خبرگزاری خبردونی به نقل از روزیاتو اعلام کرد که در صنعت هوانوردی، بهطور رایج میزان سوخت بهصورت پوند بیان میشود، اما در این مقاله از واحد گالن استفاده شده است. جنگنده F-15 Eagle بهعنوان یکی از اصلیترین هواپیماهای نیروی هوایی آمریکا شناخته میشود و بهطور قابل توجهی بزرگتر و توانمندتر از جنگنده F-16 Fighting Falcon است. این جنگنده بهمنظور برتری هوایی طراحی شده و بهعنوان پیشدرآمد جنگنده F-22 Raptor محسوب میشود. در ادامه، به بررسی میزان مصرف سوخت این جنگنده خواهیم پرداخت.
### عوامل تأثیرگذار در مصرف سوخت
قبل از بررسی مصرف سوخت جنگنده، باید توجه کرد که میزان آن به عوامل متعددی وابسته است. مثلاً جنگندهها در سرعتهای تراصوت (بین ۰.۸ تا ۱.۲ ماخ) از لحاظ مصرف سوخت کارآمدتر از زمان پرواز در سرعت مافوقصوت هستند. به همین دلیل، جنگندهها در عملیات نظامی بهندرت با سرعت مافوقصوت پرواز میکنند، چون این کار موجب افزایش مصرف سوخت و کاهش مدت زمان حضور در منطقه هدف میشود. استفاده از پسسوز هم به افزایش مصرف سوخت کمک میکند.
عوامل دیگر شامل بار تسلیحاتی جنگندهها هستند. یک جنگنده با بار کامل وزن بیشتری نسبت به مدلهای خالی دارد. همچنین، جنگندهها میتوانند تسلیحات و مخازن سوخت خارجی را حمل کنند تا مسافت بیشتری را طی کنند. در حین بازگشت از مأموریت، جنگندهها معمولاً سبکتر هستند، زیرا مهمات و بخشی از سوخت خود را از دست دادهاند.
مصرف سوخت همچنین به نوع عملیات بستگی دارد؛ بهطور مثال، وضعیت درگیری و چگونگی پرواز بر این موضوع تأثیرگذار است. پرواز در ارتفاعات پایین و انجام مانورهای متناوب با مصرف سوخت بیشتری همراه است. این عوامل تنها بخشی از موارد مهم در محاسبه مصرف سوخت جنگندهها هستند.
### مشخصات مصرف سوخت F-15 در سرعتهای تراصوتی
برآوردهای موجود که در اینجا ارائه شده، بر اساس پرواز F-15 در ارتفاعهای ۳۰,۰۰۰ تا ۴۰,۰۰۰ فوت و با واحد گالن است. در حین پرواز در سرعت نزدیک به صوت، این جنگنده کارایی بهتری دارد. اطلاعات دقیقی درباره ویژگیهای پروازی این جنگنده بهسختی حاصل میشود، اما ناسا آمارهایی را از F-15 و مدل قدیمیتر F-4 منتشر کرده است. سرعت تراصوتی در این مطلب با ماخ ۰٫۹ (حدود ۹۶۵ کیلومتر بر ساعت) و بدون پسسوز تعریف شده است.
بهعنوان نمونه، F-15 در حالت «پاک» و بدون بار اضافی حدود ۹۰۰ گالن (حدود ۳,۴۰۰ لیتر) در هر ساعت سوخت مصرف میکند. این جنگنده در هر کیلومتر تقریباً ۰٫۴ لیتر (۱٫۵ گالن در مایل) سوخت میسوزاند. برای مقایسه، F-16 Fighting Falcon حدود ۷۵۰ گالن (۲,۸۴۰ لیتر) و F-35 حدود ۸۵۰ گالن (۳٬۲۱۵ لیتر) در ساعت سوخت مصرف دارند.
جدول زیر مصرف سوخت F-15 در شرایط مختلف را نشان میدهد:
| نوع پرواز | مصرف سوخت (گالن → لیتر) | مصرف سوخت (گالن/مایل → لیتر/کیلومتر) |
|——————————-|—————————|————————————-|
| تراصوتی (پاک) | ۹۰۰ گالن ≈ ۳,۴۰۰ لیتر | ۱٫۵ گالن/مایل ≈ ۰٫۴ لیتر/کیلومتر |
| تراصوتی (با حداکثر بار) | ۱٬۰۸۰ گالن ≈ ۴,۰۹۰ لیتر | ۱٫۸ گالن/مایل ≈ ۰٫۴۷ لیتر/کیلومتر |
| مافوقصوت (پاک) | ۶٬۰۰۰ گالن ≈ ۲۲٬۷۰۰ لیتر | ۵٫۴۵ گالن/مایل ≈ ۱٫۴۴ لیتر/کیلومتر |### بررسی مصرف سوخت جنگنده اف-۱۵ در پروازهای مختلف
جنگنده اف-۱۵ در حالت و شرایط مختلف، مصرف سوخت متفاوتی دارد. به عنوان مثال، در هنگام پرواز با حداکثر بار، این جنگنده با مشکلی در افزایش مقاومت هوا و وزن مواجه میشود که به تبع آن، میزان مصرف سوخت افزایش مییابد. در این حالت، مصرف سوخت آن حدود ۷۲۰۰ گالن (تقریباً ۲۷۲۲۰ لیتر) در ساعت و مصرف در هر مایل به ۶٫۵۵ گالن (تقریباً ۱٫۷۳ لیتر) میرسد. این در حالی است که جنگنده با حداکثر بار، به طور تقریبی ۱۰۸۰ گالن (حدود ۴۰۹۰ لیتر) در هر ساعت سوخت مصرف میکند.
براساس اطلاعات نیروی هوایی آمریکا، جنگنده اف-۱۵ قادر است تا با استفاده از مخازن خارجی و سوختگیری هوایی ظرفیت خود را افزایش دهد. هر یک از مخازن کم اصطکاکی که به بدنه این جنگنده منطبق شدهاند، میتوانند ۷۵۰ گالن (حدود ۲۸۴۰ لیتر) سوخت ذخیره کنند.
### مصرف سوخت در سرعتهای فراصوت
جنگندههای تحت پرواز با سرعت فراصوت، به طور چشمگیری میزان مصرف سوختشان افزایش مییابد. در این حالت، سرعت اف-۱۵ معادل ماخ ۱٫۵ با پسسوز جزئی، به ۶۰۰ تا ۶۰۰۰ گالن (تقریباً ۲۲۷۰۰ لیتر) میرسد که ده برابر بیشتر از پرواز در سرعتهای تراصوتی است. این عملکرد به دلیل افزایش مصرف سوخت، مانع از پرواز در سرعتهای فراصوت به مدت طولانی میشود.
جنگنده اف-۱۶ در این زمینه عملکرد بهتری از خود نشان میدهد، به طوری که در حالت بدون بار میتواند حدود ۳۰۰۰ مایل به ازای هر گالن (حدود ۷۶۲ کیلومتر به ازای هر لیتر) را پرواز کند. همچنین، اف-۳۵ به عنوان یک جنگنده پنهانکار، در سرعتهای کمتری طراحی شده است تا ویژگیهای پنهانکاری خود را حفظ کند.
### چالشهای موجود در سرعتهای بالای پرواز
پرواز جنگندهها در سرعتهای بالا موجب کاهش قابلیت مانورپذیری آنها میشود. در شرایط نبرد، جنگندهها نمیتوانند با سرعت موشکها رقابت کنند؛ به عنوان مثال، سیستم موشکی پاتریوت توانایی شلیک موشکهایی با سرعتهای ماخ ۲ تا ۵٫۵ را دارد.
در مجموع، علم به این نکته که عملکرد و مصرف سوخت اف-۱۵ و دیگر جنگندهها به شرایط عملیاتی و سرعت پرواز بستگی دارد، برای تحلیل قدرت و قابلیتهای آنها اهمیت ویژهای دارد.**اطلاعات جدید درباره جنگندههای F-15 و سیستم سوخترسانی نیروی هوایی آمریکا**
جنگندههای F-15 به دستاوردهای قابل توجهی در عرصه تکنولوژی نظامی دست یافتهاند. این پرندهها قابلیت پرواز با سرعت ماخ ۲.۵ را با استفاده از موتورهای پسسوز خود دارند، که توسط نیروی هوایی ایالات متحده تأیید شده است. در حالت عادی، این جنگندهها حدود ۱۴,۹۲۵ گالن (۵۶,۴۵۰ لیتر) سوخت را در ساعت مصرف میکنند که به معنای بیش از ۹ گالن (۳۴ لیتر) به ازای هر مایل است. با احتساب افزایش ۲۰ درصدی برای بار کامل، مصرف سوخت به ۱۷,۹۱۰ گالن (۶۷,۸۰۰ لیتر) در ساعت میرسد و از این رو میزان مصرف به ۱۰.۸۵ گالن (۴۱ لیتر) در هر مایل خواهد رسید.
موتورهای پسسوز، که وظیفه تأمین نیروی رانش بیشتر را بر عهده دارند، عمدتاً در جنگندهها استفاده میشوند و به افزایش قدرت پرواز در شرایط خاص همچون نبردهای هوایی و برخاستن کمک میکنند. با این حال، مصرف سوخت به طور قابل توجهی در هنگام استفاده از پسسوز افزایش مییابد و به همین دلیل استفاده از آنها عموماً محدود به مدت زمان کوتاهی است.
در این راستا، نیروی هوایی آمریکا به منظور پاسخگویی به نیازهای جنگندههایش، سرمایهگذاری زیادی بر روی ناوگان هواپیماهای سوخترسان خود انجام داده است. با بازنشستگی ناوگان KC-10 Extender در سال ۲۰۲۴، هواپیماهای KC-135 Stratotanker و KC-46A Pegasus به عنوان سوخترسانهای اصلی ایالات متحده معرفی خواهند شد.
طبق گزارش FlightGlobal’s 2025 World Air Forces، ایالات متحده ۷۵ درصد از کل هواپیماهای سوخترسان جهان را در اختیار دارد و در این زمینه با ۶۰۵ فروند سوخترسان، پیشتاز است. کشورهای دیگر نظیر عربستان سعودی، روسیه و فرانسه نیز به ترتیب ۲۲، ۱۹ و ۱۶ فروند هواپیمای سوخترسان در اختیار دارند. فعالیت کشورها در این زمینه متفاوت است و بیشتر آنها به دلیل نگرانی از مسائل داخلی، نیازی به ناوگان بزرگ سوخترسان ندارند.
علاوه بر این، جنگندههای خانواده F-15 با موتورهای پسسوز Pratt & Whitney F100 و General Electric F110 تجهیز شدهاند. موتورهای Pratt & Whitney F100 از دهه ۱۹۶۰ توسعه یافته و به طور مداوم بهبود یافتهاند و مسئول تأمین نیروی پیشرانه برای انواع مختلفی از جنگندهها هستند. در نهایت، مهم است به این نکته توجه شود که F-15 به عنوان یک جنگنده دو موتوره طراحی شده است، در حالی که جنگندههای دیگر مانند F-16 تنها یک موتور دارند.در جدیدترین اخبار، هواپیمای جنگی F-15E با موتورهای F100-PW-220 خود، قادر به تولید نیروی رانش ۵۰٬۰۰۰ پوند است که هر کدام از موتورها ۲۵٬۰۰۰ پوند نیروی پیشرانه تولید میکنند. در مدلهای پیشرفتهتر، موتور F100-PW-229 توانایی تولید نیروی پیشرانه ۵۸٬۰۰۰ پوند (۲۹٬۰۰۰ پوند برای هر موتور) را دارند. این خانواده موتورها، که شامل F-16 نیز میشود، معمولاً به موتور F110 تولید شده توسط General Electric نیز تجهیز میشوند. علاوه بر این، موتور F110 همچنین در جنگنده افسانهای F-14 Tomcat مورد استفاده قرار گرفته است.
جدیدترین گام در توسعه این خانواده، مدل F-15EX II است که به موتور توربوفن F110-GE-129 با پسسوز از جنرال الکتریک تجهیز شده است. شایان ذکر است که این جنگندهها بسیار مصرف کننده سوخت هستند و به دلیل این ویژگی، برای دستیابی به سرعتهای فراصوت طراحی شده و راندمان سوخت پایینی دارند، به همین دلیل تنها در مواقع خاص از آنها استفاده میشود.
