**مظفرالدینشاه قاجار و سفر به فرنگ؛ روزنوشت ۱۱ جمادیالاول ۱۳۱۸ هجری قمری**
بر اساس گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، مظفرالدینشاه قاجار سفر نخست خود به اروپا را در آخرین ماه سال ۱۳۱۷ هجری قمری آغاز کرد و این سفر را به طور دقیق در قالب روزنگاری ثبت کرده است. در روزنوشت مربوط به یازدهم جمادیالاول ۱۳۱۸ (شانزدهم شهریور ۱۲۷۹) او به تفصیل به شرح وقایع روز پرداخته است.
در ابتدای صبح، دکتر ادکاک به محل اقامت شاه آمده و او را بیدار کرد. پس از صرف آب و صبحانه، مظفرالدینشاه به همراه گروه خود به گردش رفتند و از مناظر ماریمباد در هلند لذت بردند. هوای سرد مهآلود آن روز به آنان اجازه نداد تا زمان زیادی در بیرون بمانند و به همین دلیل زودتر به منزل بازگشتند. ناصرالسلطنه نیز چندین جلد کتاب به زبان فارسی از تواریخ هند و همچنین دو جلد درباره تخت جمشید و خطوط باستانی ایران به همراه آورد که مورد توجه شاه قرار گرفت.
این روزگار، مهندسالممالک مشغول خواندن روزنامه بود و پس از خواندن برخی متون تاریخی، زمانی برای استراحت اختصاص داده شد. پس از نماز، مظفرالدینشاه و همراهانش سوار کالسکه شده و به تماشای نقاط دیدنی رفتند؛ آنها امیدوار بودند تا چند عکس از مناظر زیبا تهیه کنند.
ساعاتی بعد، به خانه بازگشتند و ناصرخاقان را برای خواندن کتاب دعوت کردند. در ابتدای شب، به تماشای تئاتر پرداختند که در سه پرده اجرا شد و کیفیت بالایی داشت. پس از شام، گفتگوهایی به همراه امیربهادر جنگ و ناصرخاقان تا دیر وقت ادامه یافت.
منبع: مظفرالدینشاه قاجار، «سفرنامه فرنگستان، سفر اول»، تهران: شرق، چاپ دوم، ۱۳۶۳، ص ۱۸۹.
