منبع: مظفرالدین‌شاه قاجار، «سفرنامه فرنگستان، سفر اول»، تهران: شرق، چاپ دوم، ۱۳۶۳.