**برگزاری نخستین جلسه «سلسله نشستهای اقتباس در سینمای ایران»**
نخستین نشست از سلسله نشستهای «اقتباس در سینمای ایران» روز پنجشنبه ۲۷ آذرماه در سالن فردوس موزه سینمای ایران با نمایش نسخه مرمت شده فیلم «سارا» به کارگردانی داریوش مهرجویی برگزار شد. در این نشست، نقد و بررسی اثر با حضور عباس یاری و مهرزاد دانش، از منتقدان مشهور سینما، به مدیریت بهناز شیربانی انجام گردید. مرمت این فیلم به همت فیلمخانه ملی ایران صورت گرفته است.
عباس یاری در ابتدای نشست با ابراز احساسات نسبت به فقدان داریوش مهرجویی گفت: او و جناب دانش، هر دو پس از دیدن این فیلم بغض دارند و به نظر من «سارا» از آثار برجسته مهرجویی است. وی ادامه داد: در زمانی که مهرجویی قصد داشت جایزه سپاس را برای این اثر دریافت کند، او درباره اثر خود گفت که این اقتباس نیست و معتقد است که هنوز ایبسن اینجا است و از ساخته شدن فیلم خوشنود است.
یاری همچنین با بیان اینکه او خود را به عنوان «سارا» معرفی میکند، اضافه کرد: سارا که با عشق خانهای میسازد و وقتی شرایط را ویرانگر مییابد، از آن خانه خارج میشود. او همچنین درخواست کرد تا حضار به احترام داریوش مهرجویی و دیگر ستارگان عرصه سینما، یک دقیقه ایستاده برای آنها تشویق کنند.
مهرزاد دانش نیز روی اهمیت اکران فیلمهای مرمت شده و تأثیر آن بر دو نسل تأکید کرد. وی بیان کرد: این اکرانها فرصتی برای بازبینی، تجدید خاطره و آشنایی نسل جوان با آثار مهم سینما فراهم میآورد. وی تاکید کرد که این نوع اکرانها علاوه بر حفظ میراث فرهنگی، باعث افزایش آگاهی نسل جدید نسبت به آثار کلاسیک میشود.
در ادامه، دانش اشاره کرد که «سارا» اقتباسی از نمایشنامه «خانه عروسک» اثر ایبسن است و افزود که این روش اقتباس در سینمای مهرجویی بسیار گسترده است. بهطور کلی، بیشتر آثار مهرجویی حول محور اقتباس بنا شده و او بهطور خلاقانه این متون را از نو تفسیر کرده است، به گونهای که هر نسخه جدید تنها یک بازآفرینی نیست، بلکه عناصر اضافی به آن اضافه میشود که در ساختار فیلم تنیده شده است.
این جلسه، با هدف بررسی عمیقتر سینمای مهرجویی و اهمیت اقتباس، فضایی متفاوت و غنی برای گفتگوهای بین نسلی فراهم آورد.فیلم «سارا» اثر داریوش مهرجویی، بهغیراز حفظ فضای اجتماعی دوران دهه ۵۰ هجری شمسی، به بررسی عمیقتر انسان ایرانی و مضامین فلسفی میپردازد. این فیلم، داستان یک خانواده بورژوای نروژی در قرن ۱۸ را به زن و شوهر جوانی در تهران دهه ۷۰ تبدیل کرده و فضایی که بر ایران در آن زمان حاکم بوده بهطور ماهرانهای در اثر گنجانده شده است. مهرجویی با این رویکرد، اثری خاص و متفاوت خلق کرده که فقط اقتباسی از نمایشنامه هنریک ایبسن نیست.
عباس یاری، با اشاره به نکات مهرزاد دانش درباره بومیسازی در آثار مهرجویی، اظهار داشت: این کار شایستهای است که در آن قصهای با ریشههای نروژی به شیوهای عمیقاً ایرانی تبدیل میشود. بهعنوان مثال، ناصر تقوایی نیز در فیلم «ناخدا خورشید» همین رویکرد را دنبال کرده است. آثار دیگر نیز مثل «قصههای مجید» کیومرث پوراحمد همین ویژگی را دارا هستند.
یاری افزود که در تمامی این فیلمها، موضوع رفتن و تابآوری شخصیتها همواره مطرح است. در فیلم «لیلا»، شخصیت اصلی در حال خوشحالی برای خواستگاری به خانه میرود اما با ورود همسرش، از آنجا میرود، چراکه انتظار دارد عشق او را حفظ کند. در دیگر آثار مهرجویی نیز تا حدودی همین مضامین مشاهده میشود.
دانش در ادامه، به کنشهای شخصیتهای زن در آثار مهرجویی اشاره کرد و آن را یک مکاشفه خواند. او بیان کرد که مهرجویی میداند چگونه داستان را به نحوی تبدیل به یک اثر از دنیای خود کند. مثالهایی مانند «لیلا»، «سارا» و «بانو» نشان میدهد که شخصیتهای زن بهطور مکرر موقعیتهای خود را ترک میکنند. این ترک کردن نه بهعنوان فرار، بلکه بهمثابه یک هجرت و جستجوی هویت تلقی میشود.
در پایان این نشست، عباس یاری از فاطمه محمدی، مدیر عامل موزه سینما، به دلیل برگزاری این رویداد قدردانی کرد و خاطرنشان ساخت که این برنامهها بخشی از رسالت اصلی موزه سینمای ایران است. در راستای این نشست، مخاطبان نیز به پرسشهایی درباره ابعاد مختلف سینمایی و زیباییشناسی فیلم «سارا» و دیگر آثار مهرجویی پرداختند.
