**امیرمسعود عابدین: به تازگی، نام بایکار و پهپادهای آن در اخبار مرتبط با صنایع نظامی جهانی مطرح شده است. آزمایش جدید قزلالما، جنگنده بدون سرنشین که ترکیه آن را به عنوان آینده نیروی هوایی خود میداند، به رشد استانداردهای این صنعت در منطقه کمک کرده است. شلیک موفق یک موشک هوا به هوای فراتر از میدان دید (BVR) در موقعیتی واقعی، دستاوردی مهم برای فناوری نظامی ترکیه محسوب میشود.**
### آزمایشی که تاریخساز شد
در تاریخ ۳۰ نوامبر، بایراکتار قزلالما برای اولین بار موشک بومی گوکدوغان را به سوی یک هدف شبیهسازیشده شلیک کرد؛ موشکی که برای نبرد با هواگردها در فاصلههایی بیش از دید مستقیم طراحی شده است. این آزمایش در آسمان دریای سیاه برگزار شد و پهپاد توانست با موفقیت، هدف پرسرعت را رهگیری و منهدم کند.
در حالی که کشورهایی همچون چین و آمریکا نیز در طی سالها برنامههایی مشابه را پیش میبرند، بیشتر آزمایشهای آنها به صورت محرمانه انجام میشود. لذا، قزلالما تنها یکی از پروژههای علنی است که این مرحله پیشرفته را به نمایش گذاشت.
### ترکیه و مسیر پرپیچ و خم به سمت جنگ هوایی آینده
ترکیه در دو دهه اخیر بخش عمدهای از توانایی هوایی خود را با همکاری فناوریهای غربی، بهویژه ایالات متحده، تقویت کرده است. نزدیکی آنکارا به ناتو به این روند کمک شایانی کرده و پهپادهای ترکیه اکنون به جزئی از استراتژیهای وسیعتر غرب تبدیل شدهاند.
با این حال، مسیر پیشرفت همیشه هموار نبوده است. اخراج ترکیه از برنامه F-۳۵ به معنای قطع دسترسی به پیشرفتهترین جنگندههای نسل پنج بوده و این موضوع چالشهایی در رسیدن به «نسل +۵» برای نیروی هوایی آنکارا ایجاد کرده است. جنگندههای بدون سرنشینی مانند قزلالما به دقت هدفگیری نیاز دارند که معمولاً از طریق هواپیماهایی نظیر F-۳۵ یا آواکسهای E-۷ فراهم میشود.
قزلالما به تنهایی نمیتواند این نقش را ایفا کند، اما میتواند به عنوان «وینگمن» در کنار جنگندههای سرنشیندار عمل کرده و به شکلگیری آینده نبردهای هوایی کمک کند.
### نگاهی به رقبای جهانی
در سوی دیگر دنیا، چین با پیشرفتهای بیشتری همراه بوده است. ویدیوی اخیر منتشر شده به مناسبت هفتاد و ششمین سالگرد نیروی هوایی این کشور، بهطور همزمان از پهپاد رادارگریز GJ-۱۱، جنگندههای J-۲۰ و جت جنگ الکترونیک J-۱۶D رونمایی کرده است. این تصویر بیانگر ایجاد یک شبکه هماهنگ از پهپادها و جنگندههای نسل پنجم است.
در غرب نیز، استرالیا و آمریکا با پروژه مشترک Boeing MQ-۲۸ Ghost Bat در حال توسعه یک «وینگمن» پیشرفته هستند که بهزودی اولین موشک AIM-۱۲۰ را آزمایش خواهد کرد.
چین همچنین یک قدم جلوتر رفته و نسخه دو سرنشینه J-۲۰S را با هدف کنترل همزمان چند پهپاد طراحی کرده است.
### جایگاه ترکیه در این رقابت جهانی
صنعت هوایی ترکیه هنوز مسیر طولانیتری برای دستیابی به توانایی توسعه مستقل جنگندههای بدون سرنشین در سطح آمریکا یا چین دارد. با این حال، موفقیت قزلالما در شلیک موشک BVR نشاندهنده توانایی ترکیه در پر کردن خلأهای تکنولوژیک خود با تکیه بر شرکای غربی و تجربه در زمینه پهپادهای تهاجمی است.
**منبع: militarywatchmagazine**
